Efekt McGurka: słyszenie słów oczami?

Dzięki efektowi McGurka mózg sprawia, że ​​podczas czytania z ruchu warg słyszymy niewypowiedzianą sylabę. Czy to pozytywne czy negatywne zjawisko? Czy potrafimy je wykorzystać?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Maria Fatima Seppi Vinuales.

Ostatnia aktualizacja: 06 kwietnia, 2023

Widzimy skórę i czujemy miękkość w ciele. Widzimy talerz z jedzeniem i przywołujemy ten smak, faktycznie czując poszczególne niuanse jak podczas jedzenia. Podobnie efekt McGurka polega na tym, że rzeczywiście możemy słuchać oczami. Zobaczmy, o co w tym wszystkim chodzi.

Co to jest efekt McGurka?

Efekt McGurka to integracja bodźców słuchowych i wzrokowych w języku mówionym. Aby zrozumieć, co to jest, pomyślmy o pewnym przykładzie. Stoimy przed osobą, która w kółko powtarza sylabę „pa”. To dźwięk, który dociera do naszego mózgu i towarzyszy mu ruch ust.

Następnie osoba kontynuuje powtarzanie sylaby „pa”. Jednak nasz mózg interpretuje, to teraz jako „fa”. Co się stało?

Wydarzył efekt McGurka! To, co osoba widzi teraz, to kolejny ruch warg, który odpowiada drugiej sylabie, mimo że osoba nadal wypowiada pierwszą sylabę. Gdybyśmy zamknęli oczy, usłyszelibyśmy właściwy dźwięk.

Efekt McGurka wskazuje, że to, co widzimy, ma znaczenie dla słuchu.

To, co faktycznie robimy w tym przykładzie, to czytanie z ruchu warg. Ostateczny dźwięk byłby generowany lub odbierany mieszanką czytania z ruchu warg i wcześniejszych doświadczeń.

Jak to się nazywa?

Efekt McGurka zawdzięcza tę nazwę swoim odkrywcom. Po raz pierwszy zaproponowali w 1976 roku psycholodzy Harry McGurk i John MacDonald, kiedy przeprowadzili kilka eksperymentów. Badali w nich wzorce naśladowania, według których dzieci uczyły się mowy.

W tym przypadku doszli do wniosku, że czasami w interpretacji dominowały informacje wizualne, ignorując te, które docierały drogami słuchowymi. Innymi słowy, to, co widzimy, wpływa na to, co słyszymy.

Z kolei wielu badaczy podaje, że mózg w pewnych okolicznościach działa na zasadzie wnioskowania przyczynowego. Oznacza to, że interpretuje sygnały kontekstowe (wie lub kojarzy, że określony ruch ust odpowiada określonemu dźwiękowi), obliczając prawdopodobieństwo, że pewne komunikaty zostaną przedstawione razem.

Czym się wyróżnia efekt McGurka

Wśród cech charakterystycznych efektu McGurka jest oczekiwanie, które pozwala nam na pewną oszczędność procesów myślowych. Oznacza to, że mózg udostępnia swoje wcześniejsze doświadczenia wizualne, aby zrozumieć, o czym się mówi i co się słyszy.

Czytanie z ust może być czasami przydatne, zwłaszcza w hałaśliwym otoczeniu. Jednak może również prowadzić do zamieszania, ponieważ mózg może oszukać nas, wskazując, że słyszymy coś na podstawie samego ruchu ust.

Wiele z tych percepcyjnych zjawisk lub oszustw występuje również w złudzeniach optycznych.

Innym znanym faktem jest to, że efekt McGurka w odniesieniu do percepcji audiowizualnej zmniejsza się w miarę rozwoju. Na przykład, ponieważ obszar mózgu odpowiedzialny za informacje słuchowe rozwija się wcześniej niż ten odpowiedzialny za percepcję wzrokową, dzieci bardziej polegają na dźwiękach niż dorośli.

Dlatego dzieci są mniej podatne na nieporozumienia związane z omawianym efektem. Oznacza to, że w trakcie wzrostu zmienia się sposób przetwarzania informacji sensorycznych.

Ponadto wpływają na to niektóre czynniki, jak rozproszenie wzroku, znajomość i struktura sylab. Negatywną rolę mogą odgrywać również niektóre choroby, takie jak afazja, choroba Alzheimera i specyficzne zaburzenia językowe.

Wreszcie, jest jeszcze jeden ciekawy aspekt efektu McGurka w językach. Jego występowanie różni się w zależności od analizowanego języka.

Zmysł wzroku i słuchu współpracują ze sobą

Dzięki badaniu mózgu możemy wiedzieć, że systemy wzrokowe i słuchowe ewoluują ręka w rękę, aby ułatwić rozwój mowy. Poza swoim znaczeniem per se, system wzrokowy jest ważnym wsparciem i mediatorem systemu słuchowego, współpracującym w zrozumieniu komunikatów.

Na przykład pomaga rozpoznawać dźwięki, które mogą być trudne do rozróżnienia. Pozwala nam także uzupełniać otrzymane informacje, zapewniając większe bezpieczeństwo i pewność w stosunku do tego, co słyszymy.

Systemy słuchowy i wzrokowy współpracują ze sobą jako zespół. Jeden wzmacnia i wspiera działanie drugiego.

Znaczenie wiedzy o tym, jak działa mózg, ma kluczowe znaczenie dla poprawy jego wykorzystania oraz umiejętności komunikowania się i dostosowywania do określonych kontekstów. Pomaga także w radzeniu sobie ze zjawiskami wpływającymi na percepcję, takimi jak starzenie się.