Węzeł wartowniczy: co musisz o nim wiedzieć?
Węzeł wartowniczy to węzeł chłonny kluczowy w diagnostyce, określaniu stopnia zaawansowania i leczeniu nowotworów, w szczególności raka piersi. Jego poprawna identyfikacja oszczędza zabiegów chirurgicznych i interwencji na pacjencie onkologicznym.
Patologie onkologiczne powiązane są z różnymi problemami, również z problemem nadużywania procedur na pacjentach. Technika węzła wartowniczego pozwala zaoszczędzić pewnych kroków i uniknąć niekoniecznie potrzebnych zabiegów chirurgicznych.
Węzeł wartowniczy to pierwszy węzeł do którego kierują się komórki nowotworowe po oddzieleniu się od głównego guza. Nie chodzi tu o przerzuty, ale mechanizm jest podobny. Komórki nowotworu usytuowanego w organie przemieszczają się w inne miejsca – niektóre z nich do najbliższego węzła chłonnego.
Węzeł wartowniczy jest kluczowy dla określenia stadium raka piersi, czyli tego, czy rak rozprzestrzenił się już po ciele. Biopsja węzła wartowniczego pozwala na ustalenie rozwoju choroby u pacjenta.
Co więcej, badanie węzła wartowniczego pozwala na zaplanowanie terapii po biopsji. Opierając się na wynikach, można ustalić, czy zastosować zabieg chirurgiczny, chemioterapię i radioterapię, czy ich kombinację.
Czytaj dalej: Nowotwór skóry – ochroń swoją skórę!
Węzeł wartowniczy i jego rola w onkologii
Biopsja węzła wartowniczego doprowadziła do postępu w onkologii. Zanim zaczęto stosować tę technikę, kobiety z rakiem piersi zwykle poddawano poważnej operacji, podczas której usuwano węzeł limfatyczny z pachy najbliższej głównemu guzowi.
Mowa tu o poważnej interwencji wywołującej tak poważne skutki uboczne jak obrzęk limfatyczny, czyli zaburzenia krążenia limfy prowadzącego do jej wylewów do tkanek miękkich i zapaleń.
Zabieg usunięcia węzła limfatycznego ma dwie funkcje: postawienie diagnozy i wyleczenie przerzutu. Jednak jeśli wynik biopsji wychodził negatywny, całą interwencję przeprowadzono na próżno, a kobieta cierpiała z powodu działań ubocznych.
Ograniczenie liczb operacji ma na celu poprawę jakości życia pacjentów. Zabieg bywa potrzebny, ale wówczas cięcie jest mniejsze i usuwa się jedynie węzły, w których stwierdzono obecność komórek rakowych.
Biopsja węzła wartowniczego
Zabieg biopsji węzła wartowniczego to rutynowa część leczenia raka piersi. Eksperymentowano też z jej zastosowaniem przy raku skóry, ale nie potwierdzono jej skuteczności.
Jak już wspomniano, biopsja jest badaniem węzła, do którego trafiają komórki z głównego guza. Jeśli wynik jest negatywny, można być spokojnym o to, że guz póki co zaatakował tylko jeden organ.
Mowa tu o nacięciu o wiele mniejszym niż to konieczne dla usunięcia węzła limfatycznego. Nie oznacza to jednak, że nie występują efekty uboczne. Najczęściej zdarza się krwawienie i infekcja w miejscu punkcji. Jednak ryzyko jest zasadniczo niewielkie.
Jak zidentyfikować węzeł wartowniczy?
By przeprowadzić biopsję, należy najpierw zidentyfikować węzeł wartowniczy. W tym celu placówki stosują metody odróżniające ten węzeł od innych. Dzięki temu kierunek pracy chirurga jest poprawnie określony.
Jednym ze sposobów na oznaczenie węzła wartowniczego jest wykorzystanie promieniowania. Najpierw nakłada się promieniotwórczy roztwór w okolicy głównego guza. Przedostaje się on do układu limfatycznego i trafia do pierwszego węzła chłonnego.
Inną metodą jest zastosowanie niebieskiego barwnika. Zamiast substancji promieniotwórczej, substancja zawiera niebieski barwnik, który odbywa tę samą drogę od guza do węzła.
Wybór metody zależy od personelu danej placówki. Obie są skuteczne i mają minimalne działania uboczne. Substancja promieniotwórcza jest słaba i nie wywołuje szkód w komórkach. Niebieski barwnik może jednak na jakiś czas barwić mocz na niebiesko.
Co oznaczają wyniki biopsji?
Po biopsji węzła wartowniczego można obrać jedną z dwóch dróg. Jeśli wynik jest negatywny – nie wykryto komórek rakowych – nie przeprowadza się zabiegu chirurgicznego. Określa się stadium choroby u pacjenta i stosuje odpowiednie dla niego leczenie.
W przypadku pozytywnego wyniku przeprowadza się operację, gdyż w węźle wykryto komórki nowotworowe, a choroba postępuje.
Najważniejsze w onkologii jest to, by działać jak najszybciej. Im wcześniej przeprowadzi się procedurę, tym wcześniej będą wyniki, a leczenie przyniesie lepsze rezultaty.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Jaimovich, León. “Micrometástasis en el ganglio centinela en melanoma maligno.” Arch. Argent. Dermatol 60 (2010): 133-138.
- Colmenares, Josepmilly Peña, et al. “Detección ganglio centinela con azul patente cáncer de mama localmente avanzado después de quimioterapia neoadyuvante.” Revista Venezolana de Oncología 24.3 (2012): 217-225.
- Álvarez, Nadia Jesús López, et al. “Biopsia ganglio centinela en cáncer de mama.” RECIMUNDO 3.4 (2019): 279-295.