Kontrowersje związane z olejem kokosowym: co musisz wiedzieć

Coraz bardziej znane są kontrowersje związane z olejem kokosowym. Czy mamy podstawy do obaw? Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej.

Napisane i zweryfikowane przez dietetyk Maria Patricia Pinero Corredor.

Ostatnia aktualizacja: 09 sierpnia, 2022

Olej kokosowy jest jedną z pochodnych żywności, której zalety lub wady zostały spotęgowane w całej historii produktu komercyjnego. Olejek ten jest mieszaniną trójglicerydów, z przewagą niektórych kwasów tłuszczowych o właściwościach odżywczych i leczniczych.

Do tej pory istnieją dwa rodzaje olejów kokosowych: rafinowany i dziewiczy, które zawierają średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Jego właściwości są kontrowersyjne, być może ze względu na pośredni wpływ na niektóre choroby.

W gastronomii olej kokosowy może być używany do gotowania, smażenia i przyprawiania. Posiada wyczuwalne cechy, takie jak jasny kolor, przyjemny aromat i smak. Ponadto nie psuje się łatwo ze względu na wysoką zawartość tłuszczów nasyconych.

Co zawiera olej kokosowy?

Olej kokosowy pozyskiwany jest z tropikalnych owoców palmy kokosowej czyli Cocos nucifera, znanego również jako największy orzech świata. Olej z pierwszego tłoczenia można uzyskać z tego orzecha, używając świeżych orzechów kokosowych jako surowca lub rafinowanego oleju ekstrahowanego z suszonego orzecha kokosowego.

Sposób jej pozyskiwania modyfikuje obecność niektórych składników, takich jak polifenole, witamina E i fitosterole. Jednak profil lipidowy w obu rodzajach olejów jest taki sam.

W 2019 roku grupa ekspertów opublikowała skład oleju kokosowego: 90% wszystkich kwasów tłuszczowych to nasycone, 5,38% jednonienasycone i 1,5% wielonienasycone.

Biorąc pod uwagę 100 procent tłuszczu kokosowego, oznacza to, że zawiera on następujące elementy:

• 8,05 grama kwasu kaprylowego.
• 5,42 grama kwasu kaprynowego.
• 19,7 gramów kwasu mirystynowego.
• 7,83 grama kwasu palmitynowego.
• 45,5 grama laurynowego kwasu tłuszczowego.

Ogólnie rzecz biorąc, olej kokosowy wyróżnia się spośród innych olejów roślinnych wysoką zawartością średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych, czyli MCFA, takich jak kwas kaprynowy, kaprylowy i laurynowy. Stanowią one 60 gramów z 90 gramów tłuszczów nasyconych.

W rzeczywistości, według Sayago i innych autorów, MCFA zawiera od 8 do 12 atomów węgla, co nadaje im strukturę chemiczną łatwiejszą do strawienia i wchłonięcia.

Dlaczego wokół oleju kokosowego jest tyle kontrowersji?

Wymagania konsumentów, którzy chcą się zdrowo odżywiać, stale rosną. Dlatego rośnie zapotrzebowanie na badaczy, którzy wyjaśniają niektóre kontrowersyjne tematy.

Jednym z kontrowersyjnych produktów spożywczych ze względu na swój skład jest olej kokosowy, który z superżywności przeszedł do kategorii trucizny. Dla obu stron medalu nauka wymyśliła wyniki oparte na badaniach laboratoryjnych lub testach na zwierzętach.

Ponadto bezpośrednie badania nad jego wpływem na niektóre choroby u ludzi są niejednoznaczne. Ostatecznie przeważają założenia ekstrapolowane na zdrowie człowieka.

Kontrowersje związane z olejem kokosowym: czy to naprawdę superfood?

Olejowi kokosowemu przypisuje się pewne korzyści zdrowotne, ponieważ zawiera korzystny rodzaj tłuszczu. Jednak ten rodzaj tłuszczu nie występuje wyłącznie w tym orzechu, ani nie występuje w dużych ilościach w normalnych racjach konsumpcyjnych.

Zamieszanie powstało, gdy w badaniu wykorzystano średniołańcuchowy koncentrat triglicerydów lub MCT, a nie bezpośrednio olej kokosowy, aby ocenić wpływ na utratę wagi i spalanie tkanki tłuszczowej. Wyniki były korzystne.

Jednak jedna łyżka oleju kokosowego zawiera zaledwie 7,07 grama średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych i wysoką kaloryczność odpowiadającą 120 kcal. Dlatego musielibyśmy spożyć 8 łyżek stołowych, aby uzyskać prawie 60 gramów MCT kosztem 900 kalorii i 90 gramów tłuszczów nasyconych.

Olej z pestek palmy zawiera również średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe w podobnej proporcji do oleju kokosowego. W międzyczasie innym pokarmem, w którym wykryto obecność MCFA jest krowie mleko.

Z drugiej strony etykieta superfood jest wątpliwa. Jak stwierdzono w projekcie zdrowotnym, koncepcja ta jest nowa i powstała w wyniku kampanii marketingowych.

Superfoods definiuje się jako żywność naturalną, która oprócz posiadania składników odżywczych typowych dla ich gatunku, ma inne właściwości korzystne dla zdrowia. Nie jest jednak jasne, czy ich spożywanie pomaga nam w poprawie lub zapobieganiu chorobom.

Bioaktywne składniki oleju kokosowego

Olej kokosowy jest źródłem związków bioaktywnych, w tym kwasów fenolowych, tokoferoli, tokotrienoli i fitosterolu. Związki fenolowe wymiatają wolne rodniki, zapobiegają peroksydacji i uczestniczą w reakcjach oksydacyjno-redukcyjnych. Najbardziej widoczne w oleju kokosowym są hydroksybenzoesowy, kumarowy i ferulowy.

Tokoferole, podobnie jak witamina E, zapobiegają utlenianiu nienasyconych lipidów, natomiast tokotrienole mają właściwości neuroprotekcyjne i przeciwutleniające. Ponadto fitosterole zmniejszają wchłanianie cholesterolu w jelicie cienkim.

Inne oleje z nasion i oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia również zawierają związki bioaktywne o działaniu prozdrowotnym. Dlatego też obecność tych związków nie jest charakterystyczna dla oleju kokosowego.

Kontrowersje związane z olejem kokosowym: czy to trucizna?

Niektórzy eksperci uważają olej kokosowy za szkodliwy dla zdrowia. Ta perspektywa została oparta na badaniu przeprowadzonym przez American Heart Association, które opublikowało artykuł, w którym stwierdzono, że olej kokosowy jest bogatym źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych. Według tych badaczy tłuszcze nasycone zwiększają poziom złego cholesterolu LDL. Zwiększa to ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Jednak nie ma bezpośrednich badań nad olejem kokosowym, które potwierdzałyby to twierdzenie. Zakłada się, że żywność będąca źródłem tłuszczów nasyconych, taka jak kokos, tłuszcz wołowy, masło i śmietana, może pośrednio zwiększać ryzyko zawału mięśnia sercowego.

Kiedy porównano olej kokosowy z innymi olejami roślinnymi, zaobserwowano wzrost całkowitego i LDL cholesterolu z kwasu tłuszczowego laurynowego. Jednak inna część badań zapewnia, że tłuszcze nasycone nie są powiązane z czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego.

Według tych badań jakość diety, eliminacja prostych węglowodanów i niektóre przetworzone produkty spożywcze są bardziej użytecznymi środkami zapobiegania chorobom serca.

Pomimo ustaleń Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podtrzymuje swoje zalecenia dotyczące spożywania tłuszczów nasyconych. Nasze spożycie tłuszczów nasyconych powinno wynosić mniej niż 10% naszego całkowitego spożycia energii, co stanowi około 20 gramów dla kobiet i około 30 gramów dla mężczyzn dziennie.

Co warto wiedzieć o kontrowersjach związanych z olejem kokosowym

Olej kokosowy, jak każdy inny olej, zawiera nasycone i nienasycone kwasy tłuszczowe. Być może jego cechą szczególną jest to, że podobnie jak olej z ziaren palmowych i tłuszcz mleczny zawiera średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Są one łatwo wchłaniane w jelicie i lekarze często kojarzą je z utratą wagi.

Zawiera również związki bioaktywne, podobnie jak inne oleje z pierwszego tłoczenia. Jednak kwoty korzyści zdrowotnych są niejasne.

Z drugiej strony obecność tłuszczów nasyconych i laurynowego kwasu tłuszczowego została powiązana z podwyższonym poziomem cholesterolu. Niemniej najnowsze badania wskazują, że składniki te nie zwiększają ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Nie ma wątpliwości, że brak rozstrzygających badań dotyczących korzystnego lub szkodliwego wpływu oleju kokosowego na niektóre choroby zniekształcił rzeczywistość jego stosowania w naszej diecie. Mając to na uwadze, zalecamy spożywanie go z umiarem. Uważaj również, aby nie narażać go na działanie wysokich temperatur podczas gotowania.