Litotrypsja: co to jest i kiedy się ją wykonuje?

Litotrypsja to zabieg, który pomaga rozbić kamienie nerkowe, które następnie mogą wypłynąć z moczem. Wyjaśniamy, jak to się przeprowadza ten zabieg i na czym polega.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Litotrypsja to zabieg, który stosuje się bardzo często. Jest to jedna z opcji terapeutycznych w przypadku kamieni nerkowych (zwanym również złogami). Są to twarde złogi minerałów i soli, które tworzą się w nerkach i przewodach moczowych.

Problem polega na tym, że kiedy te kamienie przemieszczają się przez drogi moczowe i naciskają na nie, powodują duży ból. Powodują również problemy związane z ich niedrożnością. Litotrypsja ma na celu rozdrobnienie a następnie usunięcie tych kamieni.

Chodzi o to, aby pacjent mógł je łatwiej wydalić. Istnieją różne sposoby wykonywania tej techniki i pewne ważne aspekty, które należy wziąć pod uwagę przed jej zastosowaniem. Dlatego w tym artykule wyjaśniamy wszystko, co musisz wiedzieć o litotrypsji.

Na czym polega litotrypsja?

Jak wspomnieliśmy we wstępie, litotrypsja jest zabiegiem medycznym stosowanym w leczeniu kamieni nerkowych. Według artykułu Instytutu Urologii Serrate & Ribal, słowo to pochodzi z greki i łaciny. Lithos oznacza „kamień”, a terere oznacza „zmiażdżenie”.

Kamienie nerkowe są bardzo rozpowszechnioną dolegliwością w populacji ogólnej. Z tego powodu litotrypsja stała się szeroko stosowaną i bardzo przydatną techniką. Polega na rozdrobnieniu kamieni w nerkach lub w drogach moczowych, aby łatwiej było je wydalić z moczem.

W tym celu w sposób pozaustrojowy i nieinwazyjny wykorzystuje się fale uderzeniowe lub laser. Stosowany aparat nosi nazwę litotryptera i wykorzystuje fale uderzeniowe. Jest to zabieg bezbolesny, niewymagający żadnej manipulacji ze strony pacjenta.

Do tego stopnia, że ​​zwykle wykonuje się ją w warunkach ambulatoryjnych i bez znieczulenia. Inne badania uzupełniające, takie jak ultradźwięki i radiografia, służą do zlokalizowania dokładnej pozycji kamieni.

Rodzaje litotrypsji

Istnieją różne rodzaje litotrypsji. Dwa główne typy to litotrypsja pozaustrojowa falą uderzeniową (ESWL) i litotrypsja laserowa (FURSL).

Obie techniki pomagają rozdrobnić kamienie wewnątrz przewodów nerkowych. Jednak ważne jest, aby je lepiej poznać, aby wiedzieć, która z nich jest bardziej wskazana w zależności od stanu zdrowia pacjenta. Wpływ na to ma również liczba i rodzaj stwierdzonych kamieni.

Pozaustrojowa litotrypsja falą uderzeniową

Pozaustrojowa litotrypsja falą uderzeniową, jak sama nazwa wskazuje, do rozbijania kamieni wykorzystuje fale uderzeniowe wygenerowane przez ultradźwięki. Stosowana maszyna nazywa się litotrypterem. Odpowiada za kierowanie fal do miejsca, w którym znajdują się kamienie.

Korzystne jest to, że fale te wpływają tylko na złogi. Oznacza to, że nie uszkadzają skóry, mięśni ani żadnej innej tkanki. Natomiast wykonanie zabiegu zajmuje około godziny.

Litotrypsja laserowa

Litotrypsja laserowa polega z kolei na wprowadzeniu przez drogi moczowe małej elastycznej rurki zwanej endoskopem. Posiada na końcu kamerę, która pozwala zobaczyć wnętrze kanałów.

Po zlokalizowaniu kamienia, bezpośrednio na kamień wysyła się promieniowanie lasera, który rozbija go na fragmenty. Ta technika jest krótsza niż litotrypsja pozaustrojowa falą uderzeniową, i trwa około pół godziny.

Jednak fakt konieczności wprowadzania narzędzi może powodować większy dyskomfort lub dolegliwości dla pacjenta. Podobnie jak w poprzednim przypadku, osoba może wrócić do domu jeszcze tego samego dnia po zabiegu.

Jak skuteczna jest litotrypsja?

Litotrypsja jest szeroko stosowaną techniką, ponieważ uważana jest za bezpieczną i skuteczną. Według badań opublikowanych w Oman Medical Journal, wskaźnik sukcesu wynosi około 88% przypadków kamieni w moczowodzie. W przypadku kamieni nerkowych odsetek ten jest nieco niższy, ale również bardzo wysoki (74%).

Ponadto w bardzo rzadkich przypadkach prowadzi do powikłań, takich jak infekcje dróg moczowych. Inny artykuł z National Kidney Foundation stwierdza, że ​​u 70-90% osób poddawanych litotrypsji nie stwierdzono kamieni w kolejnych miesiącach.

Czasami jednak fragmenty mogą być nadal zbyt duże, aby można je było wydalić. W tych okolicznościach procedurę można w razie potrzeby powtórzyć.

Przygotowanie do zabiegu

Przed wykonaniem litotrypsji ważne jest, aby lekarz dobrze poznał historię choroby pacjenta, przebieg leczenia i wcześniejsze dolegliwości. Ponadto zwykle przeprowadza się szereg badań uzupełniających. Chodzi o to, aby spróbować zlokalizować kamienie i poznać ich wymiary zanim się przystąpi do ich fragmentacji.

W tym celu można wykonać pielografię dożylną. Jest to badanie podobne do prześwietlenia rentgenowskiego, w którym do zlokalizowania kamieni używa się barwnika. Zleca się również badania ultrasonograficzne.

W dniach poprzedzających litotrypsję konieczne może być zaprzestanie przyjmowania niektórych leków. W szczególności leki przeciwzakrzepowe, ponieważ zwiększają ryzyko krwawienia podczas przechodzenia kamieni przez przewody.

Natomiast znieczulenie ogólne nie zawsze jest konieczne. W rzeczywistości istnieje wiele przypadków, gdy zabieg ten jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym lub częściowym oraz w warunkach ambulatoryjnych. Jednak niektórzy pacjenci pozostają w szpitalu, aby pozostawać pod obserwacja na wypadek powikłań.

Jak wygląda zabieg?

Obydwa wymienione rodzaje litotrypsji są podobne, ale mają istotne różnice. W obu przypadkach pacjent zwykle leży, pod znieczuleniem lub bez. Sam zabieg nie jest bolesny, ale wydalenie fragmentów kamieni już tak.

Może się nawet zdarzyć, że jeden z fragmentów spowoduje niedrożność dróg moczowych. W takich przypadkach konieczne jest wykonanie endoskopii przez moczowód w celu jego usunięcia. Ponadto warto wspomnieć, że czasami występuje krwawienie, gorączka, a nawet infekcja, choć są to rzadkie przypadki.

Dużą różnicą, którą należy wziąć pod uwagę, jest to, że w litotrypsji laserem konieczne będzie wprowadzenie endoskopu przez drogi moczowe pacjenta. To może być bardziej bolesne i nieprzyjemne.

Powrót do zdrowia po litotrypsji

Po zabiegu zwykle konieczne jest, aby pacjent odpoczywał w szpitalu przez co najmniej godzinę. Czas ten można wydłużyć, jeśli zastosowano znieczulenie. Koniecznie również należy sprawdzić, czy osoba jest stabilna i nie pojawiają się żadne komplikacje.

W kolejnych dniach, jeśli zastosowano litotrypsję pozaustrojową falą uderzeniową, pacjent może wrócić do pracy. Gdy przeprowadzono zabieg laserem, powrót do zdrowia jest wolniejszy. Dzieje się tak, ponieważ procedura endoskopowa jest bardziej inwazyjna.

Jak już wspomnieliśmy, po zabiegu prawdopodobnie pojawi się ból lub krew w moczu. Częste są również krwiaki na skórze, w obszarze, na który wpłynęły fale uderzeniowe. Dlatego zaleca się odpoczynek, zażywanie środków przeciwbólowych i konsultowanie każdego problemu lub sygnału alarmowego z lekarzem.

Styl życia i profilaktyka

Prawda jest taka, że ​​kamienie nerkowe mogą się wiązać z wieloma przyczynami. Na ich powstawanie wpływają pewne określone czynniki. Częstość występowania jest bardzo wysoka.

Jednym z nawyków, które mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka ich powstania, jest picie większej ilości płynów. Podobnie, w ramach profilaktyki próbuje się modyfikować zwyczaje żywieniowe osób, które często na nie cierpią.

Na przykład zaleca się spożywanie mniejszej ilości białka zwierzęcego i ograniczenie sodu. W każdym razie to lekarz musi wydać zalecenia dla każdego pacjenta w zależności od przyczyn powstania kamieni.