Układ endokrynny - do czego nam służy?

Podwzgórze odpowiada w układzie neuroendokrynnym za utrzymanie homeostazy organizmu. Jakie są cechy tego ważnego systemu? Powiemy ci w tym artykule.

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Mariel Mendoza.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 18 kwietnia, 2023

Układ endokrynny odpowiada za produkcję i wydzielanie hormonów, czyli substancji chemicznych wytwarzanych w organizmie. Ich zadaniem jest natomiast regulacja czynności komórek i narządów. Co jeszcze powinniśmy o nim wiedzieć?

Układ endokrynny składa się z neuronów i gruczołów odpowiedzialnych za syntezę różnych hormonów, które kontrolują wzrost, metabolizm, rozwój a także funkcje seksualne organizmu.

Gruczoły układu endokrynnego wydzielają te niezbędne substancje do krwi w sytuacjach, które tego wymagają. Dzięki przepływowi krwi docierają następnie do różnych komórek i uruchamiają ich funkcje.

Układ endokrynny i funkcje jego hormonów

Hormony to przekaźniki chemiczne syntetyzowane, czyli tworzone, przez nasz organizm. W ten sposób przenoszą informacje z jednego zbioru komórek do drugiego, aby koordynować funkcje różnych części ciała. Oprócz kontrolowania wielu funkcji fizjologicznych wpływają również na nasze zachowania.

Jak podkreśla publikacja „Physiology, Endocrine Hormones”, układ neuroendokrynny ma liczne gruczoły wytwarzające hormony. Jednak najważniejsze z nich wymieniamy na poniższej liście:

• Podwzgórze.
• Przysadka mózgowa.
• Tarczyca.
• Narządy rozrodcze.
• Inne: trzustka, szyszynka, grasica, nadnercza.

Z drugiej strony gruczoły mogą być dwojakiego rodzaju: zewnątrzwydzielniczego i wewnątrzwydzielnicznego, lub dokrewnego. Te pierwsze wydzielają swoje hormony i rozprowadzają je poprzez specjalne kanały. Przykładem gruczołów zewnątrzwydzielniczych mogą być gruczoły trawienne.

Jeśli chodzi drugą grupę, wydzielają hormony bezpośrednio do krwi i oddziałują bezpośrednio na docelowe narządy lub tkanki.

Układ endokrynny: podwzgórze

Podwzgórze znajduje się poniżej wzgórza, tuż nad pniem mózgu. Jego główną funkcją jest utrzymanie homeostazy, czyli stabilności środowiska wewnętrznego organizmu.

Podwzgórze łączy układ nerwowy z układem endokrynnym poprzez przysadkę mózgową. Jego funkcją jest wydzielanie hormonów uwalniających, które powodują, że inne gruczoły wydzielają kolejne hormony.

Podwzgórze hamuje również hormony, które stymulują lub hamują produkcję hormonów w przednim płatku przysadki mózgowej.

Komórki neurowydzielnicze podwzgórza wytwarzają hormon antydiuretyczny a także oksytocynę. Hormony te są następnie transportowane do przysadki mózgowej, gdzie są przechowywane w celu późniejszego uwolnienia.

Układ endokrynny: przysadka mózgowa

Przysadka mózgowa znajduje się u podstawy mózgu. Jest przymocowana do podwzgórza dzięki środkowemu wzniesieniu. Składa się z dwóch bardzo różnych części, które działają niezależnie od siebie:

• Przysadka tylna lub przysadka mózgowa: uważa się, że jest to rozszerzenie podwzgórza, którego główną funkcją jest przechowywanie i uwalnianie pochodzących z niego hormonów, którymi są oksytocyna i wazopresyna lub hormon antydiuretyczny (ADH).
• Przednia przysadka mózgowa lub przysadka gruczołowa: Ta część przysadki nie ma połączenia nerwowego. Działa jak nadnercza i wydziela hormony, które trafiają do gruczołów dokrewnych lub tkanek.

Oksytocyna

Główne funkcje oksytocyny są związane z rozmnażaniem. Przede wszystkim pobudza ona wydzielanie mleka przez piersi w okresie laktacji oraz sprzyja skurczom macicy w czasie zapłodnienia i porodu.

Hormon antydiuretyczny lub ADH

Hormon ten powoduje reabsorpcję wody w nerkach. Dlatego zmniejsza się ilość wydalanego moczu. Ponadto przyczynia się do homeostazy, ponieważ reguluje objętość krwi, równowagę elektrolitową i ciśnienie krwi.

Układ endokrynny: tarczyca

Kiedy hormon TSH z przedniego płata przysadki dociera do tarczycy, wytwarzany jest hormon tarczycy. Jego głównym zadaniem jest regulacja procesów metabolicznych, a zwłaszcza wykorzystania węglowodanów. Wpływa również na wzrost i rozwój, zarówno ciała, jak i układu nerwowego.

Kiedy występuje deficyt tych hormonów w układzie endokrynnym, mówi się, że dana osoba cierpi na niedoczynność tarczycy. W przeciwnym przypadku choroba nazywa się nadczynnością tarczycy.

Narządy rozrodcze: hormony płciowe

Istnieją trzy hormony płciowe: androgeny, estrogeny i progestageny. Jeśli chodzi o pierwsze z nich, androgeny, ich główne funkcje są następujące:

• Wspieranie rozwoju, wzrostu i utrzymania męskich narządów rozrodczych.
• Wspieranie rozwoju drugorzędnych męskich cech płciowych.
• Stymulacja metabolizmu białek.

Estrogeny, będące żeńskimi hormonami płciowymi, mają działanie podobne do androgenów. Jednak u kobiet odpowiadają za następujące funkcje:

• Są odpowiedzialne za rozwój, wzrost i utrzymanie żeńskich narządów rodnych.
• Promują rozwój drugorzędnych kobiecych cech płciowych.

Progestyny ​​to hormony, które przygotowują ściany macicy do implantacji zapłodnionej komórki jajowej. Dlatego jest to hormon o działaniu ochronnym w czasie porodu. Dodatkowo przygotowuje piersi do wydzielania mleka.

Krótko mówiąc, układ endokrynny uczestniczy w prawie wszystkich procesach, które nieustannie zachodzą w organizmie człowieka. Chociaż wiele osób nie zdaje sobie sprawy z jego funkcji, utrzymanie go w dobrym stanie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu.