Operacja na otwartym sercu: co musisz wiedzieć

Operacja na otwartym sercu to procedura stosowana w leczeniu poważnych chorób układu krążenia. Obecnie daje dobre prognozy wielu pacjentom.

Operacja na otwartym sercu to zabieg chirurgiczny polegający na otwarciu klatki piersiowej i wyeksponowaniu serca. Wykonuje się go zwykle u dorosłych i jest stosunkowo bezpieczny – śmiertelność wynosi poniżej 2 %.

Operacja na otwartym sercu przeprowadzana jest najczęściej w celu ratowania tętnic wieńcowych. Te zwężają się, blokują lub ulegają uszkodzeniom, co można skorygować podczas zabiegu.

Co ciekawe, badanie przeprowadzone przez doktora Davida Montaigne’a z uniwersytetu w Lille wykazało, że serce wrażliwe jest na cykl dzienny. Przeprowadzenie operacji po południu zmniejsza o 50 % ryzyko wystąpienia komplikacji.

Kiedy konieczna jest operacja na otwartym sercu?

Zasadniczo operację na otwartym sercu wykonuje się, gdy konieczne jest wszczepienie bypassów. Celem jest przywrócenie napływu krwi do serca, co zmniejsza ryzyko zawału.

Choroba wieńcowa to skutek zwężenia i stwardnienia tętnic. Dochodzi do tego wskutek akumulacji tłuszczu w formie osadu na ich ściankach. W takich warunkach krew nie może swobodnie przepływać, co prowadzi do blokady.

Operacja na otwartym sercu konieczna jest także w celu skorygowania lub wymiany zastawek. Wszczepia się wówczas implanty lub robi przeszczep.

Najczęstsze operacje na otwartym sercu

Najczęstsze operacje na otwartym sercu to wszczepienie bypassów i operacja zastawek. Poznajmy szczegóły każdej z nich.

Wszczepienie bypassów

Konieczne jest, gdy naczynia krwionośne transportujące krew ulegają zwężeniu. W celu skorygowania tego problemu wszczepia się rodzaj pomostów aortalno-wieńcowych.

Procedura polega na pobraniu kawałka żyły z innej partii ciała i utworzeniu nowej drogi przepływu krwi w kierunku serca. Jeśli część tętnicy jest zablokowana, koryguje się również ten problem.

Operacja zastawki

W sercu znajdują się cztery zastawki: dwie przedsionkowo-komorowe, aortalna i pnia płucnego. Każda z nich pompuje krew do komór serca. Kiedy zastawki nie pracują prawidłowo, można przeprowadzić operację na otwartym sercu w celu skorygowania ich funkcji.

Czasami zwężają się i krew nie może swobodnie przepływać. Problem ten nazywany jest stenozą. Czasami zastawki nie domykają się, wskutek czego krew cofa się. Niedomykalność zastawek powoduje kłopoty, które również można skorygować operacyjnie.

Jak przeprowadza się taki zabieg?

Operacja na otwartym sercu trwa trzy do sześciu godzin. Zaczyna się od pionowego nacięcia o długości 8 do 10 cali na środku klatki piersiowej. Następnie przecina się mostek, czyli kość znajdującą się pośrodku piersi. Serce znajduje się wówczas na zewnątrz.

Czasami korzysta się z urządzenia zapewniającego krążenie pozaustrojowe, w którym krew przepływa rurkami i powoduje pompowanie serca. Operację można też przeprowadzić bez tej maszyny.

Po przeprowadzeniu tej procedury chirurg zamyka mostek. Można zrobić to za pomocą drutów lub poprzez umocowanie. Następnie zszywa się nacięcie.

Jak przygotować się do operacji na otwartym sercu?

Odczuwanie niepokoju przed tego typu zabiegiem jest normalne. Zaleca się doinformowanie się na temat procedury i zaufanie personelowi medycznemu. Codziennie wykonuje się setki tego typu zabiegów z dobrym skutkiem.

Możliwe, że lekarz zaleci powstrzymanie się od palenia tytoniu i przyjmowania niektórych substancji przez dwa tygodnie przed zabiegiem. Nie powinno się też jeść od północy poprzedniego dnia. Pacjent powinien umyć klatkę piersiową antybakteryjnym mydłem i zgolić owłosienie w tym miejscu.

Ryzyko

Im bardziej zaawansowany jest problem z sercem, tym większe powstaje ryzyko przy operacji. Jednak interwencje tego typu nie prowadzą raczej do komplikacji. Najczęstsze są wylewy lub ataki serca w wyniku zmian w krążeniu.

Może dojść też do niewydolności płuc lub nerek wskutek formowania się skrzepów. Objawia się to zmianami w moczu i problemami z oddychaniem. Infekcje i krwiaki to pozostałe typy komplikacji.

Ewentualnie może wystąpić utrata pamięci i jasności umysłu. Ma to związek ze znieczuleniem ogólnym.

Rehabilitacja po zabiegu na otwartym sercu

Zwykle po tego typu zabiegu przebywa się przed 24 godziny na oddziale intensywnej terapii. Pacjentowi zakłada się dreny do klatki piersiowej, płyny podaje się za pomocą kroplówki, a mocz oddawany jest przez cewnik. Pobyt w szpitalu trwa 7 do 10 dni.

Nacięcie

Rana jest duża i wymaga pielęgnacji. Trzeba dokładnie myć ręce przed i po jej dotknięciu oraz utrzymywać ją suchą. Codziennie należy obserwować ją pod kątem infekcji. Prysznic możliwy jest dopiero wówczas, gdy stwierdzi się, że rana odpowiednio się goi.

Ból

W celu łagodzenia bólu podaje się środki przeciwbólowe. Mogą boleć mięśnie całego ciała, gardło i przede wszystkim klatka piersiowa. Leki powinno przyjmować się zgodnie z zaleceniami lekarza.

Odpoczynek

Trzeba odpoczywać tyle, ile się da. Niektórzy miewają problemy ze snem po operacji na otwartym sercu. Odradza się spożywanie kofeiny. Zaleca się natomiast przygotowanie wygodnego łóżka i przyjęcie leku przeciwbólowego na pół godziny przed snem.

Rehabilitacja

Programy rehabilitacji kardiologicznej zakładają aktywność fizyczną, zarządzanie czynnikami ryzyka i sposobami leczenia stresu, niepokoju i depresji. Zalecane są ze względu na ich dużą skuteczność.

Powrót do zdrowia wymaga cierpliwości

Warto mieć na uwadze fakt, że powrót do pełni sił po operacji na otwartym sercu jest powolny i odbywa się stopniowo. Nie należy oczekiwać natychmiastowej poprawy. Czasami musi minąć nawet sześć tygodni nim pacjent poczuje się lepiej.

Ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarza i chodzenie na kontrole okresowe. Zabieg tego typu może znacznie przedłużyć życie pacjenta z problemami z sercem.