Dieta przy marskości wątroby - poznaj kluczowe zalecenia
Dieta przy marskości wątroby jak również pokarmy, które powinny spożywać osoby z tą chorobą, będą głównie zależeć od etapu choroby, przez który przechodzą. W każdym przypadku jednak priorytetem jest wyznaczenie celów długoterminowych, biorąc pod uwagę, że na marskość wątroby nie ma lekarstwa.
Dlatego dieta przy marskości wątroby musi być utrzymywana przez miesiące, a nawet lata.
Schorzenie to jest końcowym wynikiem uszkodzenia wątroby, które przechodzi w stan przewlekły. Według American College of Gastroenterology dotyka on około 5,5 miliona ludzi w Stanach Zjednoczonych, gdzie powoduje również 26 000 zgonów rocznie.
Co to jest marskość wątroby?
Marskość wątroby jest stanem przewlekłym, w którym komórki wątroby obumierają w niektórych obszarach, powodując zwłóknienie, rodzaj blizny tworzonej przez tkankę łączną. W konsekwencji tkanka wątroby zostaje zastąpiona guzkami, co prowadzi do zmiany struktury i funkcjonalności tego narządu.
Według wielu badań do głównych przyczyn wywołujących tę chorobę należy nadmierne spożycie alkoholu. Na drugim miejscu wymienia się również niedrożność dróg żółciowych, przewlekłe zapalenie wątroby typu B lub C i inne choroby wątroby.
Etiologia choroby ma również kluczowe znaczenie w momencie ustalania, jaka dieta przy marskości wątroby będzie najlepsza dla danego pacjenta. Na przykład osoby uzależnione od alkoholu nie będą mogły spożywać tych samych pokarmów, co inni pacjenci.
Możesz zobaczyć także ten ciekawy artykuł : Wątroba – jak odżywić ją i oczyścić tymi trzema napojami
Etapy choroby
Marskość wątroby obejmuje dwa podstawowe etapy. Pierwszy etap, początkowy, określa się również jako postać wyrównana marskości wątroby. Następnie, jeśli nie zastosuje się leczenia ani środków łagodzących, choroba przechodzi w etap zaawansowany lub zdekompensowany.
Na tym etapie utrzymujące się w czasie niszczenie komórek prowadzi do wyraźnego upośledzenia czynności wątroby. W tym ostatnim przypadku pojawiają się już poważne objawy marskości wątroby, więc dieta musi być rygorystyczna:
- Żółtaczka: jest to zażółcenie skóry i błon śluzowych spowodowane podwyższeniem stężenia bilirubiny.
- Wodobrzusze: nagromadzenie płynu w jamie brzusznej w wyniku zmian ciśnienia wewnętrznego naczyń krwionośnych.
- Encefalopatia: powoduje dezorientację umysłową ze względu na obecność toksycznych substancji w mózgu, których wątroba nie mogła zneutralizować.
- Krwotoki z przewodu pokarmowego
Odpowiednia dieta przy marskości wątroby może zapobiec wystąpieniu niedożywienia
Niedożywienie jest bardzo częstym objawem u pacjentów z marskością wątroby. Wiele przeprowadzonych badań sugeruje, że dotyka ono aż 25% pacjentów z wyrównaną marskości wątroby i 80% pacjentów w fazie zaawansowanej. Na ogół dochodzi do utraty masy mięśniowej (w większym stopniu u mężczyzn) i tkanki tłuszczowej.
U alkoholików ścieżka niedożywienia jest dwojaka. Z jednej strony istnieją szkodliwe skutki choroby wątroby. Z drugiej strony do tego musimy dodać brak różnorodności spożywanych pokarmów ze względu na złe nawyki związane z uzależnieniem.
Dieta i pokarmy przy marskości wątroby
Niestety najczęściej marskość wątroby rozpoznaje się, gdy choroba jest na stopniu zaawansowanym. Głównym celem diety na tym etapie jest więc dostarczenie pacjentowi składników odżywczych, których potrzebuje, aby uniknąć niedoborów.
W każdym momencie należy również pamiętać, że osoby cierpiące na tę chorobę powinny przestrzegać diety chroniącej wątrobę.
Badanie Opieka żywieniowa nad pacjentami z marskością wątroby pokazuje, że dla pacjentów, którzy mają wyrównaną marskość wątroby i są stabilni, zalecenia przypominają normalną zrównoważoną dietę. Dieta przy marskości wątroby musi obejmować wszystkie grupy żywności i zawierać niewiele tłuszczów.
Według Hiszpańskiego Stowarzyszenia Pielęgniarstwa Patologii Trawienia dieta przy marskości wątroby powinna zawierać:
- Mięsa białe i czerwone, uwzględniając jednak opcje niskotłuszczowe.
- Ryby.
- Jajka
- Owoce i warzywa.
- Zboża i skrobie.
- Oleje na surowo i spożywane umiarem.
- Warzywa.
- Orzechy w ograniczonej ilości.
- Nasiona.
- Odtłuszczony nabiał.
Jednak przy ustalaniu jadłospisu należy ocenić indywidualnie każdy konkretny przypadek. Badania w tej dziedzinie wskazują, że spożycie białka powinno wynosić od 1 do 1,5 grama na kilogram wagi, aby uniknąć niedoborów. Podobnie zaleca się spożywanie 5 posiłków dziennie o niewielkiej objętości.
Ponadto alkohol i wszystkie substancje toksyczne muszą zostać całkowicie wyeliminowane z diety. W rzeczywistości, kiedy przyczyną tej patologii jest nadużywanie etanolu, jego eliminacja spowalnia postęp i w niezwykły sposób poprawia rokowanie.
Warto przeczytać także ten powiązany tematycznie artykuł: Wątroba ma dość? Oczyść ją jedząc tych 6 zdrowych produktów
Sposób odżywiania, gdy występują wyraźne objawy choroby
Kiedy choroba przechodzi do fazy zdekompensowanej pojawiają się wymienione wyżej powikłania. W tym tym momencie zmniejsza się ilość pokarmów, które może jeść osoba z marskością wątroby.
Dlatego trzeba odpowiednio dostosować dietę do stanu pacjenta. Zgodnie z artykułem opublikowanym w czasopiśmie Professional Pharmacy, na tym etapie należy wziąć pod uwagę następujące kwestie:
- Ograniczyć spożycie płynów do 1,2 litra dziennie.
- Ograniczyć spożycie sodu, ponieważ sprzyja on gromadzeniu się płynów i nasila wodobrzusze.
- Zmniejszyć spożycie białek, aby nie przeciążać wątroby, która jest głównym organem odpowiedzialnym za ich metabolizm.
Ograniczenie białka można rozpocząć od 0,5 grama na kilogram masy ciała u pacjentów z encefalopatią, aby następnie stopniowo zwiększać te wartość, aż do osiągnięcia normy, gdy patologia zaniknie.
Jeśli wprowadzi się to ograniczenie, choćby w minimalnym stopniu, konieczna jest suplementacja aminokwasami rozgałęzionymi, aby uniknąć poważniejszych uszkodzeń.
Można również rozważyć wprowadzenie kompleksów witaminowych. Dieta przy marskości wątroby szczególnie powinna uwzględniać witaminy B i K. Pierwsza z nich zapobiega rozwojowi neuropatii, a druga ogranicza krwawienia z powodu niewydolności krzepnięcia.
Opcja przeszczepu wątroby
W przypadku niektórych pacjentów z zaawansowaną chorobą jako opcję leczenia można rozważyć transplantację wątroby. Nie należy jednak zapominać, że istnieje duże ryzyko chirurgiczne i nie oznacza to ostatecznego rozwiązania, ponieważ wymaga bardzo intensywnej opieki pooperacyjnej.
Podobnie osoby, które osiągnęły ten etap, muszą przez całe życie przyjmować leki, aby uniknąć odrzucenia nowego organu. Leki te mają niekorzystne skutki, a wiele z nich dotyczy również wątroby.
Dieta przy marskości wątroby – najważniejsze przypomnienia
Zarówno w stabilnym jak i w niestabilnym etapie marskości wątroby aktywność wątroby jest niewystarczająca, co powoduje gromadzenie się toksycznych substancji w organizmie. Dlatego konieczne jest ciągłe i restrykcyjne przestrzeganie diety, aby uniknąć komplikacji.
Idealnym rozwiązaniem jest przeprowadzanie regularnych kontroli u lekarza i specjalisty od żywienia w celu oceny ogólnego stanu zdrowia i wskazań dotyczących diety. Ponadto konieczne będzie stosowanie leków, ponieważ złożoność zaburzenia nie pozwala na uproszczone podejście do leczenia.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Aceves-Martins, M. (2014). Cuidado nutricional de pacientes con cirrosis hepática. Nutrición Hospitalaria, 29(2), 246-258.
- Kalaitzakis, E., Simrén, M., Olsson, R., Henfridsson, P., Hugosson, I., Bengtsson, M., & Björnsson, E. (2006). Gastrointestinal symptoms in patients with liver cirrhosis: associations with nutritional status and health-related quality of life. Scandinavian journal of gastroenterology, 41(12), 1464-1472.
- Román Abal, E. M., & de Patología, A. E. D. E. (2007). Guía de cuidados para pacientes con cirrosis hepática y sus familiares.
- Buey, L. G., Mateos, F. G., & Moreno-Otero, R. (2012). Cirrosis hepática. Medicine-Programa de formación médica continuada acreditado, 11(11), 625-633.
- Gaviria, Mónica Marcela, Gonzalo Correa Arango, and María Cristina Navas. “Alcohol, cirrosis y predisposición genética.” Revista Colombiana de Gastroenterología 31.1 (2016): 27-35.
- Fernández, Marlen Ivón Castellanos. “Nutrición y cirrosis hepática.” Acta Médica de Cuba 11.1 (2003).
- Mesejo, A., M. Juan, and A. Serrano. “Cirrosis y encefalopatía hepáticas: consecuencias clínico-metabólicas y soporte nutricional.” Nutrición Hospitalaria 23 (2008): 8-18.
- Ruiz-Margáin, A., et al. “Manejo dietético y suplementación con aminoácidos de cadena ramificada en cirrosis hepática.” Revista de Gastroenterología de México 83.4 (2018): 424-433.
- Vilas-Rivas, María José, et al. “Recomendaciones al alta para pacientes diagnosticados de cirrosis.” ICUE. Investigación y CUidados de Enfermería 2.2 (2017): 45-49.
