Chyawanprash: wartość odżywcza i zastosowania indyjskiego dżemu

Chyawanprash to indyjski preparat medycyny ajurwedyjskiej. Przedstawimy Ci dowody naukowe dotyczące działania tej mieszanki ponad 40 składników.

Napisane i zweryfikowane przez dietetyk Maria Patricia Pinero Corredor.

Ostatnia aktualizacja: 26 października, 2022

Chyawanprash to rodzaj dżemu wywodzący się z Indii, które otaczają wiele mitów. Jedna z legend mówi nawet, że Hindus Chyawana zdołał zachować dobre zdrowie przez wiele lat dzięki temu eliksirowi.

Jednak nie ma zbyt wielu informacji na temat prawdziwości tej historii. Natomiast na pewno znane są korzyści preparatu, potwierdzone przez naukowców.

Nazywają oni chyawanprash „eliksirem młodości”. Dżem ma ciemny kolor, gęstą konsystencję i słodki smak z odrobiną kwasowości. Do jego przygotowania używa się ponad 40 roślin, w tym owoców i przypraw.

Wartość odżywcza chyawanprash

Wartość odżywcza chyawanprash wynika z kilku czynników, o których poniżej powiemy nieco więcej. Przede wszystkim należy podkreślić jego niską zawartość cholesterolu i tłuszczu oraz wysoką zawartość witaminy C i saponin.

W rzeczywistości 100 gramów tego dżemu zawiera:

• Kalorie: 35
• Tłuszcz: 7 g
• Sód: 5 mg
• Węglowodany ogółem: 7,5 g
• Błonnik: 500 mg
• Cukry ogółem: 3,5 g
• Witamina C: 3,4 mg
• Całkowita ilość flawonoidów: 20 mg
• Alkaloidy: 80 mg
• Piperyna: 4,2 mg
• Związki fenolowe: 235 mg

Podstawowe składniki tej mieszanki ziołowej są następujące:

• Miód
• Syrop cukrowy
• Olej sezamowy
• Manna bambusowa
• Klarowane masło
• Miąższ indyjskiego agrestu

Chociaż do produkcji tego dżemu używa się ponad 40 składników, to właśnie wymienione powyżej występują w największej proporcji w mieszance. Na przykład w 10 gramach chyawanprash znajduje się 206 mg syropu cukrowego, 706 mg miodu, 5880 mg cukru, 206 mg oleju sezamowego i 206 mg masła.

Korzyści zdrowotne chyawanprash

Chyawanprash jest bogaty w przeciwutleniacze i saponiny, co zapewnia pewne korzyści. Wśród nich główną uznaną korzyścią jest to, że może pomóc w zwiększeniu odporności. W pewnym badaniu przeanalizowano ponad 40 składników wraz z ich odpowiednimi elementami aktywnymi. Wiadomo zatem, że niektóre związki mają działanie przeciwwrzodowe, rozszerzające oskrzela, przeciwalergiczne, przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwbakteryjne, przeciwutleniające i przeciwgorączkowe

Preparat posiada również składniki o działaniu moczopędnym, hepatoprotekcyjnym, immunomodulującym i neuroprotekcyjnym. Każdy składnik tego specjalnego dżemu ma dobry powód, by się w nim znaleźć.

Najstarszy znany przepis na chyawanprash pochodzi z Charaka Samhita, starożytnego tekstu tradycyjnej medycyny ajurwedyjskiej. Pismo pochodzi z II wieku.

Jednak pomimo pierwotnych wskazań receptury, zmiany na przestrzeni lat i nadużycia firm farmaceutycznych doprowadziły do znaczących odchyleń od oryginału. Istnieją nawet rośliny, które wchodzą w skład formuły, chociaż są zagrożone wyginięciem.

Poprawia sprawność fizyczną

W starożytności wierzono, że ten dżem jest w stanie poprawić intelekt, pamięć, odporność, wytrzymałość fizyczną i funkcjonowanie zmysłów. Obecna nauka dowiodła, że rzeczywiście jest w stanie poprawić sprawność fizyczną. W pewnej książce ujawniono, że synergia między jego składnikami sprawia, że działa jak interesujący tonik, który jest w stanie zwiększyć witalność.

Pomaga w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego

Do wielu korzyści przypisywanych chyawanprash należy możliwa pomoc w trawieniu. Według tego artykułu, niektóre zawarte w nim zioła poprawiają trawienie i metabolizm tłuszczów. Dodatkowo sprzyja przyswajaniu i przechodzeniu aktywnych składników odżywczych przez ścianę komórkową.

Wzmacnia układ oddechowy

W kontrolowanym badaniu z udziałem 90 pacjentów z gruźlicą płuc, którym podawano 10 gramów chyawasprash dwa razy dziennie, wykryto, że zwiększa on bioaktywność leków przeciwgruźliczych. Ponadto u chorych poprawił się poziom hemoglobiny.

Ma działanie antyoksydacyjne

Przeciwutleniacze to związki zdolne do zwalczania wolnych rodników. Związki takie jak flawonoidy, witamina C, karotenoidy, fenole i garbniki są najbardziej docenianymi przez naukę przeciwutleniaczami. Pod tym względem chyawanprash jest wiec ciekawym koktajlem.

W badaniu porównawczym różnych komercyjnych marek chyawanprash odkryto, że chociaż formuła może się różnić, zachowuje on działanie przeciwutleniające na komórki, zapobiegając starzeniu się i długotrwałym chorobom.

Inne badanie porównujące różne marki wykazało silne wymiatanie wolnych rodników. W dużej mierze działanie przeciwutleniające przypisuje się kwasowi askorbinowemu, czyli witaminie C.

Jednak nie tylko witamina C ma taki efekt. W innym badaniu, które trwało sześć miesięcy i obejmowało dzieci w wieku od 5 do 12 lat, naukowcy przypisali wzmocnienie układu odpornościowego garbnikom, polifenolom i flawonoidom.

Może działać kardiotonicznie

Według badań na zwierzętach może mieć działanie kardiotoniczne, ponieważ obniża tłuszcze we krwi i równoważy zaburzenia metaboliczne. Jednak jest to jeszcze obszar, który wymaga więcej badań naukowych na ludziach.

Poprawia funkcjonowanie układu rozrodczego

Chociaż istnienie afrodyzjaków było przedmiotem wielu dyskusji, wiadomo, że chyawanprash wzmacnia męski układ rozrodczy, ponieważ poprawia jakość płynu nasiennego. Systematyczne badanie jednego ze związków zawartych w mieszance ziołowej wykazało, że zwiększa on koncentrację plemników i poprawia ich ruchliwość.

Może mieć działanie radioochronne

W kolejnych badaniach stwierdzono, że chyawanprash ma działanie antyradiacyjne. Myszy wystawiono na śmiertelną dawkę promieniowania, a następnie podano związek. Było wielu ocalałych okazów. Jest to jednak tylko eksperyment na zwierzętach, więc korzyści nie można jeszcze rozszerzyć na ludzi.

Zastosowania chyawanprash

Chyawanprash ma wiele zastosowań w kulturze hinduskiej. Mimo to zaleca się stosować go ostrożnie, pod nadzorem lekarza. W 2005 roku rząd kanadyjski zakazał jego komercjalizacji, argumentując, że może zawierać wysoki poziom ołowiu i rtęci.

Tak więc, chociaż jest to produkt popularny w Indiach, lepiej sprawdzić lokalne przepisy. W każdym razie zawsze najlepiej skonsultować się ze specjalistą, aby ustalić bezpieczeństwo i dawkowanie produktu.