Pomiar białka całkowitego i znaczenie jego wyników

Badanie stężenia białka całkowitego jest przydatne jako pierwsze podejście w ocenie problemów z wątrobą, nerkami lub układem odpornościowym. Ponadto umożliwia lekarzom stwierdzenie stanu odżywienia.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Mariel Mendoza.

Ostatnia aktualizacja: 29 września, 2022

Pomiar białka całkowitego, znany również jako białko całkowite w surowicy, jest zlecany przez lekarza, gdy podejrzewa się:

• Zmiany w wątrobie lub nerkach
• Choroby autoimmunologiczne
• Niedożywienie

Lekarz może również zalecić to badanie jako część rutynowej kontroli, w ramach podstawowego panelu metabolicznego. Dodatkowo stanowi ono uzupełnienie diagnostyki w przypadku niewyjaśnionego zmęczenia, obrzęku lub jakichkolwiek objawów sugerujących problemy żołądkowo-jelitowe lub zaburzenia czynności szpiku kostnego.

Pomiar białka całkowitego mierzy ilość białka we krwi. Większość laboratoriów zazwyczaj podaje całkowitą wartość białka, frakcjonowane białka (albuminę i globulinę) oraz stosunek albumin do globulin.

Jakie białka mierzy test?

Białka stanowią bardzo ważne struktury dla funkcjonowania organizmu. Służą do budowy wszystkich komórek, narządów i tkanek.

Występują ponadto w różnych formach, takich jak enzymy, nośniki substancji, dopełniacze i przeciwciała (lub immunoglobuliny). Białka osocza syntetyzują się głównie w wątrobie. Natomiast immunoglobuliny są syntetyzowane przez komórki limfoidalne w guzkach, szpiku kostnym lub śledzionie.

W osoczu krążą dwa rodzaje białek: albumina i globulina. Albumina występuje w większej proporcji, stanowiąc około 60% całkowitego białka i powstaje w wątrobie.

Odpowiada za utrzymanie koloidalnego ciśnienia osmotycznego, dzięki czemu zapobiega wyciekaniu płynu z naczyń krwionośnych do tkanki śródmiąższowej. Ponadto odpowiada za transport hormonów, witamin i minerałów, takich jak między innymi wapń.

Globuliny natomiast stanowią pozostałe 40% całkowitego białka we krwi. Reprezentują zróżnicowaną grupę. Niektóre są wytwarzane przez wątrobę, a inne przez układ odpornościowy (węzły chłonne, śledziona i szpik kostny). Ich funkcje mają na celu transport substancji i zwalczanie infekcji.

Jak wykonuje się pomiar białka całkowitego?

Test białka całkowitego wykonuje się, pobierając próbkę krwi żylnej. Jeśli nie wykonujemy w tym samym czasie innych badań krwi, nie potrzebujemy wcześniejszego przygotowania (na przykład nie trzeba być na czczo).

Pomiar białka całkowitego mierzy albuminę i globuliny. W przypadku jakichkolwiek anomalii w wynikach mogą być wymagane dalsze badania, takie jak elektroforeza białek surowicy (test immunofiksacji) i ilościowe badanie immunoglobuliny.

Elektroforeza białek surowicy mierzy różne grupy globulin. Są one pogrupowane według dziedziny badań, w zależności od sposobu migracji, i są klasyfikowane jako alfa, gamma i beta.

Interpretacja wyników

Wartości białka zmieniają się wraz z wiekiem. U osób w wieku 3 lat lub starszych za normalne uważa się:

• Białko całkowite: od 6 do 8 gramów na decylitr.
• Albumina: 3,5 do 5,2 gramów na decylitr.
• Globuliny: od 2 do 4 gramów na decylitr.

Niskie wartości białka całkowitego występują w następujących stanach:

• Niedożywienie.
• Immunosupresja.
• Zaburzenia hematologiczne: takie jak białaczka.
• Zaburzenia wchłaniania jelitowego: jak w celiakii lub zapalnej chorobie jelit.
• Choroby nerek: w kłębuszkowym zapaleniu nerek i zespole nerczycowym dochodzi do utraty białka w moczu.
• Ciężka choroba wątroby: gdy nie występuje produkcja białka, jak przy marskości lub niewydolności wątroby.
• Zastoinowa niewydolność serca: gdy następuje wzrost objętości osocza, co zmniejsza stężenie białka przez rozcieńczenie.

Natomiast wysokie wartości białka całkowitego można znaleźć w następujących sytuacjach:

• Odwodnienie: w tym przypadku może wystąpić wzrost stężenia białka w osoczu z powodu niewystarczającego spożycia lub wymiotów i biegunki.
• Przewlekłe choroby zapalne: toczeń, reumatoidalne zapalenie stawów, wirusowe zapalenie wątroby.
• Amyloidoza: nieprawidłowa akumulacja białek w różnych narządach i tkankach.
• Zaburzenia szpiku kostnego: szpiczak mnogi.
• Choroby ziarniniakowe.

Oprócz całkowitej wartości białka można również ocenić stosunek albumina/globulina. Niski stosunek jest związany ze zwiększoną produkcją globuliny (jak w szpiczaku mnogim). Z drugiej strony, wysoki stosunek jest powiązany ze zmniejszoną produkcją globuliny, jak w białaczce.

Ważne jest, aby w przypadku nieprawidłowych wyników przeprowadzić dalsze badania w celu ustalenia, które konkretne białka mają nieprawidłowe wartości.

Kilka rzeczy do rozważenia

W codziennym życiu istnieje wiele czynników, które mogą wpływać na wyniki badania białka całkowitego:

• Intensywne ćwiczenia
• Stres
• Ciąża
• Stosowanie leków: sterydów, estrogenów i doustnych środków antykoncepcyjnych może obniżać poziom białka.

Chociaż obniżony poziom białka może być oznaką poważnego niedożywienia, dieta wysokobiałkowa nie podniesie całkowitego poziomu białka we krwi.

Pobieranie próbek jest wolne od ryzyka i nie trwa dłużej niż 5 minut. Jeśli jednak technik pozostawi opaskę uciskową zbyt długo, może to spowodować błędnie wysoki poziom albuminy.