Trzcina cukrowa: wartość odżywcza i właściwości

Trzcina cukrowa to tropikalna trawa o olbrzymiej, masywnej łodydze, w której znajduje się pyszny sok.

Napisane i zweryfikowane przez dietetyk Maria Patricia Pinero Corredor.

Ostatnia aktualizacja: 29 marca, 2023

Dla wielu trzcina cukrowa jest owocem rolniczym, który stanowi niezbędny surowiec do produkcji najpopularniejszego i szeroko stosowanego naturalnego słodzika: cukru stołowego.

Oprócz tego, że jest głównym surowcem do produkcji rafinowanego cukru białego i innych rodzajów substancji słodzących, takich jak panela czy cukier brązowy, zapewnia również pewne korzyści, o których niewielu z nas wie. Nawet w kuchni jest klasycznym składnikiem różnych przepisów.

Zostań z nami, aby poznać jej wartość odżywczą i właściwości, które sprawiają, że jest to produkt spożywczy o szerokich korzyściach zdrowotnych.

Co to jest trzcina cukrowa?

Trzcina cukrowa to roślina zielna o zdrewniałej łodydze, która należy do rodziny traw i może osiągnąć nawet do 5 metrów wysokości. Jej nazwa naukowa to Saccharum officinarum L.

Pochodzi z Nowej Gwinei, a po raz pierwszy uprawiano ją w południowo-wschodniej Azji i zachodnich Indiach. Stąd w IX wieku dotarła do Hiszpanii, a w XV wieku rozprzestrzeniła się do obu Ameryk. Dziś ludzie uprawiają ją w wielu krajach tropikalnych i subtropikalnych na całym świecie.

Można jeść jej obraną łodygę lub wycisnąć z niej sok. W obu postaciach ma ona pewne składniki odżywcze, które czynią ją doskonałym wyborem. Jest to uprawa zapewniająca ludziom bezpieczeństwo żywnościowe, ponieważ jest ekonomiczna, opłacalna, ekologiczna i wysokoenergetyczna.

Rodzaje trzciny cukrowej

Trzcina cukrowa ma 4 odmiany:

1. Cristalina: ma łodygi, które mogą mierzyć do 6 metrów wysokości. Ma ciemne liście otoczone warstwą białawych włosków. Jest bardziej odporna na ekstremalne warunki, ale twardsza.
2. Veteada: ma pasiasty wygląd w kolorze czerwonym, fioletowym i żółtym. Jest mniejsza od poprzedniej i osiąga około 3 i pół metra. Jest bardzo odporna na zimno.
3. Criolla: jest niezwykle soczysta i ma jedno z najwyższych stężeń sacharozy.
4. Fioletowa: swoją nazwę zawdzięcza kolorowi łodygi. Jej liście mają intensywnie zielony kolor. Dobrze znosi niskie temperatury i jest mniej soczysta niż poprzednie gatunki.

Wartość odżywcza trzciny cukrowej

Skład chemiczny trzciny cukrowej został oceniony przez grupę agronomów, którzy stwierdzili, że jest ona bogata w węglowodany, z 56%. Spośród nich 28 gramów to nierozpuszczalny błonnik pokarmowy, taki jak celuloza, hemiceluloza i lignina.

Druga połowa węglowodanów to cukry proste, co czyni ją doskonałym źródłem energii. Jednak ilość zawartego w niej białka jest niska, ponieważ maksymalna zawartość wynosi 1,4%.

Z drugiej strony z trzciny cukrowej ekstrahuje się kilka produktów ubocznych, a każdy z nich ma inną wartość odżywczą. W związku z tym dokonamy przeglądu składników soku z trzciny cukrowej, bagassy i paneli.

Sok z trzciny cukrowej

Sok z trzciny cukrowej jest lepki, nieprzejrzysty i ciemnieje po ekstrakcji. Wynika to z reakcji chemicznej między białkami zawartymi w soku i cukrami.

Tworzą się brązowe lub ciemnozielone związki zwane melanoidynami. Z soku otrzymuje się kryształy sacharozy, z których przygotowywany jest cukier stołowy.

Jego wartość odżywcza charakteryzuje się wysoką zawartością suchej masy (od 15 do 20%), z czego 80% to sacharoza. Jest zatem wysoce strawny i uważany za prawie 4 razy bardziej energetyczny niż płatki zbożowe.

Z drugiej strony grupa ekspertów oceniła zawartość witaminy C w soku po pasteryzacji, stwierdzając, że pozostała ona na poziomie 47 miligramów na 100 mililitrów soku z trzciny cukrowej. Uważa się to za ważne ze względu na pozytywny wpływ witaminy C na zdrowie.

Panela

Panela to stały produkt otrzymywany przez zagęszczenie cukru obecnego w soku z trzciny cukrowej. Posiada więc wysoki udział sacharozy, sięgający blisko 80%. Zawiera również 15% fruktozy.

To sprawia, że panela jest bardzo energetyczna, dostarcza 350 kalorii ze 100 gramów produktu. Współczynnik ten nadal jest niższy niż w cukrze rafinowanym, w którym występuje około 400 kalorii.

Bagassa

Chociaż bagassa jest produktem ubocznym uzyskiwanym z ekstrakcji soku z trzciny cukrowej i nie jest bezpośrednio spożywana przez ludność, obecność pewnych składników i substancji bioaktywnych sprawia, że jest ona interesująca jako dodatek do różnych produktów.

Na przykład bagassa jest źródłem nierozpuszczalnego błonnika, takiego jak celuloza, hemiceluloza i lignina. Stanowią one od 20 do 45 % całego produktu.

Ponadto wartość mineralna wynosi 2,5%. Bagassa zawiera między innymi wapń, magnez, potas i żelazo. Natomiast białka osiągają wartość 2,4%.

Właściwości trzciny cukrowej

Właściwości trzciny cukrowej zależą od jej wartości odżywczej oraz obecności określonych składników aktywnych, które wymieniono poniżej.

Jest źródłem przeciwutleniaczy

Zarówno sok z trzciny cukrowej, jak i wytłoczyny z trzciny cukrowej dostarczają różnorodnych substancji bioaktywnych, które działają jako przeciwutleniacze. Są one zdolne do hamowania lub opóźniania utleniania w organizmie poprzez blokowanie wolnych rodników.

Bagassa zawiera antocyjany, flawonoidy i polifenole, które badano pod kątem ich działania przeciwutleniającego. Działają jako środki antymutagenne i prawdopodobnie przeciwnowotworowe.

Z kolei sok z trzciny cukrowej zawiera dużą ilość witaminy C, flawonoidów i kwasów cynamonowych. Jedna szklanka soku z trzciny cukrowej zawiera 40 miligramów związków fenolowych, które stanowią ważne źródło dietetycznych przeciwutleniaczy.

Grupa naukowców zmierzyła polifenole w różnych odmianach soku z trzciny cukrowej i wykazała, że wszystkie są w stanie chronić przed uszkodzeniami DNA wywołanymi promieniowaniem. Badanie ujawniło również zdolność soku do wychwytywania wolnych rodników i hamowania peroksydacji lipidów.

Ponadto witamina C pomaga w utrzymaniu kolagenu, detoksykacji wątroby i zapobieganiu niektórym rodzajom raka i chorobom układu krążenia.

Trzcina cukrowa zapewnia wystarczającą ilość błonnika pokarmowego

Zbadano włączenie błonnika pokarmowego z trzciny cukrowej do receptury nowej żywności. Niektóre procesy technologiczne pozwoliły poprawić jej właściwości użytkowe. Wiemy, że celuloza i hemiceluloza mogą kontrolować poziom cukru we krwi i czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Może poprawić wyniki sportowe

Sok z trzciny cukrowej to naturalny napój, który według niektórych badań może zwiększać poziom cukru we krwi podczas i po wysiłku fizycznym.

Ponadto nie wykazano różnic między sokiem z trzciny cukrowej a innymi napojami, pod względem czasu ćwiczeń, tętna i objętości osocza. Dlatego niewyraźnie możesz go używać w każdej aktywności fizycznej.

Żucie trzciny cukrowej może mieć działanie przeciwpróchnicze

Dieta jest jednym z głównych czynników, które mogą zapobiegać próchnicy zębów. Zdrowa dieta jest ściśle związana z promocją zdrowia jamy ustnej.

Zaobserwowano, że grupa dzieci, które mieszkają na obszarach uprawy trzciny cukrowej i które żują trzcinę cukrową w ramach nawyku żywieniowego, jest prawie o 50% mniej narażona na próchnicę zębów. Natomiast dzieci, które nie mają tego nawyku, miały większe problemy zdrowotne z zębami.

Możliwe profilaktyczne działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe

Niektóre badania donoszą, że sok z trzciny cukrowej ma działanie profilaktyczne, ponieważ sprzyja odporności na infekcje bakteryjne i wirusowe. Grupa myszy piła sok z trzciny cukrowej po ekspozycji na wirusa wścieklizny.

Grupa kontrolna piła natomiast wyłącznie wodę destylowaną. Jak się okazało, myszy, które piły sok z trzciny cukrowej, przeżyły, podczas gdy reszta myszy zmarła.

W ten sposób naukowcy doszli do wniosku, że ekstrakt z soku z trzciny cukrowej ma działanie profilaktyczne. Zapobiega namnażaniu się patogenów.

Jednak wyniki takie nie wystąpiły u ludzi.

Jak spożywać trzcinę cukrową?

Bez wątpienia najlepszym sposobem spożywania trzciny cukrowej jest picie soku. Aby uzyskać szklankę o pojemności 250 mililitrów, należy obrać około 6 kawałków trzciny cukrowej i usunąć najtwardszą zewnętrzną część. Następnie należy wycisnąć je przy pomocy ekstraktora, przecedzić i można delektować się smakiem.

Nie zapominaj, że pomimo zalet soku z trzciny cukrowej, ilość cukru i kalorii nie może pozostać niezauważona. Dlatego zalecamy, aby nie pić więcej niż 2 szklanki dziennie, zwłaszcza jeśli próbujesz przestrzegać diety niskokalorycznej, aby utrzymać wagę lub schudnąć.