Diety niskowęglowodanowe a umysł i emocje

Napisane i zweryfikowane przez Pielęgniarz Daniel Baldó Vela.

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Diety niskowęglowodanowe, nazywane także dietami “low carb”, to w dzisiejszych czasach jedna z najczęściej stosowanych strategii żywieniowych. Dlatego też warto zwrócić uwagę na wpływ, jaki wywierają na nasze zdolności intelektualne oraz emocje. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jak dokładnie działają.

Diety niskowęglowodanowe mają wiele powszechnie znanych zalet natury fizycznej i są stosowane głównie w celu utraty zbędnych kilogramów. Ale czy wiesz, w jaki sposób wpływają na nasze umysły i emocje? Czy rzeczywiście opłaca się je stosować przez dłuższy czas?

Nasze organizmy rzeczywiście są w stanie pozyskiwać glukozę z każdego makroskładnika: węglowodanów, tłuszczów czy białek. Jednak jeśli nie wykorzystuje w tym celu węglowodanów, znacząco spada skuteczność całego procesu, co może wywierać negatywny wpływ na działanie mózgu.

Diety niskowęglowodanowe (low carb)

Termin “dieta low carb” odnosi się do diet, w których dana osoba czerpie mniej niż 30% wytwarzanej energii z produktów spożywczych bogatych w węglowodany. W ostatnich latach ten rodzaj diet stał się niezwykle popularnym środkiem służącym do walki z nadmiarem tkanki tłuszczowej w ciele.

Ich częste stosowanie w walce z otyłością wynika z roli, jaką węglowodany odgrywają podczas odkładania się tłuszczu. Jednak istnieją inne rozwiązania, które nie bazują na wykluczeniu węglowodanów z diety. Zamiast tego zakładają ograniczenie ich ilości oraz kładą nacisk na właściwy indeks glikemiczny produktów.

Diety low carb i osiągi umysłowe

Chociaż mózg każdego człowieka zajmuje to jedynie 2% masy ciała, to zużywa 20-30% energii dostarczanej każdego dnia. Jak widzisz to bardzo wymagający organ, który ze względu na duże zapotrzebowanie energetyczne wykorzystuje węglowodany jako główne źródło energii.

Z tego powodu wyniki kilku badań wskazują, że diety niskowęglowodanowe wywierają negatywny wpływ na działania umysłowe związane z uczeniem się, koncentrowaniem i zapamiętywaniem. Jednak wydaje się, że takie skutki są jedynie krótkoterminowe. Mimo tego sporo osób ma problem z przestrzeganiem takich diet przez dłuższy czas.

Jeżeli niejedzenie węglowodanów stanie się długotrwałym nawykiem żywieniowym, wydaje się, że w organizmie zachodzi kilka zmian, które sprawiają, że wytwarzanie energii z aminokwasów, jednostek strukturalnych białek, oraz kwasów tłuszczowych, staje się bardziej skuteczne. Tym samym większość długoterminowych badań nie odnotowuje spadku zdolności umysłowych.

Co ciekawe, dieta niskowęglowodanowa wydaje się wywierać korzystny wpływ na funkcjonowanie osób z istniejącymi ograniczeniami poznawczymi. Dzieje się tak, ponieważ przykładowo mózgi osób cierpiących na chorobę Alzheimera tracą umiejętność wykorzystywania glukozy jako źródła energii, co jeszcze bardziej pogarsza ich funkcje umysłowe.

Jednak przynajmniej w początkowych stadiach choroby mózg pacjenta jest w stanie wykorzystywać ciała ketonowe do produkcji energii. To substancje powstające w wyniku mobilizacji i rozkładania kwasów tłuszczowych.

Tym samym wydaje się, że diety low carb poprawiają zdolności umysłowe osób z niewielkimi ograniczeniami poznawczymi. Potwierdzają to wstępne wyniki eksperymentów medycznych opublikowane w magazynie Journal of Alzheimer’s Disease w kwietniu 2019 r. Jednak przestrzeganie takich wytycznych żywieniowych przez dłuższy czas bywa uciążliwe.

Co dzieje się na poziomie emocjonalnym?

W przypadku emocji jest zupełnie inaczej. Diety niskowęglowodanowe prowadzone przez krótki czas nie wywierają negatywnego wpływu na stan emocjonalny, jednak ich długoterminowy wpływ jest niekorzystny. Powodują spadek poziomu serotoniny w mózgu.

Może się to przekładać na zmniejszony poziom energii, ochotę na jedzenie słodyczy, uczucie smutku, a nawet prowadzić do wpadnięcia w depresję.

Przestrzeganie diet niskowęglowodanowych

Na sam koniec należy podkreślić, że wiele osób ma problem z przestrzeganiem diet niskowęglowodanowych. Dzieje się tak z kilku powodów:

1. Rezygnacja ze spożywania węglowodanów jest sprzeczna z naszymi nawykami społecznymi. W kulturze krajów Zachodu zboża, rośliny bulwiaste, owoce i warzywa to podstawowe pokarmy. Dlatego też ich wykluczenie może sprawiać trudności i prowadzić do porzucenia diety. Jedzenie pełni dla ludzi funkcję społeczną, której diety low carb zazwyczaj nie są w stanie sprostać.
2. Ograniczenie spożycia węglowodanów ogranicza również różnorodność produktów spożywczych. Diety low carb są na tyle restrykcyjne, że wiele osób wpada w pułapkę przyrządzania nudnych i niezrównoważonych potraw.
3. Jak już wspomnieliśmy, diety low carb mogą wywierać wpływ na Twój nastrój. Poza tym ludzie potrzebują czasami pożywienia, aby regulować swoje emocje, a ten rodzaj diet na to nie pozwala.

Tym samym wydaje się, że diety niskowęglowodanowe nie stanowią zdrowej alternatywy dla standardowego sposobu żywienia, z wyłączeniem niektórych przypadków. Zmniejszają krótkoterminowo zdolności umysłowe, wpływają negatywnie na stan emocjonalny, a ich przestrzeganie bywa trudne.

Dlatego też nie warto stosować restrykcyjnych diet. Zamiast tego wystarczy jeść zdrowo. I pamiętaj, że bez względu na wszelkie zalety, najlepsza dieta to taka, którą będziesz w stanie przestrzegać.