Dowiedz się, jak rozwijać świadomość przestrzenną

Chodzenie, prowadzenie samochodu, uprawianie sportu, czytanie książek... to niezliczone czynności, których nie bylibyście w stanie wykonać bez świadomości przestrzennej.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Musisz rozwijać świadomość przestrzenną, ponieważ jest ona kluczowa w Twoim codziennym życiu, nawet jeśli nie wiesz, co to jest! Przyjrzyjmy się codziennej rutynie: budzisz się rano i wiesz, że leżysz w swoim łóżku. Następnie wstajesz i idziesz korytarzem, bez problemu omijając kaloryfer na prawej ścianie. Prosta, codzienna scena, taka jak powyższa, nie byłaby możliwa bez świadomości przestrzennej.

Ale idźmy dalej. Po śniadaniu ubierasz się, bierzesz mały plecak i wychodzisz z domu. Kierujesz się do piekarni, przechodzisz przez ulicę, skręcasz w lewo i wchodzisz do sklepu. Nie każdy ma jednakowo rozwiniętą świadomość przestrzenną.

Z pewnością znasz kogoś, kto jest dobry w rysunku technicznym lub ma szczególny talent do układania walizek w samochodzie przed podróżą. Jednak o ile dana osoba nie doznała urazu lub choroby, wszyscy mamy wystarczającą zdolność do funkcjonowania w otaczającym nas środowisku.

Czym jest świadomość przestrzenna lub percepcja?

Świadomość przestrzenna to złożona zdolność poznawcza, która pozwala nam być świadomym swojego ciała i względnej pozycji obiektów w przestrzeni. Wiąże się zatem ze sposobem, w jaki postrzegamy, identyfikujemy i przetwarzamy informacje ze środowiska.

Poprzez dane, które otrzymujemy ze zmysłów (zwłaszcza wzroku), tworzymy mentalną reprezentację środowiska, która pozwala nam się po nim poruszać. W grę wchodzą różne koncepcje:

• Lokalizacja : rozmieszczenie obiektów.
• Odległość : ich pozycja w stosunku do mnie.
• Propriocepcja : gdzie jestem i jak powinienem postępować, aby poruszać się w otoczeniu.

Dlaczego ważne jest, aby rozwijać świadomość przestrzenną?

Świadomość przestrzenna ma fundamentalne znaczenie w codziennym życiu, ponieważ pozwala nam odnosić się i wchodzić w interakcje z innymi przedmiotami i ludźmi w otoczeniu oraz wykonywać najbardziej podstawowe i niezbędne czynności.

Między innymi dzięki percepcji przestrzennej możemy:

• Identyfikować rozmiar i kształt obiektu, widzieć go w trzech wymiarach i rozpoznawać go pod różnymi kątami. Znamy jego położenie w przestrzeni, rozpoznajemy, czy jest statyczny, czy ruchomy i jak daleko się znajduje.
• Czytać i pisać, rozumieć strukturę i gramatykę tekstów.
• Używać pojęć matematycznych i wykonywać operacje numeryczne.
• Zachowywać odpowiedni dystans społeczny podczas interakcji z innymi ludźmi.
• Być świadomym swojego ciała i tego, jak go używać do poruszania się po środowisku.
• Rozróżniać lewą i prawą stronę, podążać daną trasą, uprawiać sport, ubierać się, chodzić.

Jak mogę rozwijać świadomość przestrzenną?

Ta świadomość przestrzenna jest wrodzoną zdolnością, ale musi się rozwijać podczas wzrostu. Jest związana z prawą półkulą mózgową i zaczyna się objawiać w bardzo młodym wieku.

Gdy dziecko wchodzi w interakcję ze swoim otoczeniem, zaczyna budować i rozumieć podstawowe pojęcia, takie jak kształt, rozmiar, głębokość i położenie. W ten sposób wzmacnia się ich świadomość przestrzenna i rozwijają się różne systemy:

• Świadomość schematu ciała ma fundamentalne znaczenie. Dziecko zaczyna być świadome siebie, swojego ciała i jego części. Zmysł proprioceptywny pozwala mu otrzymywać informacje przez receptory w skórze, mięśniach i stawach. Na przykład, gdy dziecko jest owinięte kocem, masowane lub próbuje sięgnąć i użyć swoich zabawek.
• Układ przedsionkowy dostarcza informacji o pozycji ciała (czy siedzi, czy leży), a także czy jest w ruchu, czy porusza się i z jaką prędkością.
• Kiedy dziecko pozna swoje ciało, jego różne pozycje i funkcje, zaczyna odnosić je do otoczenia za pomocą zmysłów. Otrzymuje informacje o obiektach i ludziach wokół siebie. Za pomocą pamięci zaczyna planować swoje ruchy w otoczeniu.

Przykłady percepcji przestrzennej

Aby lepiej zrozumieć znaczenie percepcji przestrzennej, oto kilka codziennych przykładów jej zastosowania:

• Kiedy odwiedzasz nowe miasto i chcesz poznać główne zabytki, percepcja przestrzenna pozwala zinterpretować mapę, aby dotrzeć do celu.
• Jeśli chcesz włożyć torbę podróżną do pojemnika na bagaż samolotu, a jest on prawie pełny, świadomość przestrzenna pomoże Ci określić najlepszą pozycję do jej dopasowania.
• Pozwala również obliczyć kąty i przestrzeń podczas parkowania lub znajdowania czegoś w domu, postępując zgodnie z instrukcjami, takimi jak „jest w torbie, pod stołem, po prawej stronie sofy”.

Ludzie mogą rozwijać świadomość przestrzenną

Chociaż świadomość przestrzenna jest wrodzoną zdolnością, istnieją różne sposoby jej wzmocnienia. Na przykład układanie puzzli, granie w szachy lub granie w gry wideo, takie jak Tetris czy Minecraft.

Podobnie, przydaje się mentalne zwiedzanie pomieszczeń w domu lub ćwiczenie rysowania różnych obiektów z różnych perspektyw. Jak każda inna umiejętność, im więcej ją ćwiczysz, tym bardziej się poprawia.