Opieka nad dzieckiem - pierwsze miesiące życia
Rodzicielstwo to drzwi do wielkich przemian w życiu. Można powiedzieć, że wszystko nagle odnajdujemy do góry nogami. W rzeczywistości to przybycie nowej osoby o szczególnych potrzebach.Co istotne obowiązek spełnienia tych potrzeb leży tylko i wyłącznie na rodzicach. Opieka nad dzieckiem wymaga pewnego wtajemniczenia.
Zapoznaj się z kilkoma najważniejszymi wskazówkami, resztę poprowadzi Twoja intuicja.
Dziecko w pierwszych miesiącach swojego życia jest kompletnie podwładne czynom ojca i matki. To też najtrudniejszy moment dla młodych rodziców, bowiem wszystko jest jeszcze nowe i nieodkryte.
Opieka nad dzieckiem – jak postępować w pierwszych miesiącach życia?
Dzieci mają wręcz cudowną moc, aby zmieniać się we wszystko, w co tylko zapragną.
-Jean Cocteau-
Przyjazd do domu z nowonarodzonym dzieckiem wywołuje ambiwalentne emocje. Z jednej strony jesteśmy podekscytowani, chcąc pokazać dziecku miejsce, które będzie jego nowym domem, zaraz po łonie matki.
Z drugiej zaś strony czujemy strach i niepewność, bo nie jesteśmy pewni, czy poradzimy sobie z odpowiedzialnością zapewnienia maluchowi wszystkiego czego potrzebuje. Szczególnie emocjonujące jest to uczucie na początku jego życia.
Nie martw się, to oczywiste, że rodzice nie są wszystkowiedzący. Rodzicielstwo to proces, który wymaga czasu, aby poznać siebie i zrozumieć swoje dziecko. Zwłaszcza wiedząc, że każde dziecko jest inne i nie zawsze poradniki zawierają rady odpowiednie dla naszego potomka. Jest przecież jedyne w swoim rodzaju.
Czy są jednak uniwersalne wskazówki, z których mogą skorzystać wszyscy rodzice świata? Na szczęście tak. Poniżej prezentujemy kilka rad, dotyczących pierwszych miesięcy życia dziecka.
Ocena medycznym okiem
Zaraz po urodzeniu, dziecko należy poddać ocenie przy pomocy testu APGAR, w którym oceniane są jego najważniejsze parametry.
Uwzględniane są takie elementy jak: puls na minutę, oddychanie, napięcie mięśni, reakcja na bodźce i kolor skóry. W zależności od wyników lekarze ustalą niezbędne środki i kurację dla naszego dziecka.
Pierwszy dzień w domu
Wierzcie lub nie, ale najtrudniejszym dniem jest właśnie ten pierwszy, po powrocie ze szpitala. Dlaczego? Nie ma już bowiem obok nas pielęgniarek i lekarza służącego wsparciem. Następuje konfrontacja, opieka spada bezpośrednio na ręce rodziców.
Jeśli jednak masz jakieś pytania jeszcze przed dotarciem do domu: pozwól sobie zapytać o wszystko specjalistów w szpitalu. Nie ma złych pytań.
W ten sposób poczujesz się trochę spokojniejszy i przygotowany na nadchodzące wyzwania. Bez względu na to na jakim poziomie dziś jest Twoja wiedza, w tym artykule odnajdziesz kilka potrzebnych wskazówek.
Opieka nad dzieckiem – zdrowie i higiena
Przed kontaktem ze swoim dzieckiem, staraj się zawsze dokładnie umyć ręce wodą z mydłem. To pozwoli Ci uniknąć przenoszenia na malucha infekcji i chorób.
Oczywiście unikaj kontaktu z chorymi. Na tym etapie życia układ odpornościowy Twojego dziecka jest jeszcze słaby, najlepszym sposobem jest więc unikanie ekspozycji na wirusy i bakterie.
Otoczenie a opieka nad maluchem
Niezwykle istotny jest odpowiedni przepływ powietrza w domu. Łączy się to też z odpowiednią regulacją temperatury. Za wszelką cenę unikaj nadmiernego ciepła w mieszkaniu.
Wszystko to wiąże się też z czystością domu, starajmy się unikać kurzu i dymu, które mogą negatywnie wpłynąć na zdrowie dziecka. Wskazane jest też unikanie hałasu, który stwarza potencjalne ryzyko dla dziecięcego słuchu.
Bardzo ważnym aspektem jest odpowiednie oświetlenie. Dzieci są bardzo wrażliwe na światło to oznacza też, że powinniśmy zrezygnować z fotografowania maleństwa aparatem z lampą błyskową.
Powinniśmy też ograniczyć używanie telefonów komórkowych, tabletów i wszelkich urządzeń elektrycznych w obecności noworodka.
Przeczytaj też: Kolka niemowlęca a domowe sposoby
Opieka i laktacja
Karmienie dziecka na tak wczesnym etapie to nie lada wyzwanie. Nie martw się jeśli wiąże się to z trudnościami. Postępuj zgodnie z instrukcjami przekazanymi Ci w szpitalu. Pomagaj dziecku jak możesz, np. poprzez przysuwanie i odsuwanie matczynego sutka, ułatwiając dziecku oddychanie.
Usta dziecka powinny być szczelnie wypełnione piersią – musi się w nich znaleźć nie tylko brodawka sutkowa, ale też prawie cała otoczka.
Podawaj pierś dziecku około 8 razy dziennie, na każde żądanie. Nie dopuszczaj do odstępów dłuższych niż 4 godziny pomiędzy karmieniem.
Na początku możesz nie produkować mleka, ale im więcej pozwalasz dziecku ssać pierś tym więcej mleka znajdzie się w Twoim organizmie. To prawdziwy matczyny cud.
Opieka a mleko matki, bogate w składniki odżywcze
Ważne jest, aby karmić piersią od urodzenia dziecka. Pierwsze mleko matki, znane jako siara: jest bardziej spójne i bogate w składniki niż to wyprodukowane przez matkę później.
Mleko matki jest bogate w proteiny i przeciwciała, które chronią dziecko przed chorobami i pozwalają na najlepszą jakość pożywienia. Nie należy zapominać o czyszczeniu piersi raz dziennie wodą z neutralnym mydłem, bowiem pomoże to uniknąć infekcji jamy ustnej u dziecka.
Naturalne i bardzo prawdopodobne jest, że w pierwszych dniach laktacji odczuwasz ból i zauważasz obrzęk na piersiach. Nie bój się! Wywołane jest to zwiększoną produkcją mleka w Twoim organizmie.
Pomimo dyskomfortu konieczne jest kontynuowanie karmienia, opróżnienie obu piersi i skonsultowanie się z lekarzem, który przepisze łagodzące problem środki.
Co z tym płaczem?
Zazwyczaj jest to jeden z tych czynników u dzieci, który przeraża rodziców najbardziej. Oczywiście jest to zupełnie naturalne, ponieważ dopiero co uczycie się rozpoznawać rodzaj płaczu i powód, który za płaczem stoi. To jedyny sposób komunikowania się z Wami.
Przygotuj się na prawdopodobieństwo częstego płaczu w pierwszych dniach życia dziecka. Przyjmij to ze spokojem, bowiem Twoje maleństwo po prostu wyraża tak swoje potrzeby.
Sprawdź temperaturę ciała dziecka, czy nie jest głodne, czy ma czystą pieluchę, czy może jest śpiące. Przekonasz się niebawem, że pomału będziesz rozpoznawać rodzaj płaczu i odczytywanie potrzeb dziecka będzie dla Ciebie zupełnie naturalne.
Temperatura
Choć dzieci mają taką samą temperaturę ciała jak dorośli, naturalnie są bardziej wrażliwe na pewne bodźce. Na początku trudno jest stwierdzić nam czy ich ciało posiada odpowiednią temperaturę.
Można to sprawdzić dotykając rąk lub stóp dziecka. Jeśli czujesz, że te małe paluszki u nóg i rąk są za zimne – musisz je ogrzać. Pamiętaj też, aby nie przegrzewać dziecka.
W tych przypadkach potrzebny jest zdrowy rozsądek, a najbardziej wartościowe są konkretne porady od pediatry.
Opieka nad dzieckiem – kąpiel
W niektórych krajach dzieci kąpie się od samego urodzenia. Jednak w naszej kulturze i środowisku: czekamy aż pępowina opadnie, pępek dokładnie wyschnie, albo dajemy sobie co najmniej tydzień czasu.
Niezależnie od Twojej decyzji, przedstawimy Ci kilka wskazówek dotyczących kąpieli noworodka.
Jeśli bardzo się boisz pierwszy raz wykąpać swoje maleństwo, poproś o pomoc kogoś, kto ten pierwszy raz ma już za sobą – przyjaciółkę, kogoś z rodziny, położną.
Kąpiel gąbkowa
W przypadku kiedy zdecydujesz się nieco poczekać, możesz oczyścić dziecko przy pomocy tzw. kąpieli gąbkowej (2 lub 3 razy w tygodniu). Wystarczy zwilżyć nieco delikatną gąbkę, w letniej wodzie z neutralnym mydłem.
Zaczynamy od najczystszych obszarów (oczu) i przechodzimy do tych najbrudniejszych. Spłukiwanie następuje w podobny sposób. Ponownie moczymy delikatnie miękką gąbkę, bądź ręcznik i usuwamy pozostałości mydła z ciała brzdąca.
Kąpiel z zanurzeniem
W przypadku wyboru kąpieli przez zanurzenie, można użyć neutralnego mydła, takiego stworzonego wyłącznie dla dziecka (w kolejnych miesiącach można użyć szamponu), gąbki, szklanki do wody i miękkiego ręcznika.
Oczywiście pamiętaj, że codzienne kąpanie nie jest konieczne. Właściwie wręcz niewskazane. Lepiej robić odstępy od 2 do 3 dni, aby zachować kwasowość i naturalny tłuszcz, który chroni bardzo delikatną skórę dziecka.
Mimo powszechnej pozytywnej opinii – raczej unikaj gruszki do czyszczenia nosa. Zastosuj 2 lub 3 krople przegotowanej wody, aby śluz poluzował się i wydostał z kichnięciem.
Możesz też spróbować roztworu z soli fizjologicznej. W przypadku uszu oczywiście nie należy stosować patyczków higienicznych, wystarczy róg czystego ręcznika.
Podczas kąpieli pamiętaj też o przyjaznej temperaturze wody i otoczenia. Odpowiednia temperatura wody powinna wynosić od 35 do 37ºC.
Najważniejszą wskazówką jest: nigdy przenigdy nie pozostawiaj dziecka samego! Przed kąpielą przygotuj się tak, aby wszystko było pod ręką.
Opieka nad dzieckiem a ubrania i akcesoria
Najbardziej wskazane jest oczywiście stosowanie odzieży wykonanej w 100 % z bawełny. Należy też unikać ubrań z syntetycznych włókien.
Środki czyszczące do ubrań niemowlęcia powinny być specjalnie przystosowane dla tak małej istoty i w 100 % neutralne. Pamiętaj o dokładnym spłukiwaniu. Zaleca się oddzielne pranie ubrań dla niemowląt.
Przeczytaj także: Gwiezdne i tęczowe dzieci – optymistyczne macierzyństwo
Najważniejsze wnioski dla rodziców
Jak łatwo można się przekonać: opieka nad dzieckiem w pierwszych miesiącach jego życia jest wyjątkowa i wymagająca. Oczywiście należy pamiętać, że wspomniano tu tylko o niewielkim zakresie rodzicielskich obowiązków.
Niezbędna jest oczywiście odpowiednia higiena, zarówno dziecka jak i nasza – rodziców. W ten sposób zapobiegamy wielu nieszczęściom i potencjalnym chorobom czy infekcjom.
Wraz z rozwojem i wzrostem dziecka, środki higieny będą się zmieniać, tak jak i wiele innych czynników w waszym życiu. Należy uzbroić się w cierpliwość i skupić na rodzicielskiej intuicji. Wkrótce przekonasz się, że zdrowe dziecko to najpiękniejsza nagroda za ten cały wysiłek.
Jeśli jesteście już doświadczonymi rodzicami: podzielcie się z innymi swoimi cennymi radami i wskazówkami? Opowiedzcie też jak minęły pierwsze miesiące życia dziecka w waszym domu!
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Asociación Española de Pediatría. GUÍA PRÁCTICA PARA PADRES. Desde el nacimiento hasta los 3 años.
- Editorial Albatros. 2007. Planeta mamá. El libro del bebé. Todas tus preguntas junto a las respuestas de los especialistas.
- Guías alimentarias del Paraguay para Niñas y Niños Menores de 2 años. Unicef.
- Gobierno de Aragón. Cuídame: guía para madres y padres. Los cuidados después del parto y en los primeros años de vida.
- Sánchez Luna, M., Pallás Alonso, C. R., Botet Mussons, F., Echániz Urcelay, I., Castro Conde, J. R., & Narbona, E. (2009). Recomendaciones para el cuidado y atención del recién nacido sano en el parto y en las primeras horas después del nacimiento. Anales de Pediatria, 71(4), 349–361.
