Azotyny w moczu: dlaczego się pojawiają?

Azotyny w moczu sugerują pojawienie się infekcji układu moczowego. Chociaż lekarze nie zawsze wymagają wykonania badań potwierdzających ich obecność, mogą wykorzystać je do postawienia właściwej diagnozy. Czytając dzisiejszy artykuł dowiesz się więcej na ten temat.

Azotyny w moczu to substancje, które pomagają lekarzom upewnić się, czy w układzie moczowym rzeczywiście rozwija się infekcja. Jeśli wszystko jest w porządku, w moczu zdrowego człowieka nie powinny znajdować się azotyny. Tym samym ich obecność sugeruje rozwój pewnych nieprawidłowości.

Azotany to jedne z substancji, które są usuwane z organizmu w moczu. Chociaż ich nazwa jest podobna do azotynów, to są to zupełnie inne związki. Występowanie niektórych jest całkowicie normalne, inne zaś wskazują na nieprawidłowości.

Kiedy azotany obecne w moczu zetkną się z określonym rodzajem bakterii, zamieniają się w azotyny. Właśnie dlatego badanie na obecność azotynów wiąże się z infekcjami dróg moczowych.

Jednak azotyny pojawiają się nie tylko z powodu bakterii. Wpływ na ich powstawanie mają również liczne substancje powszechnie używane w przemyśle spożywczym, takie jak azotyn potasu czy azotyn sodu. Są one wykorzystywane choćby do farbowania mięsa, aby wydawało się bardziej czerwone.

Z kolei azotany znajdują się głównie w warzywach. Ich duże ilości są obecne zwłaszcza w warzywach zielonych, burakach i rzodkiewkach. Właśnie dlatego Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby ich dzienne spożycie nie przekraczało 3,7 miligramów na kilogram wagi.

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, azotany, których organizm nie jest w stanie wykorzystać i wydala w formie moczu mogą zostać przejęte przez określone bakterie i zamienione w azotyny. Oczywiście nie wszystkie bakterie maja takie właściwości.

Niestety taką umiejętność posiada większość najbardziej rozpowszechnionych bakterii, które wywołują infekcje dróg moczowych. Zaliczamy do nich:

• Escherichia coli,
• Enterobacteriaceae,
• Proteus mirabilis,
• Enterococci.

Kiedy lekarz przeprowadza badanie na azotyny w moczu?

Infekcje dróg moczowych mają charakterystyczne objawy, które sprawiają, że lekarz podejrzewa ich obecność. Tym samym lekarze kierują się ku zdiagnozowaniu zapalenia pęcherza moczowego, gdy chory informuje ich o obecności klasycznych symptomów. Te typowe objawy to:

• Dysuria, inaczej trudności z oddawaniem moczu,
• Ból lub pieczenie podczas oddawania moczu,
• Mocz o nietypowym zabarwieniu,
• Wielomocz czyli pilna potrzeba ciągłego oddawania moczu,
• Gorączka.

Stykając się z takim obrazem klinicznym, lekarz może zalecić wykonanie badania moczu na obecność azotynów. Jednak prawdopodobnie taki test nie wystarczy i potrzebne będzie kompleksowe badanie moczu.

Poza tym może poprosić o połączenie badania na obecność azotynów z badaniem na obecność esterazy leukocytów. Wyniki dodatnie obu testów sugerują rozwój infekcji dróg moczowych.

Esteraza leukocytów to enzym produkowany przez neutrofile, bazofile, eozynofile oraz monocyty. To różne rodzaje białych krwinek. Tym samym wynik dodatni oznacza obecność białka w moczu, które pojawiło się w nim z powodu infekcji.

W jaki sposób wykonuje się badanie na obecność azotynów w moczu?

Kiedy lekarz poprosi o przeprowadzenie kompletne badania moczu, w tym badania na obecność azotynów, pacjent musi zebrać próbkę moczu do sterylnego pojemniczka. Musi być on sterylny, inaczej jałowy, aby badania przeprowadzone w laboratorium dały miarodajne wyniki.

Pacjent nie powinien zbierać pierwszego strumienia moczu. Zamiast tego musi oddać go od toalety, a następnie zebrać mocz dopiero w drugiej części wypróżniania pęcherza. Jeżeli pacjent zbierze próbkę po kilku godzinach bez oddawania moczu, zapewni ona pełniejszy obraz jego stanu zdrowia.

Dlatego też najlepiej jest zbierać mocz do badań rano, od razu po przebudzeniu.

Następnie laborant używając specjalnego paska przeprowadzi badania moczu. Na paskach testowych znajdują się substancje, które zmieniają kolor, gdy wykryją obecność określonych związków. Zazwyczaj paski testowe nie mierzą zawartości jednej substancji, ale zawierają różne odczynniki.

Dzięki temu cały proces przebiega szybciej. Jeden pasek testowy jest w stanie wykryć obecność azotynów, glukozy, esterazy i białek.

Odczynniki wykrywające azotyny w moczu zazwyczaj zmieniają kolor na różowy, gdy je wykryją. Jednak kolor zależy od marki pasków. Na szczęście każdy producent pasków testowych dokładnie opisuje kolory i ich znaczenie w instrukcjach użycia.

W jaki sposób lekarze interpretują wyniki

Co w takim razie dzieje się, gdy test na obecność azotynów w moczu będzie dodatni?

Załóżmy, że pacjent zdecydował się pójść do lekarza z powodu pieczenia podczas oddawania moczu i gorączki. Lekarz prosi o wykonania badania moczu, a laboratorium informuje, że w moczu pacjenta wykryto azotyny.

Wynik dodatni badania sugeruje obecność infekcji dróg moczowych. Jeśli dodamy do tego dodatni wynik badania na esterazę leukocytów, mamy gotową diagnozę.

Następnie lekarz może przepisać leczenie antybiotykami bez czekania na posiew moczu. Jednak po otrzymaniu rezultatów posiewu może zmienić wskazany lek. Poza tym posiew może potwierdzić infekcję dróg moczowych i pomóc dobrać rodzaj antybiotyku, który lekarz powinien przepisać.