Blues macierzyński: czym jest i jak sobie z nim radzić?

„Macierzyński blues” to zjawisko nieznane wielu matkom. Czasami mylony jest z depresją poporodową, jednak to nie to samo.

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog Elena Sanz.

Napisany przez Edith Sánchez

Ostatnia aktualizacja: 12 marca, 2023

Blues macierzyński, zwany także baby bluesem i bluesem poporodowym, to zjawisko, które występuje przede wszystkim u świeżo upieczonych mam. Przejawia się w epizodach psychologicznego smutku i uczucia przytłoczenia. Nie trwa zbyt długo, ale jeśli kobieta nie znajdzie rozwiązania, stan ten może prowadzić do depresji poporodowej.

Posiadanie dziecka to doświadczenie, które wymaga dostosowania w wielu aspektach. Zmiany zachodzą we wszystkich dziedzinach życia, począwszy od wyglądu fizycznego.

Szacuje się, że do 80% matek przeżywa macierzyński blues. Epizod zwykle rozpoczyna się między trzecim a piątym dniem po porodzie. Trwa od kilku godzin do kilku tygodni.

Co to jest macierzyński blues?

Blues macierzyński to stan emocjonalny, który pojawia się po porodzie, z powodu zmian hormonalnych i psychologicznych zachodzących na tym etapie u matki.

Kobiety opisują to jako „huśtawkę emocji”. Chociaż poród przyniósł im szczęście, pojawia się też poczucie przytłoczenia i wrażenie, że „świat wali się na głowę”.

Z klinicznego punktu widzenia blues macierzyński to stan, który nie wymaga leczenia. Jest to normalna reakcja na wyzwania adaptacyjne związane z posiadaniem dziecka. Jednak należy go monitorować, aby upewnić się, że nie rozwinie się w depresję poporodową.

Główna różnica między bluesem macierzyńskim a depresją poporodową polega na tym, że smutek jest przejściowy i nie obezwładnia kobiety. Z kolei w depresji objawy są intensywne i mają tendencję do nasilania się, co wymaga profesjonalnej pomocy.

Objawy

Macierzyński blues zwykle zaczyna się od uczucia melancholii i smutku, które często prowadzi do napadów płaczu. Pojawia się również drażliwość i wahania nastroju bez wyraźnego powodu.

Matka może czuć, że nie jest w stanie odpowiednio zaopiekować się dzieckiem lub że nie będzie miała siły, aby poradzić sobie ze wszystkim, co ją czeka. Często towarzyszą temu takie objawy, jak:

• Strach
• Chęć ucieczki
• Utrata apetytu
• Ekstremalne zmęczenie
• Cierpienie i niepokój
• Bezsenność lub problemy ze snem
• Niezadowolenie z siebie i niepewność

Szacuje się, że u 10-15% matek doświadczających macierzyńskiego bluesa rozwinie się depresja poporodowa. Zwykle dzieje się tak, gdy objawy są bardzo intensywne lub utrzymują się dłużej niż 3 tygodnie po urodzeniu dziecka.

Przyczyny

Nauka nie zna dokładnych przyczyn macierzyńskiego bluesa, ale jasne jest, że bardzo ważną rolę w tym stanie odgrywają hormony. Podczas ciąży, ale także podczas porodu i po porodzie zachodzą duże zmiany w tym aspekcie.

Po porodzie następuje nagły spadek poziomu estrogenu i progesteronu. Występują również zmiany w wydzielaniu prolaktyny i serotoniny. Uważa się, że odgrywają rolę w zjawisku poporodowego smutku, ale nie ma wystarczających dowodów, aby to potwierdzić.

Wydaje się, że na macierzyński blues wpływają również wysokie wymagania w okresie bezpośrednio po porodzie. Zmiany zachodzą na poziomie indywidualnym, ale dotyczą także życia w związku i otoczenia społecznego. Wszystko to jest przytłaczające, zwłaszcza dla mniej elastycznych osób.

Z drugiej strony może istnieć znaczny kontrast między oczekiwaniami a rzeczywistością. Wokół macierzyństwa narosło wiele mitów. Często jest idealizowane, dlatego nierzadko matka czuje presję, by czuć się w określony sposób.

Jak sobie z tym poradzić?

Najlepszym sposobem radzenia sobie z macierzyńskim smutkiem jest posiadanie realistycznych oczekiwań co do okresu poporodowego. Tak, cudownie jest dać początek nowemu życiu, ale jest to również bardzo wymagająca sytuacja. Dlatego potrzeba czasu, aby nawiązać więź z dzieckiem i stawić czoła nowej sytuacji.

Matka ma prawo doświadczać różnych uczuć w obliczu tego doświadczenia. Ważne jest, aby dać sobie pozwolenie na odczuwanie czegoś, co innym może wydawać się nieodpowiednie.

Wsparcie i zrozumienie ze strony partnera ma kluczowe znaczenie. Pomocne jest również rozważenie następujących wskazówek:

• Zrozum, że to stan tymczasowy. Czasami wydaje się, że tak nie jest, ale właśnie tak jest. Te uczucia znikną.
• Odpoczywaj jak najwięcej. Dobry sen pomaga radzić sobie z tymi epizodami w najlepszy możliwy sposób.
• Zbuduj procedury postępowania. Rutyny pomagają normalizować poziom hormonów. Dają też poczucie większej kontroli.
• Poproś o pomoc. Przyjaciele mogą być ważnym wsparciem podczas macierzyńskiego bluesa, podobnie jak rodzina i bliscy.
• Podziel się doświadczeniami z innymi matkami. To doskonały sposób na wyjaśnienie wielu aspektów macierzyństwa.
• Nie wymagaj od siebie zbyt wiele. To nie jest czas na perfekcjonizm i starania, aby wszystko działało jak w zegarku. Lepiej się zrelaksować i zachować elastyczność.
• Pozwól sobie na kaprysy. Drobne zachcianki, takie jak pyszny posiłek, obejrzenie filmu czy spacer, to świetny sposób na przełamanie negatywnych emocji.

Zwróć uwagę na „blues macierzyński”

Niestety, macierzyński blues pozostaje niezauważony przez otoczenie. Bardzo często te epizody przeżywa się w ciszy, nawet w obliczu pewnej krytyki lub dezaprobaty.

Bardzo ważne jest, aby matki były świadome objawów smutku poporodowego i nauczyły się rozpoznawać, kiedy są one normalne, a kiedy mogą być oznakami depresji. Konsultacja u specjalisty zawsze jest dobrą opcją.