Zmiana koloru oczu: prawdy i mity

Kolor oczu przypisuje się produkcji melaniny w organizmie. Nieczęsto się on zmienia po pierwszym roku życia, jednak niektórzy twierdzą, że jest to możliwe. Przedstawiamy mity i prawdy na ten temat.

Kolor tęczówki, a także skóry i włosów jest powiązany z produkcją melaniny przez każdą osobę. Czy możliwa jest więc zmiana koloru oczu? Dziś powiemy Ci prawdy i mity, które otaczają ten temat.

Istnieje ponad 150 genów zaangażowanych w produkcję, transport i przechowywanie melaniny. Ten pigment pomaga określić kolor oczu. Ale czy zmiana koloru oczu wiąże się ze zmianą pigmentu?

Osoby o jasnych oczach, zwykle niebiesko-zielonych, nie wytwarzają ani nie przechowują dużych ilości pigmentu. Z drugiej strony takie zjawisko występuje u osób o ciemnych oczach.

Jak się ustala kolor oczu?

Według publikacji w czasopiśmie Missouri Medicine, kolor oczu u ludzi zależy od liczby i wielkości melanosomów, czyli struktur zawierających melaninę. Melanosomy są częścią melanocytów, komórek, które znajdują się w zewnętrznej tkance tęczówki, nadając oczom charakterystyczny kolor.

W tym samym artykule zauważono również, że gen OCA2 na chromosomie 15 wytwarza białko, które kontroluje tworzenie i przetwarzanie melaniny. Im wyższa aktywność tego genu, tym ciemniejszy kolor oczu. Chociaż istnieją również inne geny, które mogą wpływać na układ pigmentu, powodując powstanie jaśniejszych tonów.

Jaka jest funkcja tęczówki?

Tęczówka to płaska błona w kształcie pierścienia, która składa się z tkanki łącznej i włókien mięśniowych. Znajduje się za rogówką i graniczy ze źrenicą. Odpowiada za nadawanie koloru oczom. Wraz ze źrenicą reguluje też ilość światła wpadającego do oka.

Poprzez włókna mięśniowe tęczówka kurczy lub rozszerza źrenicę, aby wpuścić wystarczającą ilość światła do oka. Zależy to od warunków otoczenia.

Według American Academy of Ophthalmology czasami wydaje się, że tęczówka zmienia kolor. Dzieje się tak, ponieważ występują zmiany w oświetleniu, które rozszerzają źrenicę i sprawiają, że kolor oczu wygląda inaczej, ponieważ jest wynikiem projekcji na podstawie światła odbitego. Jest to jednak tylko tymczasowa zmiana koloru oczu.

Jeśli zauważysz wyraźną zmianę koloru w którymkolwiek z oczu, zaleca się konsultację z okulistą. Normalnie nie zdarza się, żeby tęczówka zmieniła kolor. Jednak jeśli do tego dojdzie, może to być oznaką chorób. Może chodzić na przykład o zapalenie błony naczyniowej oka, zapalenie wątroby lub aniridia, spowodowana przyjmowaniem leków lub urazem.

Zmiana koloru oczu – co wiemy na ten temat?

Istnieje wiele stwierdzeń dotyczących tego, dlaczego kolor oczu może się zmieniać. Powiemy ci teraz, które z nich są mitami, a które prawdą.

Urodziliśmy się z innym kolorem oczu

To prawda. W pierwszych miesiącach życia melanocyty nie zakończyły jeszcze swojej pracy, więc kolor, który widzimy w oczach noworodków, może się z czasem zmieniać.

Publikacja American Academy of Pediatrics podaje, że proces wydzielania melaniny zabiera melanocytom około roku. W wyniku tego procesu następuje zmiana koloru oczu, od początkowego szarawego lub niebieskiego do ciemniejszego.

Zdarza się również, że niektóre dzieci rodzą się z patologiami depigmentacyjnymi, takimi jak albinizm lub heterochromia, w których każde oko ma inny kolor lub kilka kolorów współistnieje w tym samym oku. Ten stan może wystąpić z powodu urazu, czynników genetycznych lub przyczyn związanych z innymi patologiami.

Zielone oczy to piękny wynik mutacji genetycznej

To fałszywy pogląd. Posiadanie zielonych oczu nie jest wynikiem mutacji genetycznej. Kolor ten jest w rzeczywistości wynikiem umiarkowanej produkcji melaniny i pośredniej liczby melanosomów. Takie wyjaśnienie podaje publikacja Genetics of Eye Colour.

W innym artykule opublikowanym przez International Journal of Molecular Sciences sugeruje się, że kolor tęczówki nie zależy od liczby melanocytów. Według tego badania kolor zmienia się w zależności od składu melanosomu, ponieważ istnieją dwa rodzaje melaniny: eumelanina i feomelanina. Ta ostatnia związana jest z jasną barwą tęczówki.

Zmiana koloru oczu w zależności od naszego nastroju

Fałszywy pogląd. Nastrój nie zmienia koloru oczu, a przynajmniej nie ma badań na poparcie tego twierdzenia.

Jak wspomniano wcześniej, percepcja koloru oczu może się jednak różnić ze względu na otaczające warunki świetlne, które powodują rozszerzenie źrenicy. W takich sytuacjach widoczna jest mniejsza część tęczówki i może ona odbijać kolor podobny do koloru pobliskich obiektów.

Chirurgiczna zmiana koloru oczu

Rzeczywiście to możliwe, ale nie zalecane. Oprócz korzystania z kolorowych soczewek kontaktowych istnieją dwie operacje, które mogą zmienić wygląd tęczówki. Jednym z nich jest implant tęczówki. Amerykańska Agencja ds.Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła pierwszą protetyczną tęczówkę do implantacji w 2018 roku.

Początkowo operacja implantu wewnątrzgałkowego tęczówki pojawiła się jako metoda leczenia wad wrodzonych lub urazów. Jednak z czasem coraz częściej zaczęto ją wykorzystywać w celach kosmetycznych u osób, których marzeniem jest zmiana koloru oczu.

Lekarze specjaliści z zakresu chirurgii oka nie zalecają jednak poddawania tej procedurze zdrowych oczu, ponieważ istnieje ryzyko, które może negatywnie wpłynąć na stan wzroku. Mogą się również pojawić pewne powikłania z tym związane, jak podaje badanie opublikowane w The Journal of Cataract & Refractive Surgery.

Chodzi na przykład o podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe, zapalenie wewnątrzgałkowe, obrzęk rogówki, utrata wzroku i jaskra.

Drugą operacją jest keratopigmentacja rogówki. Zabieg ten wykonywany jest u pacjentów z zmętnieniem rogówki. U pacjentów tych rogówka utraciła przezroczystość i utrudnia przedostawanie się światła do siatkówki, jak wskazano w artykule w magazynie Eye.

Według publikacji w czasopiśmie Cornea operacja ta wykorzystuje różne techniki i wydaje się, że wszelkie powikłania leczy się bez problemów. Z tych powodów zabieg ten stał się opcją zarówno terapeutyczną, jak i kosmetyczną. Powikłania, które ewentualnie mogą wyniknąć po zabiegu to nadwrażliwość na światło, przebarwienia oczu i zapalenie rogówki.

Zadbaj o stan zdrowia twoich oczu

Oczy są ważnym narządem do postrzegania otaczającego świata i wykonywania codziennych czynności bez utrudnień. Dlatego wzrok jest uważany za jeden z najbardziej dominujących zmysłów. Nawet jeśli chcesz zmienić kolor oczu na jaśniejszy lub ciemniejszy, ważne jest, aby pamiętać, że taka próba może pogorszyć stan zdrowia oczu i wzrok.

Kolor tęczówki zwykle stabilizuje się po pierwszym roku życia. Jeśli zauważysz zmiany w jego wyglądzie w późniejszym czasie, udaj się do okulisty, aby poznać przyczynę tej zmiany.