Czym jest chłonny umysł dziecka według Montessori?
Chłonny umysł to koncepcja zaproponowana przez słynną pedagog Marię Montessori. Odnosi się do faktu, że dzieci w wieku od 0 do 6 lat uczą się z dużą łatwością.
Ich umysł jest jak gąbka, która wszystko wchłania.
Montessori zwróciła uwagę na fakt, że na tym pierwszym etapie życia dzieci rozwijają dużą zdolność nauki bez większego wysiłku. Uczą się mówić, chodzić, a także nawiązywać relacje i nazywać świat.
Postęp, który następuje do 6 roku życia, jest niesamowity. Jest to etap, w którym dziecko ulega całkowitej przemianie i nabywa kilku złożonych umiejętności, takich jak język werbalny i niewerbalny. Umożliwia to niezwykle chłonny umysł dziecka.
Jaki jest umysł dziecka?
Maria Montessori była włoską pedagog, która opracowała bardzo skuteczną i prestiżową metodę uczenia się. Opierała się na dokonaniach francuskich lekarzy Jeana Itarda i Edouarda Sèguina a także szwajcarskiego pedagoga Pestalozziego.
Obserwacja pozwoliła Montessori wykazać, że dziecko jest obdarzone naturalną ciekawością jak również ogromną zdolnością do zaskoczenia. Można powiedzieć, że prawie każdy bodziec natychmiast przyciąga jego uwagę.
Według Montessori dzieje się tak dlatego, że w przeciwieństwie do dorosłych dzieci w naturalny i mimowolny sposób przyswajają sobie wszystkie informacje, które oferuje im otoczenie. Dlatego jest to dla nich idealny etap do przeżywania nowych doświadczeń, we własnym tempie i w oparciu o ich zainteresowania.
Czym jest chłonny umysł?
Chłonny umysł to stan, w którym dziecko ma zdolność spontanicznego zbierania informacji ze swojego otoczenia. Następnie przetwarza te informacje i integruje je ze swoim intelektem i swoim życiem.
Ten stan psychiczny występuje w wieku od 0 do 6 lat.
Według Montessori chłonny umysł jest z natury nieświadomy przez pierwsze 3 lata i świadomy przez kolejne 3 lata. Wskazuje w związku z tym, że dziecko przechodzi od bycia „nieświadomym twórcą” do bycia „świadomym pracownikiem”.
Mówimy o chłonnym umyśle, ponieważ w rzeczywistości niemowlę jest jak gąbka, która wchłania wszystko. Główne cechy tego stanu umysłu to:
- Priorytetem jest twórcza natura.
- Jest to stan naturalny w gatunku ludzkim.
- Jest tymczasowy. Trwa w okresie od 0 do 6 lat.
- Wiedza jest przyswajana szybko i bez wysiłku.
- Przyswajanie informacji jest nieograniczone i nieskończone.
Możesz przeczytać również: Czego możemy nauczyć się od dzieci?
Jak rozwija się chłonny umysł?
Chłonny umysł rozwija się w sposób naturalny, bez ingerencji woli. Przez sam fakt bycia żywym dziecko przyswaja informacje. Wszystko wokół siebie robi po swojemu, zgodnie ze swoimi potrzebami.
Montessori zauważyła jednak, że chłonny umysł obejmuje różne wymiary. Istnieje szereg predyspozycji, które sprawiają, że dziecko w różnym czasie skupia swoją uwagę na określonych bodźcach. Ponadto w każdym z nich skupia się na tym, co jest niezbędne do jego rozwoju.
W ten sposób konfigurowane są etapy przejściowe i jednoczesne, które Montessori nazwała okresami wrażliwymi. Czas trwania każdego z nich jest różny, podobnie jak intensywność. Zwykle nakładają się na siebie.
Podoba Ci się ten artykuł? Możesz również przeczytać: Inteligencję dziedziczymy po matce – to potwierdzone
Wrażliwe okresy
Okresy wrażliwe to etapy, w których potrzeby i zainteresowania maluchów zmieniają się wraz z ich rozwojem. Jako całość tworzą linię ewolucyjną chłonnego umysłu:
- Porządek: od 0 do 6 lat. Istnieje zainteresowanie klasyfikacją i kategoryzacją wszystkiego wokół nich. Jest to preferowane w środowiskach, w których panuje porządek.
- Ruch: od 0 do 5-6 lat. Zainteresowanie skupia się na przemieszczaniu się z jednego miejsca do drugiego. Nasila się, gdy dziecko uczy się chodzić.
- Język: od 0 do 7 lat. Maluchy przyswajają słownictwo bez bezpośredniego nauczania.
- Doznania: od 0 do 6 roku życia. Odnosi się do rozwoju zmysłów. Słuch i wzrok są aktywne od samego początku. Z czasem dotyk, smak i zapach nasilają się.
- Małe przedmioty: od 0 do 6-7 lat. Zainteresowanie skupia się na małych przedmiotach i dbałości o szczegóły.
- Życie towarzyskie: od 0 do 6 lat. Wiąże się to z potrzebą kontaktu z rówieśnikami i przyswajania wzorców współistnienia.
Implikacje edukacyjne
To, że chłonny umysł działa w naturalny sposób, nie oznacza, że na tym etapie dorośli nie odgrywają żadnej roli. Wręcz przeciwnie, ich rola ma fundamentalne znaczenie dla postępów dzieci w procesie uczenia się i rozwoju.
Ideałem jest umożliwienie i zachęcenie maluchów do nowych doświadczeń, zgodnie z ich własnym rytmem i potrzebami. To właśnie z czasem ukształtuje ich postrzeganie świata i samych siebie.
Montessori zwraca uwagę, że metody edukacyjne powinny nie tylko koncentrować się na rozwoju intelektualnym, ale także sprzyjać uczeniu się, zgodnie z każdym wrażliwym okresem. Należy wziąć pod uwagę spontaniczne zainteresowanie dziecka.
Stan chłonnego umysłu jest wyjątkowy w życiu człowieka. Szacuje się, że dorosła osoba potrzebowałaby około 60 lat, aby nauczyć się wszystkiego, czego dziecko uczy się w tych pierwszych chwilach życia.
Po 6 roku życia chłonny umysł znika. Jego miejsce zajmuje umysł rozumujący, który nie ma już takich samych zdolności uczenia się.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Santerini, M. (2013). Grandes de la educación: María Montessori. Padres y Maestros/Journal of Parents and Teachers, (349).
- Carbajo, M. E., & Mur, B. (2016). Una respuesta a la curiosidad natural. Cuadernos de pedagogía.
- María, M. (1986). La mente absorbente del niño. México DF Editorial Diana,(Original italiano 1952).
