Co to jest hiperinsulinemia i jakie są jej przyczyny?

Hiperinsulinemia to stan, który wskazuje na zmiany w naszym ciele związane z kontrolą poziomu cukru we krwi. Zmiany te są potencjalnie niebezpieczne dla naszego zdrowia.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 20 października, 2022

Insulina jest bardzo ważnym hormonem w naszym organizmie, ponieważ reguluje ilość cukru we krwi oraz w tkankach, aby mogły pełnić swoje różne funkcje. Gdy jednak poziom insuliny we krwi nieprawidłowo się zwiększa, możemy mieć do czynienia ze stanem znanym jako hiperinsulinemia.

Zwykle dobrze znany jest efekt braku insuliny w naszym organizmie, czyli hipoinsulinemia. Występuje on bowiem u osób z cukrzycą typu 1. Natomiast hiperinsulinemia jako schorzenie często pozostaje nierozpoznana, co utrudnia diagnozę. Dlatego w tym artykule wyjaśnimy, czym jest ten stan i skąd się bierze.

Co to jest insulina?

Zanim wyjaśnimy, czym jest hiperinsulinemia, najpierw przyjrzymy się funkcji insuliny. Insulina to hormon syntetyzowany i magazynowany przez komórki beta trzustki.

Po jedzeniu pokarm rozkłada się na drobne substancje, które mogą przejść przez jelita do krwi. Jedną z tych substancji jest glukoza, która jest podstawowym cukrem wykorzystywanym przez nasz organizm do wytwarzania energii i wykonywania swoich funkcji.

Gdy glukoza dociera do krwi, przechodzi przez trzustkę, aktywując komórki beta, które uwalniają zmagazynowaną insulinę. Insulina następnie przenika do krwi i kieruje glukozę do tkanek, dzięki czemu mogą ją wykorzystać. Innymi słowy, insulina odpowiada za utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi.

Poziom glukozy we krwi lub glikemia

Normalny poziom glukozy we krwi na czczo wynosi 70-110 mg/dl. Zbyt wysoki lub zbyt niski poziom cukru może spowodować poważne problemy zdrowotne. Nieprawidłowe poziomy glukozy określa się jako:

• Hiperglikemia: nieprawidłowo wysokie wartości glukozy we krwi
• Hipoglikemia: nieprawidłowo niskie wartości glukozy we krwi

Co to jest hiperinsulinemia?

W rzeczywistości nie ma precyzyjnej definicji hiperinsulinemii. Zwykle opisuje się ten stan jako większy niż normalnie poziom insuliny we krwi. Przyczyny są różne, a najczęstsze wyjaśnimy poniżej:

Insulinooporność

Insulinooporność to stan, który w ostatnich latach występuje coraz częściej, co przekłada się na wzrost liczby osób cierpiących na cukrzycę typu 2.

Kiedy brak kontroli glikemii w organizmie przeciąga się latami, poziom insuliny wzrasta. Ma to na celu przeniesienie nadmiaru cukru do tkanek i utrzymanie stabilnego poziomu we krwi. Jednak gdy tak się dzieje, nasz organizm przyzwyczaja się do używania większych ilości insuliny. Dlatego przestaje reagować na mniejsze ilości, co tworzy oporność tkanek na ten hormon.

Aby ją zrekompensować, organizm wytwarza więcej insuliny, która będzie krążyć we krwi. Wtedy będziemy mieli do czynienia z hiperinsulinemia i hiperglikemią jednocześnie.

Guzy produkujące insulinę

Rzadziej przyczyna hiperinsulinemii wiąże się z guzami wytwarzającymi insulinę, określanymi również jako insulinoma. Insulinoma są trudne do zdiagnozowania, ponieważ są bardzo małe i trudne do zauważenia w badaniach obrazowych. Około 10% insulinoma ma charakter złośliwy.

Są to guzy wywodzące się z komórek beta trzustki. Wytwarzają i uwalniają do krwi dużo insuliny. W efekcie hiperinsulinemia powoduje, że cała glukoza jest przenoszona do tkanek i brakuje jej we krwi, co prowadzi do hipoglikemii.

Hipoglikemia to poważna sytuacja. Może dawać wiele objawów, takich jak (m.in.):

• Nerwowość
• Drgawki
• Kołatanie serca
• Pocenie się.
• Drażliwość
• Głód
• Bladość

Jeśli hipoglikemia jest bardzo wyraźna, może nawet wpływać na pracę mózgu, który używa glukozy jako paliwa. To może powodować dolegliwości takie, jak:

• Bóle głowy
• Rozmazany obraz
• Parestezje (rodzaj mrowienia, które zwykle występuje w kończynach)
• Zmiany zachowania
• Dezorientacja
• Drgawki
• Utrata pamięci
• Śpiączka, a w najgorszym przypadku śmierć

Dlatego jeśli przyczyną jest guz, należy go usunąć, aby uniknąć tych objawów. Ponadto insulina jest również czynnikiem anabolicznym, który może powodować przybieranie na wadze.

Insulinoma zwykle lokalizuje się w trzustce, ale niektóre osoby mogą mieć anomalię rozwojową tego narządu. Chodzi o trzustkę ektopową, kiedy fragmenty tkanki trzustki występują w innych niż typowa lokalizacjach. To utrudnia diagnozę guza. Na szczęście w ogólnej populacji insulinoma występują rzadko.

Insulina podawana zewnętrznie

Inną przyczyną hiperinsulinemii może być to, że insulina została wstrzyknięta zewnętrznie. Może się to zdarzyć w dwóch przypadkach:

• Osoba z cukrzycą, która przez pomyłkę wstrzykuje więcej insuliny niż potrzeba. Powoduje to hipoglikemię, która, jak wyjaśniono powyżej, jest bardzo poważnym stanem.
• Hipoglikemia pozorna: w tym przypadku osoba samodzielnie wstrzykuje insulinę bez cukrzycy. Dzieje się tak na przykład w zespole Munchausena, kiedy chory stosuje samoleczenie lub rani się, aby uchodzić za na chorego.

W obu przypadkach stwierdzono by niski poziom glukozy we krwi przy wysokim poziomie insuliny. Jednak w tych sytuacjach hormon nie jest produkowany przez organizm, a podawany z zewnątrz.

Hiperinsulinemia – ważne wskazówki na temat jej wykrywania

Jeśli masz hiperinsulinemię, jest to najczęściej związane z insulinoopornością, co oznacza, że prawdopodobnie masz dużo cukru we krwi. Ten rodzaj hiperglikemii jest niebezpieczny, ponieważ powoduje cukrzycę i uszkodzenie układu sercowo-naczyniowego. Ponadto, jak powiedzieliśmy wcześniej, insulina jest czynnikiem anabolicznym i sprzyja wzrostowi guzów.

Dlatego musisz kontrolować glikemię we krwi i prowadzić zdrowe życie. Jeśli Twoja dieta nie uwzględnia  kontroli cukru, lekarz zaleci pewne metody leczenia, aby utrzymywać go na odpowiednim poziomie. Z drugiej strony, jeśli masz objawy hipoglikemii, również powinieneś również udać się do lekarza ze względu na powagę tego stanu.