10 stymulujących ćwiczeń i zajęć dla osób z demencją

Istnieje kilka świetnych stymulujących zajęć dla osób z demencją. Ogólnie rzecz biorąc, kluczem jest cieszenie się zdrowym stylem życia i pozostawanie aktywnym.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Maria Fatima Seppi Vinuales.

Ostatnia aktualizacja: 15 czerwca, 2023

Demencja charakteryzuje się postępującą utratą zdolności poznawczych, takich jak między innymi pamięć, rozumienie, myślenie i liczenie. Niektóre stymulujące działania mogą pomóc w leczeniu otępienia. Jednak dla osób z demencją nie ma ostatecznego lekarstwa.

Choroba może być bardzo upośledzająca dla tych, którzy na nią cierpią. Dlatego opóźnienie jej postępu jest również okazją do poprawy ogólnej jakości życia, a nawet do skorzystania  z jego uroków. Przyjrzyjmy się bliżej.

Jak demencja wpływa na człowieka?

Demencja wiąże się z upośledzeniem funkcji poznawczych i postępującą utratą pewnych zdolności dotyczących pamięci, języka i myślenia. Jednak wpływa również na nastrój, samoocenę i poczucie własnej wartości.

Dlatego nie możemy ignorować wszystkich subiektywnych i emocjonalnych komponentów obecnych w demencji. Z kolei cechy indywidualne, a także otoczenie wpływają również na sposób wyrażania i przeżywania choroby.

Stymulujące ćwiczenia i zajęcia dla osób z demencją

Dla osób z demencją zaleca się pewne czynności związane z dbaniem o mózg i ogólny stan zdrowia. Opisujemy je poniżej:

1. Każdego dnia poświęć trochę czasu na czytanie

Czytaj choćby przez kilka minut. Jeśli dana osoba bardzo zmęczy się czytaniem lub ma problemy z widzeniem, dostępne są formaty audio, zarówno jeśli chodzi o wiadomości z prasy, jak i książki, a nawet znane podcasty. Kluczem jest ćwiczenie koncentracji, uwagi i pamięci.

2. Bierz udział w różnych grach lub rozrywkach

Na przykład Sudoku, wyszukiwanie słów lub krzyżówki działają świetnie. Aby ćwiczyć mózg, możesz zmieniać poziom trudności i wykonywać czynności samodzielnie lub razem z inną osobą.

Dla osób posiadających umiejętności cyfrowe dostępne są również gry online polegające na współpracy. Pozwalają na interakcję, a nawet rywalizację z innymi.

3. Wypełniaj zeszyty ćwiczeń

W nawiązaniu do poprzedniego punktu, możliwe jest również korzystanie z książeczek stymulacji poznawczej ukierunkowanych na wzmacnianie różnych umiejętności. Obejmują one między innymi ćwiczenia myślenia i pamięci, takie jak „napisz 5 elementów czyszczących” i „napisz, którą godzinę pokazują wskazówki zegara”. Zadania mogą być całkiem zabawne i wymagające.

4. Porozmawiaj o swoich wspomnieniach

Jeśli jesteś opiekunem, możesz pokazać tej osobie serię zdjęć i poprosić ją, aby opowiedziała o sytuacji, co robiła i gdzie była. W wariancie bez zdjęć możesz poprosić, aby opowiedziała o swoim najlepszym wspomnieniu z lat młodości, co robiła ze swoimi przyjaciółmi i jak wyglądało wtedy życie.

Z tego samego powodu bardzo przydatne są również gry planszowe wymagające użycia pamięci. Podobnie świetne są te, które polegają na dodaniu słowa do tego, co mówi partner.

5. Śpiewaj

Śpiewanie jest bardzo korzystne, ponieważ polega nie tylko na wybraniu piosenki spośród kilku, które znamy i cieszeniu się muzyką, ale także na zapamiętywaniu tekstu.

6. Przesuń niektóre przedmioty i poproś, aby osoba je znalazła

Jeśli osoba starsza nie ma problemów z poruszaniem się, co tydzień możemy zaproponować zmianę niektórych przedmiotów codziennego użytku. Na przykład, jeśli używa szczotki do włosów, przez jeden tydzień zostaw ją w szafie w sypialni, a przez drugi w łazience.

Dla osób z demencją ważne jest, aby wcześniej uzgodnić takie zmiany.

7. Bierz udział w wykładach, konferencjach, imprezach kulturalno-rekreacyjnych

Słuchanie innych ludzi i zgadzanie się lub nie z ich stanowiskiem to także kolejny sposób na pozostanie aktywnym. W gminach istnieją różne programy kulturalne, z którymi można się zapoznać.

8. Połącz zajęcia rekreacyjne ze zdrową rutyną

To nie jest kwestia tego, czy osoba postrzega, że się „dobrze bawi”, lub czy ćwiczy pamięć przez cały dzień. Musimy również pozwolić jej poczuć się przydatną.

Możemy więc na przykład poprosić, aby pomogła nam nakryć do stołu, obliczyć rachunki do zapłaty lub przygotować listę do supermarketu. To proste, ale niezbędne zadania.

9. Zdecyduj się na zwierzaka

Jeśli choroba nie jest zaawansowana, dla osób z demencją opieka nad zwierzakiem może być bardzo pomocna. Ponadto zwierzę pełni funkcję cennego towarzysza.

10. Każdego dnia znajdź czas na ćwiczenia fizyczne

Powinny być zgodne z twoimi umiejętnościami i nie pociągać za sobą żadnego ryzyka. Mogą to być proste czynności, takie jak zrobienie trzech okrążeń z jednego pokoju do drugiego lub taniec do całej piosenki.

Pomoc nigdy nie powinna stać się częścią problemu

W odniesieniu do sugerowanych działań, należy pamiętać, że nie jest to lista kontrolna, której należy przestrzegać w całości. Wręcz przeciwnie, musisz dostosować zajęcia do osoby, która będzie ich potrzebować. Przede wszystkim musisz wziąć pod uwagę, kogo masz przed sobą.

Czasami nasza niezdolność do zaakceptowania starzenia się bliskich nam osób prowadzi do wysuwania żądań i wywierania na nich presji. Narażamy ich wtedy na frustrację i stres związany z koniecznością wykonywania ćwiczeń, mimo że są zmęczeni lub nie mają na to ochoty.

Jak więc możemy się dostosować i znaleźć równowagę? Możemy zaproponować różne zajęcia dla osób z demencją, ale z krótkimi przerwami, tak aby ich nie wyczerpać i nie przedłużać napięcia.

Z drugiej strony zaleca się wykonywanie jednej czynności na raz i unikanie nadmiernej stymulacji. Musimy też uzbroić się w cierpliwość i szanować czas potrzebny na wykonanie zadania.

Jeśli jesteśmy opiekunami, musimy nauczyć się zarządzać własnymi emocjami i lękami. Należałoby zaangażować pacjenta w wybór tego, co chce robić, szanując jego prawa i życzenia i ułatwiając odgrywanie proaktywnej roli.