Sekrety mózgu – poznaj jego podstawowe funkcje

Zadaniem każdej z półkul mózgu jest kontrolowanie części ciała leżącej po przeciwnej stronie. Dlatego też w przypadku udaru mózgu może nastąpić paraliż jednej lub drugiej strony naszego organizmu.

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Mariel Mendoza.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 12 lipca, 2023

Zanim przejdziemy do tematu, powinniśmy sobie uświadomić, że nie będziemy mówić wyłącznie o mózgu, ale o całym układzie nerwowym, którego ten witalny organ jest fundamentalną częścią. System nerwowy ludzkiego organizmu tworzy niezwykle skomplikowane struktury, które dla laika zwykle są bardzo trudne do zrozumienia.

Chcielibyśmy dziś przedstawić ci pokrótce podstawowe funkcje mózgu, abyś w ten sposób zdał sobie sprawę z tego, jak ważna jest troska o zdrowie i poprawne funkcjonowanie tego narządu. Pamiętajmy, że mózg jest odpowiedzialny za kontrolowanie i regulowanie pracy wszystkich pozostałych organów.

Naszym celem jest zaprezentowanie w możliwie najprostszy sposób zasady funkcjonowania tego narządu. Jest on zbudowany z tysięcy komórek nerwowych, których zadaniem jest prawidłowa reakcja zarówno na bodźce wysyłane przez organizm, jak i na te, które otrzymujemy z zewnątrz.

Naukowcy i specjaliści w dziedzinie neurologii od wielu lat skupiają się na licznych badaniach, których celem jest wykrywanie coraz to szerszego zasięgu pracy ludzkiego mózgu i nieznanych dotąd jego obszarów.

Mówi się nawet, że organ ten jest wciąż wielką zagadką i istnieje więcej wątpliwości i pytań na jego temat niż prawdziwych, zweryfikowanych faktów.

Poznaj podstawowe części mózgu

Mózg to bardzo delikatny narząd, podatny na wstrząsy i uszkodzenia, w związku z czym nasz organizm chroni go twardą i solidną osłoną w postaci czaszki. Jego masa stanowi zaledwie 2% masy całego ciała i zużywa 20% produkowanej energii. Mózg przeciętnej wielkości waży około 1,36 kg.

Na ludzki mózg składają się następujące części: pień mózgu, móżdżek i mózg właściwy.

Pień mózgu

Pień mózgu to część mózgu, która znajduje się tuż u jego podstawy. Jego podstawowym zadaniem jest kontrola rozmaitych funkcji życiowych, takich jak rytm pracy serca, procesy trawienne, oddychanie, prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi.

Móżdżek

Podstawową funkcją móżdżku jest utrzymywanie prawidłowej równowagi ciała oraz odpowiedniej postawy i ruchów. Jego głównym zadaniem jest kontrolowanie, by nasze ruchy były precyzyjne i skoordynowane.

Mózg

Mózg jest związany przede wszystkim ze zmysłami, emocjami, pamięcią oraz odpowiednimi do każdej sytuacji reakcjami.

Krótko mówiąc, ten witalny organ jest “szefem” naszego organizmu i to właśnie on odpowiada za odbieranie sygnałów od reszty narządów oraz formułowanie prawidłowej reakcji i odpowiedzi na nie.

Prosty przykład

Gotujesz obiad i niechcący twoja dłoń wchodzi w kontakt z gorącą powierzchnią, Twój mózg w tym samym momencie otrzymuje informację o tym zdarzeniu, o zagrożeniu działaniem wysokiej temperatury.

Jego reakcja jest natychmiastowa – wysyła on rozkaz dla twojej dłoni, a w konkretniej do mięśni twoich rąk, by jak najszybciej wycofały one dłoń z niebezpiecznego obszaru. Cała sytuacja nie trwa dłużej niż ułamek sekundy.

Inne ważne struktury mózgu

Należy zaznaczyć, że na nasz mózg składają się również inne, nie mniej ważne struktury. Są nimi:

• Układ limbiczny, odpowiedzialny za przeżywanie i przetwarzanie emocji. Składa się on ze struktur o nazwie ciała migdałowate, które biorą udział w regulacji zachowań emocjonalnych – kontrolują, przetwarzają oraz „magazynują” nasze emocje.
• Kora mózgowa: zewnętrzna warstwa półkul mózgu, inaczej warstwa szarych komórek nerwowych. W pierwszej kolejności dzieli się ona na dwie półkule mózgowe – prawą i lewą – a te z kolei dzielą się na cztery płaty.

Półkule mózgowe

Dwie półkule mózgu połączone są ze sobą za pomocą specjalnej struktury o nazwie ciało modzelowate. Prawa półkula jest odpowiedzialna za prawidłową pracę lewej strony naszego ciała, a lewa – prawej.

Stąd też w przypadku udaru mózgu niesprawność danej części organizmu zależy od uszkodzeń powstałych w prawej lub lewej półkuli.

Jeśli wylew ma miejsce w lewej półkuli, jego skutki będą widoczne w prawej części ciała, natomiast jeśli udar objął prawą półkulę, będzie odwrotnie – w konsekwencji prawa część ciała może zostać sparaliżowana.

• Praca prawej półkuli mózgu jest związana z komunikacją niewerbalną, czyli taką jak intuicja, rozpoznawanie znajomych twarzy, głosów, melodii… W tej części mózgu wszystkie wspomnienia są zapisywane w formie obrazów. Nie u wszystkich osób ta półkula mózgu zdołała się w pełni rozwinąć.
• Z kolei lewa półkula mózgu stanowi dominującą część tego narządu u większości z nas. Jest ona odpowiedzialna za komunikację werbalną. Jeśli nastąpi uszkodzenie tej części mózgu, dana osoba będzie miała problem ze swobodnym posługiwaniem się mową oraz słowem pisanym.
• Jednocześnie nie będzie w stanie poprawnie się wysławiać ani zrozumieć treści konwersacji. Pozostałe funkcje lewej półkuli mózgu to: zdolność analizy treści i zdarzeń, logiczne myślenie, rozwiązywanie zadań numerycznych itp.

Płaty mózgu

Kora mózgowa dzieli się na cztery płaty. To w nich zachodzą wyższe czynności umysłowe, takie jak zapamiętywanie, mowa, myślenie, planowanie… Poszczególne płaty to: płat skroniowy, płat czołowy, płat ciemieniowy i płat potyliczny.

• Płat czołowy odpowiada za zdolność świadomego myślenia i poczucie tożsamości. To w tej części kory mózgowej umiejscowiona jest nasza pamięć robocza oraz ośrodek pomagający nam znaleźć odpowiednie słowa podczas mówienia.
• Podstawową funkcją płatu ciemieniowego jest umiejscawianie obiektów w przestrzeni oraz orientacja. Odpowiada on również za zrozumienie języka symbolicznego, pojęć abstrakcyjnych i geometrycznych, a także za wrażenia czuciowe, takie jak dotyk, odczuwanie temperatury, bólu itp.
• Płat skroniowy to podstawowy obszar odpowiedzialny za słuch. Inną jego funkcją jest zapamiętywanie informacji z nowych zdarzeń i doświadczeń, a także rozumienie sensu słów. Bierze on również udział w analizie zapachów.
• Płat potyliczny jest związany z naszym zmysłem wzroku. Odpowiada on również za skojarzenia wzrokowe oraz dokonuje analizy koloru, kształtu, ruchu, głębi…

Pomimo niezliczonych badań i eksperymentów, mózg ludzki nadal stanowi dla naukowców ogromną zagadkę, której być może nigdy nie zdołamy rozszyfrować. Ten witalny narząd jest tak samo złożony i skomplikowany co tajemniczy i niesamowity. Każdego dnia dowiadujemy się o nim czegoś zupełnie nowego.

Na zakończenie

Reasumując, można powiedzieć, że mózg sprawuje kontrolę i reguluje większość funkcji życiowych naszego organizmu, takich jak rytm serca czy ciśnienie tętnicze krwi. Bierze również udział w procesach kurczenia i rozluźniania się mięśni, sprawiając że jesteśmy w stanie wykonywać zamierzone ruchy.

Nie zapominajmy także o podstawowych potrzebach naszego organizmu, takich jak senność, głód czy pragnienie. Gdyby nie mózg, nie bylibyśmy w stanie wyrażać naszych emocji ani opinii, uczyć się nowych rzeczy, zapamiętywać i gromadzić wspomnień, myśleć. Bez mózgu nasze życie byłoby jedynie wegetacją.