Dieta na wysoką bilirubinę: porady i zalecane pokarmy
Żółknięcie oczu, skóry lub dziąseł nie występuje powszechnie, ale może się czasem pojawić. Żółtaczka stanowi wyraźny sygnał, że istnieje problem z czynnością wątroby. W takich sytuacjach pomocna jest dieta na wysoką bilirubinę, zawsze kierowana przez specjalistę i stosowana jako uzupełnienie odpowiedniego leczenia.
Aby zoptymalizować pracę wątroby, wskazane jest przyjęcie zdrowych nawyków żywieniowych opartych na świeżych, lekkostrawnych produktach i delikatnych metodach gotowania. Ponadto ważne jest, aby zawierały witaminy, przeciwutleniacze, błonnik i wodę. Poniższy artykuł opisuje wszystkie odpowiednie pokarmy i to, czego najlepiej unikać.
Co to jest hiperbilirubinemia?
Bilirubina to żółta lub pomarańczowa substancja, która pojawia się w wyniku degradacji czerwonych krwinek. Ale także w wyniku metabolizmu enzymatycznego i mioglobiny. Charakterystyczny kolor nadaje jej pigment.
Przez krew dostaje się do wątroby, która odpowiada za wydalanie jej z organizmu. Drogą żółciową przechodzi do jelita a następnie wraz z kałem opuszcza organizm. Normalne wartości powinny wynosić od 0,1 do 1,2 miligrama na decylitr krwi. Po przekroczeniu tego zakresu pojawia się hiperbilirubinemia, a wraz z nią żółtaczka.
Żółtaczka to zażółcenie skóry i błon śluzowych oraz jedna z oznak gromadzenia się bilirubiny we krwi.
Ten objaw nie występuje często, ale może się pojawić u osób dorosłych z chorobami wątroby, takimi jak zespół Gilberta, marskość lub zapalenie wątroby. Zauważa się go nawet u niektórych noworodków, ponieważ wątroba czasem potrzebuje kilku dni, aby móc przetworzyć tę cząsteczkę.
Inną częstą przyczyną żółtaczki są choroby zatykające drogi żółciowe. Kamień lub guz może utrudniać przejście żółci do jelita, powodując wzrost stężenia bilirubiny we krwi.
Ponadto zwiększona eliminacja erytrocytów przez śledzionę również może tłumaczyć wysoki poziom bilirubiny.
Możesz również przeczytać ten artykuł: Produkty spożywcze, które zregenerują Twoją wątrobę w czasie snu
Znaczenie diety w regulacji bilirubiny
Wątroba odgrywa znaczącą rolę w trawieniu. Wszystko, co jest spożywane, jest filtrowane przez ten narząd, który odpowiada za przekształcanie składników odżywczych w energię. Wytwarza żółć, która jest niezbędna do trawienia tłuszczów, a dodatkowo filtruje odpady organiczne, alkohol, toksyny i leki.
Dlatego każde przyjmowany pokarm lub napój wiąże się z pracą wątroby. Natomiast różne składniki odżywcze i chemikalia sprawiają, że zadanie to jest łatwiejsze lub bardziej skomplikowane. Możemy więc mówić o produktach wspierających pracę wątroby i innych, które utrudniają jej pracę.
Nadmiar tłuszczów, soli i cukru, a także bardzo obfite posiłki są trudne do strawienia, co wymaga większej pracy tego narządu.
Dlatego zaleca się ich zastąpienie wszelkimi pokarmami, które wspomagają funkcje wątroby. Takie zmiany w diecie złagodzą objawy żółtaczki i zapobiegną ich ponownemu pojawieniu się.
Pokarmy obniżające poziom bilirubiny
Dieta na wysoką bilirubinę musi być zbilansowana i dostosowana do specyficznych potrzeb i sytuacji każdego człowieka. Ważne jest, aby wszystkie potrawy zawierały białko, zdrowe węglowodany i niewielką ilość tłuszczu.
Istnieją jednak pokarmy o bardziej pozytywnym wpływie na wątrobę, które mogą skuteczniej złagodzić objawy i poprawić sytuację.
1. Czerwone owoce i warzywa
Przeciwutleniacze wspomagają utrzymanie równowagi oksydacyjnej w wątrobie. Gdy ta równowaga jest zaburzona, wątroba się osłabia i traci optymalne funkcjonowanie. Dlatego konieczne jest spożywanie pokarmów, które dostarczają tych związków.
Najliczniej występuje w owocach i warzywach. Warto wspomnieć o czerwonych, ponieważ zawierają likopen, czyli jeden z przeciwutleniaczy, które wydają się mieć w najsilniejsze działanie na wątrobę.
W rzeczywistości publikacja opublikowana w Food and Function wykazała, że likopen korzystnie wpływa na osoby z uszkodzeniem wątroby, rakiem, niepłodnością i zespołem metabolicznym. Ten przydatny przeciwutleniacz można uzyskać z następujących produktów spożywczych:
- Pomidory
- Arbuz
- Gujawa
- Persymony
- Ciemne winogrona
2. Dieta na wysoką bilirubinę powinna zawierać błonnik
Jak wskazuje American Liver Foundation, warto zwiększyć obecność błonnika, ponieważ pozwala on wątrobie pracować na optymalnym poziomie. Jego najbardziej polecanymi źródłami są warzywa, produkty pełnoziarniste i ogólnie owoce.
Z drugiej strony badanie opublikowane w czasopiśmie Nutrition wykazało, że spożywanie błonnika pokarmowego ma wieloraki wpływ na wątrobę. Może zmniejszać stany zapalne zarówno w wątrobie, jak i ogólnoustrojowe, a także zapobiegać zwłóknieniu wątroby.
Podoba Ci się ten artykuł? Możesz również przeczytać: Odkryj korzystne właściwości piołunu
3. Chude mięso, biała ryba i rośliny strączkowe
Są to najbardziej odpowiednie źródła białka, ponieważ mają też najmniejszą zawartość tłuszczu. Dieta na wysoką bilirubinę powinna zawierać aminokwasy, ponieważ pomagają w regeneracji wątroby.
W tej sytuacji wskazane są odmiany kurczaka, królika i białej ryby, a także chudsze kawałki mięsa wołowego. Również rośliny strączkowe w małych porcjach, które ponadto dostarczają w swoim składzie dużo błonnika.
4. Węglowodany złożone
Węglowodany stanowią dobre źródło energii, a żywność, która je dostarcza, jest zdrowa dla wątroby.
W tym celu najlepiej wybrać ziarna razowe (ryż, proso, żyto, pszenica itp.) i ich pochodne (chleb, makaron). Oprócz energii zawierają również witaminy, minerały i błonnik, które pomagają poprawić pracę wątroby i obniżyć poziom bilirubiny.
5. Woda jako ulubiony napój
Ważne jest, aby spożywać wystarczającą ilość płynów. To pozwoli utrzymać dobre nawodnienie i poprawić pracę wątroby. Idealnym rozwiązaniem jest spożywanie od 1,5 do 2 litrów wody dziennie, co przekłada się na około 8 szklanek.
W ten sposób zwiększy się produkcja żółci, co będzie sprzyjać eliminacji bilirubiny.
Kolejnym korzystnym napojem jest kawa. Dowody naukowe wykazały, że może zapobiegać rozwojowi problemów z wątrobą i poprawiać je, gdy już się pojawiły.
Do niedawna kawę uważano za zły nawyk. Jednak obecnie dane dotyczące spożycia kawy wydają się iść w przeciwnym kierunku. Należy jednak zachować ostrożność co do jej stosowania i ilości, zwłaszcza u osób wrażliwych na działanie kofeiny lub nie pijących jej regularnie.
Pokarmy, których dieta na wysoką bilirubinę nie powinna zawierać
Oprócz zwiększenia ilości wszystkich pozytywnych pokarmów w diecie na wysoki poziom bilirubiny, istnieje szereg porad dietetycznych na temat tego, co jest najbardziej szkodliwe.
Według różnych ekspertów oto składniki diety, których należy unikać w miarę możliwości:
- Tłuszcze nasycone i przetwory mięsne: takie jak śmietana, wędliny, pełne mleko, kiełbasy i niechude mięso. Należy również unikać fast foodów, oraz metod gotowania, takich jak smażenie na tłuszczach trans i oleju palmowym.
- Unikaj alkoholu, ponieważ powoduje dodatkowe uszkodzenie wątroby, która jest odpowiedzialna za jego filtrowanie.
- Ryby i owoce morza: surowe lub niedogotowane.
- Napoje orzeźwiające, ciasta, ciasteczka i inne produkty spożywcze z dużą ilością cukru: mogą zwiększać złogi tłuszczu w wątrobie.
Co jeszcze powinna brać pod uwagę dieta na wysoką bilirubinę
Osoby, które z jakiegokolwiek powodu cierpią na ten problem zdrowotny, powinny stosować zbilansowaną i zdrową dietę dostosowaną do ich stanu.
Ważne jest, aby spożywać 4 lub 5 posiłków o małej objętości dziennie, z wszystkimi obecnymi składnikami odżywczymi oraz stosować lekkie i lekkostrawne metody gotowania.
Idealnie codzienna dieta powinna składać się z 3 posiłków głównych i 1 lub 2 przekąsek. Ponadto należy zadbać o to, aby między posiłkami nie upłynęło więcej niż 5 godzin. Śniadanie należy spożywać mniej niż godzinę po przebudzeniu, aby uniknąć wzrostu stężenia bilirubiny.
Oprócz przestrzegania diety istnieją inne nawyki lub zachowania, które mogą zwiększyć poziom bilirubiny we krwi. Jak wskazuje British Liver Trust Foundation, żółtaczka staje się bardziej widoczna w następujących sytuacjach:
- Okresy postu i diety niskokaloryczne
- Momenty stresu
- Podczas chorób zakaźnych
- W czasie energicznego uprawiania sportu
Z drugiej strony zaleca się również działania promujące zdrowie wątroby, takie jak unikanie tłuszczów nasyconych i napojów alkoholowych.
Ponadto wykazano, że regularne ćwiczenia poprawiają czynność wątroby i zmniejszają ilość tłuszczu w organach, według British Journal of Sports Medicine.
Właściwa dieta pomaga poprawić wysoki poziom bilirubiny
Dieta dostarczająca błonnika, białka, witamin i węglowodanów jest niezbędna do obniżenia poziomu bilirubiny we krwi i poprawy pracy wątroby. W tej sytuacji najbardziej odpowiednie są owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe i chude mięso.
Należy jednak pamiętać, że jeśli żółtaczce towarzyszą inne objawy, takie jak nudności, utrata apetytu, brak energii lub zatrzymanie płynów, może być konieczna specjalna dieta na wysoką bilirubinę.
Konieczne mogą się również okazać bardziej szczegółowe i spersonalizowane wytyczne, dlatego zaleca się jak najszybsze skonsultowanie się ze specjalistą.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Casas-Grajales S, Muriel P. Antioxidants in liver health. World Journal of Gastrointestinal Pharmacology and Thereutics. Agosto 2015.6(3):59-72.
- British Liver Trust. Síndrome de Gilbert. https://britishlivertrust.org.uk/information-and-support/living-with-a-liver-condition/liver-conditions/gilberts-syndrome/
- de la Fuente, Rocio Aller, Natalia Fernández Angulo, and Daniel de Luis Roman. “Nutrición en el hígado graso no alcohólico.” Nutrición Clínica 13.2-2019 (2019): 89-98.
- Dranoff JA. Coffee Consumption and Prevention of Cirrhosis: In Support of the Caffeine Hypothesis. Gene Expression. Marzo 2018;18(1):1-3.
- Estévez, M., & Xiong, Y. Intake of oxidized proteins and amino acids and causative oxidative stress and disease: Recent scientific evidences and hypotheses: Protein oxidation and oxidative stress…. Journal of Food Science, 2019: 84(3), 387–396. doi:10.1111/1750-3841.14460
- Feart, Catherine. Nutrition and frailty: Current knowledge. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry 95 (2019): 109703.
- Fundación Americana del Hígado. Una dieta saludable, un hígado más saludable, una persona más saludable. 2022. https://liverfoundation.org/health-and-wellness/healthy-lifestyle/liver-disease-diets/
- Gollan JL, Bateman C, Billing BH. Effect of dietary composition on the unconjugated hyperbilirubinaemia of Gilbert’s syndrome. Gut. Mayo 1976. 17(5):335-340.
- Li MM, Zhou Y, Zuo L, Nie D, Li XA. Dietary fiber regulates intestinal flora and suppresses liver and systemic inflammation to alleviate liver fibrosis in mice. Nutrition. 2021;81:110959. doi:10.1016/j.nut.2020.110959
- MedlinePlus. Examen de bilirrubina en sangre. Enciclopedia médica. https://medlineplus.gov/spanish/ency/article/003479.htm
- Molinos, A. C. M., Marín, M. D. F., Moraleda, B. J., Negru, G. C., Belloso, M. S., & Gómez, M. L. Determinaciones bioquímicas para el estudio de la función hepática. Revista Sanitaria de Investigación, 2021: 2(9), 22. Retrieved from https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=8080932
- Mosquera, Jairo Téllez, and Miguel Cote Menéndez. Alcohol etílico: un tóxico de alto riesgo para la salud humana socialmente aceptado. Revista de la Facultad de Medicina 54.1 (2006): 32-47.
- Parras_Ortega, Nadia. Dietas altas en grasa. Estudio del metabolismo lipídico en músculo e hígado. 2018.
- Jensen T, Abdelmalek MF, Sullivan S, et al. Fructose and sugar: A major mediator of non-alcoholic fatty liver disease. Journal Hepatol. Febrero 2018.68(5):1063-1075.
- Smart NA, King N, McFarlane JR, Graham PL, Dieberg G. Effect of exercise training on liver function in adults who are overweight or exhibit fatty liver disease: a systematic review and meta-analysis. Br J Sports Med. 2018;52(13):834-843. doi:10.1136/bjsports-2016-096197
- Vitaglione P, et al. Dietary antioxidant compounds and liver health. Critical reviews in food and nutrition science. 2004. 44(7-8):575-86.
- Vreman RA, et al. Health and economic benefits of reducing sugar intake in the USA, including effects via non-alcoholic fatty liver disease: a microsimulation model. BMJ Open. Agosto 2017. 7(8):e013543.