Czy powinniśmy brać pod uwagę opinie dzieci?

Dzieci mają swoje prawa. Opinie dzieci należy wysłuchiwać zarówno w domu, jak i w trakcie każdego procesu, który ich dotyczy, ponieważ pomaga to im się rozwijać. Dowiedz się więcej w tym artykule.

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog Bernardo Peña.

Napisany przez Thady Carabaño

Ostatnia aktualizacja: 12 grudnia, 2022

Często nie docenia się opinii dzieci na temat różnych fundamentalnych aspektów ich życia. Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawach Dziecka stanowi, że dzieci mają takie same prawa jak dorośli. Niestety prawda jest taka, że nie zawsze ich słuchamy.

Dzieci mają prawo do wyrażania swojego punktu widzenia we wszystkich aspektach związanych z ich życiem i dobrym samopoczuciem. Dotyczy to zarówno ich codziennego życia rodzinnego, jak i ważnych decyzji odnoszących się do zdrowia, opieki społecznej, edukacji i rozwoju.

Opinie dzieci i ich prawa

Opinie dzieci są tak samo ważne, jak poglądy dorosłych, w tym ich rodziców. W rzeczywistości zgodziły się co do tego prawie wszystkie kraje świata, podpisując Konwencję o Prawach Dziecka w 1989 r. (Tylko Stany Zjednoczone powstrzymały się od podpisania tego międzynarodowego traktatu).

To od rządów zależy, czy dzieci będą mogły swobodnie wyrażać swoje poglądy. Podobnie, ich opinie powinny być wysłuchane i wzięte pod uwagę we wszystkich procedurach, w które są zaangażowane, zgodnie z ich wiekiem i stopniem dojrzałości.

Na przykład chodzi o takie procesy, jak rozwód rodziców lub zastosowanie sankcji szkolnej za złe zachowanie. W tych sprawach dzieci powinny swobodnie wyrażać swoje zdanie, a ich punkt widzenia powinien zostać wysłuchany.

Znaczenie wyrażania opinii przez dzieci

Słuchanie i uwzględnianie opinii dzieci wiąże się nie tylko z poszanowaniem ich praw obywatelskich. Ma również związek z rozwojem innych wartości, które mają fundamentalne znaczenie dla ich emocjonalnego i społecznego dobrostanu.

Jako rodzice najbardziej kochamy nasze dzieci a jednak nie zawsze chętnie ich słuchamy. Co za sprzeczność! Na bazie naszego autorytetu często udzielamy im wskazówek i poleceń, ale nie pozwalamy im swobodnie wyrażać swoich opinii. Jeszcze rzadziej uwzględniamy ich punkt widzenia.

Jednak kiedy rodzina i najbliższe otoczenie wysłuchują i biorą pod uwagę opinie dzieci, w decydujący sposób przyczyniają się do ich rozwoju i szczęścia, o czym świadczy artykuł opublikowany w Zona próxima . Możliwość swobodnego wyrażania swoich opinii przynosi wiele korzyści zarówno dla nich samych, jak i dla ich relacji z otoczeniem.

Przyjrzyjmy się jeszcze kilku innym korzyściom.

Uwzględnianie opinii dzieci zwiększa ich samoocenę

Kiedy uwzględniamy opinie dzieci w decyzjach podejmowanych w środowisku rodzinnym, jakkolwiek drobne by one nie były, sprawiamy, że czują się szczęśliwe i dostrzegane.

Dzięki możliwości wyrażania opinii, dzieci uczą się podejmować decyzje

Dzieci, które potrafią wyrazić swoją opinię, mogą decydować. Uczą się również doceniać wysiłek włożony w podejmowanie tych decyzji. Kiedy mogą wyrazić swoje zdanie, dzieci stają się bardziej zaangażowane w ich realizację i odpowiedzialne za ich skutki.

Wzmocnienie wzajemnego szacunku

Gdy rodzice pytają o opinie dzieci i ich słuchają, wyrażają tym swój szacunek. W konsekwencji dzieci również odwzajemniają tę postawę poszanowania.

Uwzględnianie opinii dzieci wzmacnia więź

Dziecko, które czuje się wysłuchane, dowiaduje się, że może liczyć na swoich rodziców. Świadczą o tym badania wykonane przez naukowców z CINDE (Międzynarodowe Centrum Edukacji i Fundacji Rozwoju Człowieka).

W rzeczywistości, w obliczu jakichkolwiek okoliczności – nawet tych negatywnych – bardzo ważne jest, aby dzieci potrafiły wyrazić to, co czują i myślą. Ważne jest, aby dziecko mogło ufać, że zostanie wzięte pod uwagę.

Dzieci uczą się wyrażać swoje emocje

Tylko dziecko może powiedzieć, jak się czuje w danej sytuacji. Identyfikując i wyrażając swoje emocje, łatwiej jest mu nauczyć się nimi zarządzać i je regulować. W ten sposób kształtuje się jego  inteligencja emocjonalna.

To świetny sposób, aby pomóc dzieciom w nauce komunikacji międzyludzkiej

Za każdym razem, gdy otwieramy możliwości dialogu, pomagamy naszym dzieciom przyjmować bardziej asertywną postawę w sposobie komunikowania się z innymi. Ponadto pobudzamy w ten sposób ich umiejętności dotyczące mowy i języka.

Wyrażanie opinii pomaga im rozwinąć zdrowe poczucie krytyki

Dzieci XXI wieku są z jednej strony zdolne do wielozadaniowości, ale i dość wrażliwe. Jednak ważne jest również, aby nauczyły się nie słuchać ślepo instrukcji, ale raczej prosić o wyjaśnienia i starać się zrozumieć, co się wokół nich dzieje.

Ci młodzi ludzie powinni mieć swoje opinie na temat dorosłych, swoich przyjaciół i sytuacji w ich otoczeniu. Słuchanie dzieci wzmacnia ich zdolność obserwacji i oceny w celu wyrażenia swojej opinii.

Ważne jest, aby rodzice wysłuchiwali opinie dzieci

Nie ma co się wahać: opinie dzieci muszą być brane pod uwagę. Przecież słuchanie ich nie oznacza zawsze dawania im tego, czego chcą. Tym bardziej, jeśli ich opinia sugeruje niewłaściwe lub ryzykowne zachowanie dla siebie lub innych osób. Chodzi raczej o to, żeby uwględniać ich pomysły i uczciwie je rozważyć.

Musimy słuchać i zwracać uwagę na to, co myślą i czują dzieci. To także najlepszy sposób na ich poznanie. Dzięki temu możemy dowiedzieć się, jak myślą, co im się podoba lub co ich interesuje, co ich dotyka lub im przeszkadza.

Podobnie, dzieci mają prawo do wolności wypowiedzi. Prawo to obejmuje wolność poszukiwania i otrzymywania informacji dowolnego rodzaju i w dowolny sposób wybrany przez dziecko, o ile nie narusza to reputacji innych osób ani przepisów bezpieczeństwa narodowego każdego kraju.

W tym sensie rodzice muszą zagwarantować to prawo, a także wziąć odpowiedzialność za niewłaściwe wykorzystanie go przez swoje dzieci. Na przykład nie możemy dać im swobody korzystania z sieci społecznościowych, a następnie nie brać za to odpowiedzialności, jeśli padną ofiarą cyberprzemocy.

Ale jak w praktyce powinno wyglądać słuchanie opinii dzieci? Kiedy dziecko ma zamiar wyrazić swoje zdanie, ważne jest, aby nie udawać, że słuchasz. Poza tym staraj się nigdy nie dewaluować tego, co mówi Twój małolat. Musisz uwzględnić i zrozumieć jego okoliczności, wiek i poziom dojrzałości.