Co powoduje zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych?

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych to problem zdrowotny wymagający leczenia mającego na celu zapobieganie jego przekształceniu się w zakrzepowe zapalenie żył głębokich.

Napisane i zweryfikowane przez farmaceuta Fabiola Marín Aguilar.

Ostatnia aktualizacja: 24 września, 2022

Długotrwała bezczynność w wyniku urazu lub zabiegu chirurgicznego może prowadzić do tworzenia się skrzepów, które utrudniają prawidłowy przepływ krwi. Taka sytuacja może powodować zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych lub głębokich i bezpośrednio wpływać na nasze zdrowie i jakość życia.

Czym w ogóle jest zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych?

W wyniku zakrzepu przepływ krwi w naczyniach krwionośnych jest zablokowany, powodując niedokrwienie. Zakrzepowe zapalenie żył to proces zapalny, który jest wynikiem powstania skrzepu krwi lub skrzepliny w żyle. Takie zjawisko w efekcie utrudnia przepływ krwi.

W rzeczywistości najczęściej pojawia się ono w kończynach dolnych. W zależności od stanu chorej żyły zakrzepowe zapalenie żył może mieć jeden z dwóch typów:

• Głęboki
• Powierzchowny

Na ogół zakrzepowe zapalenie żył głębokich występuje w układzie żył głębokich, który zaopatruje mięśnie i tkanki w krew i może prowadzić do bardzo poważnych powikłań, takich jak zator tętnicy płucnej.

Z kolei zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych dotyka przede wszystkim żyły odpiszczelowej, czyli dużej, powierzchownej żyły „obsługującej” uda i nogi.

Do tej pory zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych było postrzegane jako samoograniczające się i względnie łagodne schorzenie, ale należy pamiętać, że może prowadzić do rozwoju zakrzepicy żył głębokich i innych związanych z tym powikłań.

I chociaż częstość występowania zakrzepicy powierzchniowej nie jest zbyt jasna, uważa się, że jest ona wyższa niż w przypadku zakrzepowego zapalenia żył głębokich, które dotyka około 1 na 1000 osób.

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych i jego najbardziej typowe rodzaje

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych występuje w następujących odmianach:

• Zakrzepica powierzchowna sterylna. To jest ten typ choroby, który występuje u nas najczęściej.
• Powierzchowne pourazowe zakrzepowe zapalenie żył. Dzieje się tak po urazie kończyny i zwykle powoduje pojawienie się dużych siniaków w otaczającej tkance.
• Zakaźne zakrzepowe zapalenie żył. Większość z nich jest konsekwencją przedłużającej się kaniulacji żył obwodowych.
• Migracyjne zakrzepowe zapalenie żył. Jest to nawracające zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych bez możliwej do zidentyfikowania przyczyny. Może to być związane z poważniejszymi chorobami, takimi jak rak trzustki.

Objawy, jakimi cechuje się zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych

Po utworzeniu się skrzepliny może pojawić się powierzchowny krwiak z powodu pęknięcia naczynia krwionośnego. Diagnoza opiera się na pojawieniu się następujących objawów:

• Miejscowy ból
• Rumień
• Świąd
• Wrażliwość
• Zaczerwienienie skóry
• Napięcie sąsiedniej tkanki

Co powoduje zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych?

Zakrzepowe zapalenie żył ma wiele czynników ryzyka, podobnie jak inne zaburzenia o charakterze zakrzepowym. Ze wszystkich czynników ryzyka związanych z rozwojem zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych najważniejszymi i dającymi się zidentyfikować klinicznie są żylaki.

Inne częste przyczyny związane z pojawieniem się zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych są następujące:

• Długotrwały bezruch lub brak aktywności
• Stan hiperkoagulacyjny
• Wcześniejsze epizody zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych
• Długie podróże
• Operacja
• Ciąża
• Terapia hormonalna zależna od estrogenów
• Nadwaga lub otyłość

Jakie jest leczenie?

Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych to problem zdrowotny wymagający leczenia mającego na celu zapobieganie jego przekształceniu się w zakrzepowe zapalenie żył głębokich.

Obecne leczenie koncentruje się na łagodzeniu bólu, stanów zapalnych, a przede wszystkim na zapobieganiu progresji zakrzepowego zapalenia żył głębokich. Ryzyko przekształcenia się tego schorzenia w chorobę zakrzepowo-zatorową żył głębokich wynosi około 5%.

Dodatkowo za pacjentów zagrożonych powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi uważa się pacjentów z zakrzepicą powyżej kolana, czyli w pobliżu połączenia odpiszczelowo-udowego lub skrzepami powyżej 5 cm.

Leczenie polega na stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), takich jak ibuprofen lub naproksen, w celu miejscowego złagodzenia bólu. Jednak w cięższych przypadkach lub w sytuacjach, w których pacjent ma czynniki ryzyka, lekarze stosują antykoagulanty o małej masie cząsteczkowej, takie jak niektóre heparyny.

Lekarze często przepisują je również po operacji, aby zapobiec tworzeniu się nowych skrzepów.

Jak można zapobiegać zakrzepowemu zapaleniu żył powierzchownych?

Pamiętaj, że ryzyko zakrzepowego zapalenia żył wzrasta wraz z długotrwałym brakiem aktywności. Może się to zdarzyć z powodu długiej podróży, zabiegu chirurgicznego lub w wyniku choroby, takiej jak otyłość.

Aby zapobiec tworzeniu się skrzepów krwi, możesz między innymi:

• Chodzić często na spacery
• Regularnie ruszać nogami
• Nosić luźną odzież
• Pić dużo płynów

Obecnie istnieje większa wiedza medyczna na temat zakrzepicy żył powierzchownych, co zmieniło metody diagnostyki i leczenia tej choroby. Jeszcze dziesięć lat temu lekarze uważali ją za chorobę banalną i łatwą do zdiagnozowania, ale nie dało się też jej leczyć.

Jednak obecnie lekarze klasyfikują zakrzepicę żył powierzchownych jako potencjalnie poważną chorobę, ponieważ może ona prowadzić do zakrzepicy żył głębokich i mieć w efekcie śmiertelne konsekwencje, takie jak zator tętnicy płucnej.