Zagrożenia związane z energetykami: zobacz, jaki wpływ mają na zdrowie
Są sprzedawane z obietnicą, że dadzą nam nową energię i pomogą nam nieustannie przez 24 godziny. Z roku na rok mają coraz więcej konsumentów, ale także coraz więcej głosów wzywających do ich regulacji i ostrzegających przed niebezpieczeństwem dalszej konsumpcji. Poznaj zagrożenia związane z energetykami.
Napoje energetyzujące pojawiły się na rynku kilkadziesiąt lat temu, a ich sprzedaż wyraźnie rośnie. Dzięki reklamom wierzymy, że mogą nam pomóc w chwilach zmęczenia lub wzmożonej aktywności. Czy napoje energetyzujące są naprawdę nieszkodliwe, czy też są niebezpieczne dla zdrowia?
Co to są napoje energetyczne?
Społeczność naukowa nie uzgodniła jeszcze definicji napojów energetyzujących. Zgodnie z przepisami obowiązującymi np. w Hiszpanii czy Polsce zaliczają się one do grupy „napojów bezalkoholowych”.
W tej kategorii zgrupowane są wszystkie napoje bezalkoholowe zawierające kofeinę, taurynę i witaminy (zwłaszcza z grupy B). Czasami towarzyszą im inne składniki, takie jak:
- gingko
- żeń-szeń
- guarana
- karnityna
- glukorono-y-lakton.
Nazwy tych napojów to jeden z pierwszych problemów, jakie stwarzają. Ich nazwa, reklama i przekaz, który niosą, mogą wprowadzać w błąd.
Sam EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) nie zezwala na reklamowanie ich jako napojów, które mogą poprawić sprawność fizyczną i intelektualną. Ponadto Parlament Europejski zawetował możliwość umieszczania jakichkolwiek oświadczeń zdrowotnych na takich napojach.
Ważne jest, aby nie mylić tego rodzaju napojów z napojami izotonicznymi lub sportowymi.
Jaki wpływ energetyki mają na organizm?
Napoje energetyzujące mają działanie energetyzujące i mogą zwiększyć wydajność sportową. Jednak ich picie zwiększa również występowanie negatywnych skutków ubocznych.
Chociaż główne marki produkcyjne kładą nacisk na bezpieczeństwo produktu, eksperci ds. zdrowia, tacy jak Światowa Organizacja Zdrowia, ostrzegają, że mogą one stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego.
Ich głównym zastrzeżeniem jest to, że dzieci nie powinny ich spożywać i że dla niektórych grup mogą być potencjalnie niebezpieczne. Te grupy obejmują:
- kobiety w ciąży,
- młodzież poniżej 18. roku życia,
- osoby bardzo wrażliwe na kofeinę,
- osoby przyjmujące określone leki.
Być może uznasz także ten artykuł za interesujący: Jak dobrze rozpocząć dzień z energią?
Główne zagrożenia związane z energetykami
Główne zagrożenia związane z energetykami można podsumować w następujących grupach:
1. Wpływ na układ krążenia
„Napoje energetyczne zawierające kofeinę zmieniają aktywność elektryczną serca i podwyższają ciśnienie krwi”.
To główny wniosek z badania opublikowanego przez American Heart Association. W badaniu oceniano wpływ wysokiego spożycia napojów energetyzujących na układ sercowo-naczyniowy.
W tym samym badaniu spożywanie napojów energetyzujących powiązano z zatrzymaniem krążenia i zawałem mięśnia sercowego. Mogą być nawet związane z zagęszczeniem krwi.
Chociaż to badanie jest najnowsze, istnieje więcej dowodów naukowych na temat szkodliwego wpływu napojów energetyzujących. We wszystkich z nich najbardziej zagrożony jest układ sercowo-naczyniowy wraz z układem nerwowym.
2. Wpływ na układ nerwowy
Niekorzystny wpływ kofeiny na układ nerwowy pojawia się zwykle przy dawkach 200 miligramów i wyższych. Jednak może się to znacznie różnić w zależności od danej osoby. Aby dać ci wyobrażenie, zaznaczamy, że niektóre z tych napojów energetycznych zawierają od 100 do 200 miligramów kofeiny w jednej porcji.
Co gorsza, napojowi energetycznemu zwykle towarzyszą inne stymulujące składniki, które mogą wzmocnić jego działanie. Objawy mogą obejmować lęk, niepokój, bezsenność lub skurcze mięśni.
3. Skutki związane z cukrem
Jednym z głównych składników prawie wszystkich napojów energetyzujących jest cukier. Większość z nich zawiera więcej cukru niż zwykłe napoje bezalkoholowe. Średnio od 10 do 12 gramów na 100 ml napoju.
Jeśli weźmiemy pod uwagę, że puszka zawiera 250 ml, to mówimy o 25-30 gramach cukru w jednej porcji. Niektóre marki sprzedają nawet półlitrowe puszki, co odpowiada około 60 gramom cukru. To znacznie przekracza maksymalne ilości zalecane przez WHO: nie więcej niż 25 gramów u dzieci i młodzieży.
Zapewne zaciekawi Cię także nasz inny artykuł: Kłamstwa na temat cukru – poznaj fakty naukowe
A co z dziećmi?
Najczęściej konsumenci tego rodzaju napojów to młodzież i dorośli do 30. roku życia. Jednak dane przekazane przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności w 2013 r. są niepokojące:
18% dzieci w wieku od 3 do 10 lat spożywało napoje energetyzujące. Ponadto 16% z nich było konsumentami chronicznymi, co oznaczało, że spożywali około 4 litry miesięcznie.
Dzieci są szczególnie narażone na ryzyko. Mają mniejszą objętość ciała i mniej rozwinięte szlaki metaboliczne. Dlatego są bardziej wrażliwe na zatrucie kofeiną.
W rzeczywistości sam EFSA stwierdza, że nie jest możliwe ustalenie bezpiecznych ilości spożycia kofeiny przez małe dzieci. Ponadto wiele wyspecjalizowanych głosów (dietetyków, pediatrów i stowarzyszeń lekarskich) nawołuje do uregulowania spożycia energetyków.
Niektóre rządy, na przykład rząd Wielkiej Brytanii, rozważają wprowadzenie zakazu sprzedaży napojów energetyzujących dzieciom poniżej 16. roku życia. Jest ku temu powód, ponieważ jedna puszka jest jak podanie dziecku trzech kaw z 12 łyżeczkami cukru!
Napoje energetyzujące i alkohol: jakie są zagrożenia?
Napoje energetyzujące są zwykle spożywane samodzielnie. Jednak często bywają też mieszane z alkoholem. Ważne jest, aby zrozumieć, że ten mieszany drink stwarza dodatkowo inne rodzaje zagrożeń dla zdrowia.
W badaniu z 2015 roku Marczinski zaobserwował wyższe wskaźniki nadmiernego spożycia i ryzyka uzależnienia od alkoholu, gdy był on spożywany razem z napojami energetyzującymi. Ponadto inne testy laboratoryjne pokazują, że dodatek energetyku zwiększa chęć picia większej ilości alkoholu.
Napoje wpływają nie tylko na ilość spożywanego alkoholu. Zwiększa również prawdopodobieństwo, że nastolatki będą prowadzić samochód po wypiciu. Są też bardziej skłonni do podejmowania ryzykownych zachowań. Brak koordynacji ruchowej tworzy fałszywą pewność, która zagraża ich bezpieczeństwu.
W związku z tymi problemami zagrożenia związane z energetykami należy uznać za znaczne. Najlepszą rekomendacją jest odpowiednia i zdrowa dieta zapewniająca niezbędną energię i dobre samopoczucie. Jak zawsze, zachowaj ostrożność podczas spożywania napojów i jedzenia, które mogą zmienić normalne funkcjonowanie organizmu.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- American Heart Association. Energy drinks may increase risk of heart function abnormalities and blood pressure changes. May 29, 2019
- Grasser EK et al. Cardio-and cerebrovascular responses to the energy drink Red Bull in young adults: a randomized cross over study. European Journal of Nutrition . Octubre 2014. 53(7):1561-71.
- Grasser EK et al. Energy drinks and their impact on the cardiovascular system: potential mechanisms. Advances in Nutrition. Setiembre 2016. 7(5). Pp 950-960,
- Perdan Curran C, Marczinski C. Taurine, caffeina and energy drinks: reviewing the risk to the adolescent brain. Birth Defects Research. Diciembre 2017. 1; 109(20):1640-48.
- Sachin A. S et al. Impact of high volume energy drinks consumption on electrocardiographic and blood pressure parameters: A Randomized Trial. Journal of the American Heart Association. Mayo 2019. 8(11).
- Zucconi S, et al. Gathering consumption data on specific consumer groups of energy drinks. European Food Safety Authority. 2013.
- Marczinski, C. A., & Fillmore, M. T. (2015). Energy drinks mixed with alcohol: What are the risks? Nutrition Reviews, 72(S1), 98–107. https://doi.org/10.1111/nure.12127
