Zawał serca: jak udzielić pierwszej pomocy

Wiedza o tym, jak zareagować na nagłe zatrzymanie krążenia podczas oczekiwania na pomoc lekarską może uratować komuś życie.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz José Gerardo Rosciano Paganelli.

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Zawał serca może się zdarzyć w dowolnym miejscu i czasie. Z tego powodu dobrze wiedzieć, jakie stanowi to zagrożenie dla zdrowia i życia. Niestety zawał jest zdarzeniem, którego nie można przewidzieć.

Przy tak szybkim tempie życia jak obecnie większość ludzi spędza większość swojego czasu w pracy, dlatego szanse na zawał serca w tym miejscu są dość wysokie.

Zawał serca wśród ludzi zdarza się częściej, niż nam się zdaje.

Czy wiesz, że…

• w Stanach Zjednoczonych ludzie mają zawał serca co 34 sekundy?
• w Hiszpanii rocznie przeprowadza się 20 000 prób resuscytacji, a 30 000 osób pada ofiarą nagłej śmierci?

Zawał serca a nagłe zatrzymanie akcji serca – różnice

Zawał serca i nagłe zatrzymanie krążenia to dwie całkiem inne sytuacje.

W przypadku zawału serca ma się więcej czasu odwrócenie problemu, natomiast przy nagłym zatrzymaniu akcji serca osoba może umrzeć w ciągu kilku minut.

Atak serca lub zawał mięśnia sercowego

Zawał serca może być spowodowany również zakrzepem krwi lub skurczem tętnicy wieńcowej. Zawał niekoniecznie oznacza, że serce przestało bić.

Głównym objawem jest nagły i bardzo intensywny ból klatki piersiowej, który może rozprzestrzeniać się na inne obszary ciała, takie jak ręce, ramiona, szczęka i kark.

Inne objawy, które mogą towarzyszyć zawałowi serca to:

• zmęczenie
• zawroty głowy
• trudności z oddychaniem
• nudności
• pocenie
• zgaga
• nagła utrata przytomności

Ważne jest, aby pamiętać, że nie wszyscy mają takie same objawy. Czasami do zawału serca dochodzi, gdy osoba nim zagrożona nie dostrzega niektórych sygnałów ostrzegawczych lub może pomylić je z czymś innym i zignorować je.

Nagłe zatrzymanie akcji serca

Do nagłego zatrzymania krążenia dochodzi, gdy serce ulega nagłemu i całkowitemu sparaliżowaniu, a mózg i reszta narządów ciała są pozbawione przepływu krwi i tlenu.

W większości przypadków do zatrzymania akcji serca dochodzi tak nagle, że osoba, u której doszło do zatrzymania, nie ma czasu na wezwanie pomocy. Kiedy akcja serca zostaje zatrzymana, osoba upada i całkowicie traci przytomność. Może także przestać oddychać. Tylko w nielicznych przypadkach osoba przed omdleniem zauważa zawroty głowy.

Pierwsza pomoc w nagłym wypadku kardiologicznym

• Natychmiast zadzwoń na pogotowie i wezwij pomoc.
• W przypadku ataku serca usiądź wygodnie, starając się zachować spokój.
• Istotne jest, aby osoba, u której doszło do zawału, próbowała normalnie oddychać. Poluzuj pasek i rozepnij koszulę.
• W przypadku nagłego zatrzymania krążenia należy sprawdzić funkcje organizmu (oddychanie i puls).

Jeśli nie ma żadnej odpowiedzi, należy natychmiast rozpocząć masaż serca, inaczej resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO):

• Aby to zrobić, połóż obie ręce na mostku pacjenta i uciskaj, utrzymując ręce proste w łokciach.
• Mostek należy ucisnąć co najmniej 4 centymetry w dół, z częstotliwością co najmniej 100 uciśnięć na minutę.
• Utrzymuj rytm z jak najmniejszą ilością przerw.
• Resuscytację metodą usta-usta powinny stosować wyłącznie osoby znające tę technikę, ponieważ w przeciwnym razie nie przyniesie oczekiwanego rezultatu.
• Jeśli dysponujesz automatycznym defibrylatorem zewnętrzny (ang. AED), użyj go do ponownego przywrócenia czynności serca. Urządzenia te nie wymagają specjalnego szkolenia; są proste w użyciu i zawierają instrukcje.

Im szybciej zareagujesz, tym większe masz szanse na przywrócenie akcji serca i pomoc poszkodowanemu. W przypadku nagłego zatrzymania krążenia konieczna jest bardzo szybsza reakcja. Na każdą minutę, która mija, szanse na przeżycie zmniejszają się o 10%, więc po 10 minutach nie ma już żadnych szans.

Jeśli ludzie wokół osoby dotkniętej zawałem nie zadziałają od razu i po prostu będą czekać na karetkę, szanse na tragiczny wynik sięgają nawet 95%.