Zaparcie u dzieci - dlaczego występuje i jak je złagodzić?

Zaparcia u dzieci występują bardzo często i mogą być problemem wynikającym z diety lub pewnych nawyków. Ważne jest, aby rozwiązać to zaburzenie, zanim pojawią się powikłania.

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Leonardo Biolatto.

Napisany przez Leonardo Biolatto

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Zaparcie u dzieci, podobnie jak u dorosłych, to dość częsty problem. Polega na trudności z wypróżnianiem, czyli procesem, w którym wydalamy stolec z organizmu.

Tranzyt jelitowy różni się w zależności od osoby. Podobnie zmienia się również w zależności od wieku. Na przykład małe dzieci i niemowlęta wypróżniają się częściej niż dorośli. Jednak na ogół starsze dzieci chodzą do łazienki raz lub dwa razy dziennie. Dlaczego jednak czasami pojawia się zaparcie u dzieci?

Dlaczego zaparcie u dzieci występuje tak powszechnie?

Zaparcie u dzieci, podobnie jak u dorosłych, definiuje się jako trudność w oddawaniu stolca. Powoduje to zatrzymanie stolca w jelicie. W niektórych przypadkach może to być ciągłe uczucie niewystarczającej liczby wypróżnień.

Według badania opublikowanego w Professional Pharmacy, zaparcie u dzieci dość trudno zdefiniować. Dzieje się tak dlatego, że jak wskazaliśmy wcześniej, częstotliwość wypróżnień różni się w zależności od wieku i cech indywidualnych każdej osoby.

Na przykład niemowlęta mają zwykle bardziej płynne stolce i częstsze wypróżnienia. W miarę wzrostu i wprowadzania diety podobnej do diety dorosłych konsystencja zmienia się, a liczba codziennych wypróżnień maleje.

Dokładna przyczyna zaparć u dzieci nie jest znana, jeśli nie wykryto powiązanej z nimi choroby. Wiadomo jedynie, że w okrężnicy gromadzą się twarde, suche stolce. Przesuwają się one wolniej, co powoduje ponowne wchłonięcie większej ilości wody w przewodzie pokarmowym.

Im więcej czasu mija, tym bardziej stolec twardnieje i tym trudniej się przesuwa.

Objawy, które mogą wystąpić

Objawy zaparcia u dzieci są bardzo zróżnicowane. Według specjalistów z Kliniki Mayo wypróżnienia mogą występować mniej niż trzy razy w tygodniu. Ponadto, jak wskazaliśmy, są to twarde i suche stolce.

To powoduje ból przy próbie wypróżnienia. Jednocześnie dziecko musi więc użyć większej siły, aby to osiągnąć. Kał, ponieważ jest tak twardy, może powodować małe rany podczas wydalania. Dlatego w niektórych przypadkach pojawia się również krew.

Ból występujący u dzieci przy zaparciach sprawia, że ​​nie chcą chodzić do toalety. Maluch będzie starał się unikać wypróżniania, aby nie odczuwać bólu. Dlatego bardzo często można zauważyć, że ściska pośladki lub się skręca.

Co wywołuje zaparcie u dzieci?

Zaparcie u dzieci może mieć wiele przyczyn. Na konsystencję i rodzaj stolca wpływają różne czynniki. Przede wszystkim decydująca jest dieta. Kiedy dieta nie zawiera wystarczającej ilości warzyw lub owoców, stolec jest zwykle bardziej twardy.

Podobnie każda zmiana diety może wywołać zaparcie u dzieci. Często pojawia się u niemowląt, gdy zaczyna się wprowadzać pokarmy stałe. Są one bowiem bardziej skomplikowane w trawieniu i wydalaniu.

Podobnie jak u dorosłych, nawyk chodzenia do toalety ma bardzo istotne znaczenie. Na przykład często zdarza się, że podczas podróży, stresującej sytuacji lub nawet gdy zaczynają chodzić do szkoły, u dzieci pojawiają się zaparcia.

Inną przyczyną zaparć u dzieci jest strach. Ból spowodowany próbą wypróżnienia może spowodować, że będą próbowały unikać chodzenia do łazienki. To błędne koło, które niestety zaostrza problem.

Ponadto, jak wyjaśniono w Healthychildren, niektóre leki i choroby również mogą powodować to zaburzenie. Na przykład niedoczynność tarczycy lub wady rozwojowe układu pokarmowego mogą utrudnić wypróżnianie. Jeśli chodzi o leki, niekorzystnie mogą działać suplementy żelaza i leki przeciwdrgawkowe.

Jak leczy się zaparcie u dzieci?

Zaparcia u dzieci mogą prowadzić do powikłań. Dlatego jeśli jest to długotrwała lub powtarzająca się sytuacja, dziecko koniecznie należy poddać leczeniu. Nie powinno się tego jednak robić bez uprzedniej konsultacji z pediatrą.

Jak wyjaśniono w National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, lekarz może zalecić lewatywy lub środki przeczyszczające, aby doraźnie  złagodzić zaparcie u dzieci. Jednak tego rodzaju metod nie można stosować jako trwałego rozwiązania.

W zależności od właściwości zaburzenia istnieją różne rodzaje środków przeczyszczających. Niektóre z nich nie dają natychmiastowego efektu. Ponadto mogą powodować uczucie pełności, wzdęcia i dyskomfort w jamie brzusznej. Dlatego stosowanie tych leków musi odbywać się pod nadzorem.

Kiedy iść do lekarza

Zaparcie u dzieci może ustąpić samoistnie. W rzeczywistości w większości przypadków jest to zaburzenie przejściowe i nie powoduje komplikacji. Jeśli jednak sytuacja ta utrzymuje się lub często się powtarza, nie obejdzie się bez wizyty u pediatry.

Ponadto należy zwrócić uwagę na szereg czynników alarmujących. Na przykład, jeśli zauważymy krew w stolcu lub utratę wagi dziecka. Podobnie należy zachować czujność, czy nie pojawia się gorączka i obrzęk brzucha.

W niektórych przypadkach wysiłek podczas próby wypróżnienia może nawet prowadzić do wypadania odbytnicy. Chodzi o część jelita wychodzącą przez odbyt. Taki przypadek również należy zgłosić lekarzowi.

Zaparcie u dzieci a możliwe powikłania

Zaparcie u dzieci może prowadzić również do powikłań. Jednym z najważniejszych w tym wieku jest zaprzestanie jedzenia przez niemowlę lub unikanie wypróżnienia za wszelką cenę.

Innym możliwym powikłaniem są szczeliny odbytu. Kiedy stolce są bardzo suche i twarde, po wydaleniu powodują rany na błonie śluzowej lub skórze odbytu. Zwiększa to ból, który może się przedłużać, gdyż szczeliny odbytu mogą być trudne do wyleczenia.

Enkopreza, czyli nietrzymanie kału polega na wielokrotnym plamieniu bielizny na skutek niekontrolowanego wydalania stolca. Występuje w przypadkach, gdy zalegający kał gromadzi się w okrężnicy lub odbytnicy. Płynny stolec zaczyna przeciekać i jest wydalany mimowolnie z powodu przepełnienia.

Zapobieganie i zalecenia

Leczenie zwykle koncentruje się na odpowiedniej diecie i poprawie nawyków dziecka. Dlatego jedną z podstaw jest zwiększenie ilości błonnika w diecie. Aby to zrobić, musisz doprowadzić do tego, aby dziecko codziennie zjadło większą ilość owoców i warzyw.

Podobnie ważne jest, aby piło dużo wody i wykonywało ćwiczenia. Aktywność fizyczna poprawia motorykę jelit i zapobiega zaparciom u dzieci. Ważne jest również ustalenie rutyny chodzenia do toalety.

Wypracowanie tego nawyku wchodzi w zakres wychowania już od narodzin. Jednak musisz wykazywać wyrozumiałość. Maluchy wymagają cierpliwości i szczególnej uwagi. Dlatego jeśli dziecko boi się pójść do łazienki lub unika tej chwili, musisz je pobudzić do działania jakąś rozrywką lub nagrodą.

W wielu przypadków zaparcie u dzieci jest następstwem nieodpowiedniej diety. Może to być również konsekwencja siedzącego trybu życia lub innych złych nawyków. Dlatego ważne jest, aby w tym okresie życia nauczyć dzieci odżywiać się w sposób zróżnicowany i zbilansowany.