Infekcje dróg moczowych - przyczyny i objawy

Zakażenie dróg moczowych jest częstym schorzeniem, szczególnie wśród kobiet. Na szczęście infekcje te są łatwe w diagnozowaniu. Przy odpowiednim leczeniu antybiotykami, mogą być szybko zredukowane i kontrolowane. W tym artykule przedstawiamy Wam najważniejsze fakty dotyczące tej patologii.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Czy wiesz, że infekcje dróg moczowych będą stanowić problem ponad połowy kobiet na świecie, przynajmniej raz w życiu? Zakażenia te są identyfikowane jako choroby dowolnej części układu moczowego człowieka. Zaczyna się w nerkach, kończąc w cewce moczowej. W tym artykule poznasz najczęstsze przyczyny powodujące infekcje dróg moczowych i typowe ich objawy.

Układ moczowy człowieka jest przygotowany do przeprowadzenia procesu oczyszczania i wydalania w organizmie. Dwie nerki o kształcie fasoli znajdują się jak pewnie wiesz z tyłu naszego tułowia, umiejscowione po obu stronach kręgosłupa.

Budowa układu moczowego

Nerki filtrują krew w celu zamiany odpadów organizmu z krwi na mocz. Każda nerka zbudowana jest z około miliona mikroskopijnych jednostek, które nazywamy nefronami.

Następnie mocz trafia do moczowodów, które są wąskimi rurkami o umięśnionej ścianie. Spływa po nich mocz z miedniczek nerkowych, które swoje miejsce maja w dole brzucha pęcherza moczowego.

Tam jak wiesz mocz jest składowany. A kiedy pęcherz jest przepełniony, odczuwamy potrzebę oddania moczu. Proces ten nazywamy mikcją. Następnie pęcherz kurczy się i mocz opuszcza nasz organizm przez cewkę moczową. 

Infekcje dróg moczowych – najważniejsze informacje

W ten sposób możemy sklasyfikować infekcje dróg moczowych według ich lokalizacji:

• Cewka moczowa: w sytuacji infekcji mówimy o zapaleniu cewki moczowej.
• Pęcherz moczowy: kiedy infekcja zaatakuje ten organ, dolegliwość nazywamy zapaleniem pęcherza moczowego.
• Moczowody: nie istnieje konkretna nazwa dla schorzenia moczowodów. Mimo to, może dojść do ich zakażenia.
• Nerki: w zależności od skali choroby, tego czy dotyczy jednej czy obu nerek, mówimy o odmiedniczkowym zapaleniu nerek.

Jak wspomnieliśmy wcześniej, kobiety są bardziej narażone na zakażenie dróg moczowych niż mężczyźni. Wynika to z anatomii kobiety, która ma krótszą cewkę moczową i jest ona bliższa układowi rozrodczemu i moczowemu.

Infekcje dróg moczowych – najczęstsze objawy

Aby opisać, co czuje i przeżywa osoba z zakażeniem dróg moczowych, możemy wymienić ogólne objawy i objawy specyficzne dla danego miejsca. Dwa różne miejsca występowania problemu oznaczają dwa odmienne sposoby reakcji i różne objawy.

Wśród ogólnych, powszechnych objawów wymienić możemy:

• Pieczenie i dokuczliwy ból podczas oddawania moczu.
• Zmiana koloru moczu – może być wywołana chociażby obecnością w niej krwi.
• Zmiana zapachu moczu.
• Częste potrzeby chodzenia do łazienki.
• Ból w okolicy podbrzusza i lędźwi.

Jeśli infekcja dotyczy nerek, to możemy zauważyć też poniższe objawy:

• Ból w dolnej części pleców lub bocznej części brzucha.
• Gorączka: na ogół zauważymy wysokie temperatury przekraczających trzydzieści osiem stopni Celsjusza.
• Mdłości i wymioty.

Jeśli jednak infekcja znajduje się w pęcherzu, np. przy zapaleniu pęcherza moczowego, dodaje się następujące objawy:

• Ból w okolicy miednicy.
• Trudne i często powtarzające się oddawanie moczu.
• Pilne oddawanie moczu.

Wreszcie, jeśli infekcja jest zapaleniem cewki moczowej, głównym symptomem dodatkowym będzie niepokojąca niecodzienna wydzielina. Zgodnie z charakterystyką schorzenia, bakterie mogą osiedlać się właśnie w cewce moczowej wywołując te dolegliwości.

Wyróżniamy chociażby zapalenie cewki moczowej w formie rzeżączki i nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej. 

Zakażenia dróg moczowych i najczęstsze przyczyny

Infekcja układu moczowego to stan zapalny błony śluzowej dróg moczowych spowodowany przez drobnoustroje chorobotwórcze, wśród których najczęściej stwierdza się obecność pałeczki okrężnicy.

Zazwyczaj układ moczowy pozostaje sterylny. Oznacza to, że ani w nerkach ani w pęcherzu nie wykazuje się bakterii. Jest to też system zamknięty, którego głównym systemem obronnym jest przepływ moczu.

Bakterie jako przyczyna zakażeń

Gdy bakterie dostają się do układu i nie są prawidłowo wydalane, dochodzi do infekcji dróg moczowych. Mówimy o bakteriach, ponieważ są one najczęstszą przyczyną. Mimo to istnieją również infekcje grzybicze.

Bakterią powodującą najwięcej infekcji układu moczowego jest escherichia coli (E. coli). Na drugim miejscu, ale z bardzo niską częstotliwością, jest proteus mirabilis. Nazywana jest też odmieńcem dziwacznym.

Głównym źródłem E. coli jest układ pokarmowy. Bakteria ta zamieszkuje układ pokarmowy człowieka i żyje w zwykłej florze. Kiedy porusza się i migruje, osadza się w układzie moczowym, powoduje wtedy objawy zakażeń układu moczowego.

Dlatego w pewnych sytuacjach istnieje większe prawdopodobieństwo zanieczyszczenia dróg moczowych. U kobiet jest to ich anatomiczne usposobienie. Ma to również wpływ na sposób, w jaki się oczyszczają i na sposób uprawiania seksu.

Czynniki ryzyka

Istnieje szereg czynników uznawanych za główne czynniki ryzyka w przypadku zakażeń dróg moczowych; są to m.in.

• Cukrzyca: związek między tą patologią a infekcjami jest naukowo udowodniony.
• Posiadanie cewnika w pęcherzu (z powodu innych chorób).
• Zwiększenie rozmiaru prostaty u mężczyzn.
• Kamienie w nerce.
• Ciąża. 

Infekcje dróg moczowych – możliwe metody leczenia

Zakażenia dróg moczowych są diagnozowane za pomocą testów moczu. Zazwyczaj lekarz żąda najpierw próbki osadu moczu, aby wykryć pierwsze zmiany. Następnie przeprowadza się posiew moczu w celu potwierdzenia obecności bakterii.

Leczenie najczęściej postępuje przy stosowaniu antybiotyków. Niszczą one bakterie, zagrażające drogom moczowym. Lekarz zadecyduje, który antybiotyk jest najlepszy w danym przypadku. Weźmie pod uwagę wiek pacjenta, dostosuje dawki w odniesieniu do płci, oraz miejsca występowania bakterii w drogach moczowych.

• Przy standardowym zapaleniu pęcherza moczowego, wskazanie stosowania antybiotyków jest niedługie, bo około trzech dni.
• Czas ten zazwyczaj jest wystarczający. Jeśli jednak mamy do czynienia z kobietą w ciąży – preferowane będą dłuższe kuracji.
• To samo trzy się osób z cukrzycą. Wtedy zazwyczaj zaleca się przyjmowanie leków od 7 nawet do 14 dni. 

Mężczyźni a kobiety

W przypadku mężczyzn długotrwałe leczenie jest obowiązkowe ze względu na ryzyko rozprzestrzenienia się zakażenia i osiedlenia się w prostacie. Zapalenie gruczołu krokowego jest niebezpieczne i trudne do wyleczenia.

Co ciekawe, badania donoszą, że długa cewka moczowa mężczyzn stanowi lepszą ochronę przed zakażeniami w porównaniu z krótką cewką moczową kobiety. Ta ostatnia ułatwia zarazkom szybkie dotarcie do pęcherza.

Mężczyźni z zakażeniem dróg moczowych nie powinni przyjmować antybiotyków przez okres krótszy niż 14 dni, ale nawet do 4 tygodni.

Podsumowanie

Jeśli zauważyłeś u siebie jakiekolwiek objawy, podobne do tych wymienionych wcześniej i podejrzewasz infekcje dróg moczowych – skonsultuj się ze specjalistą w celu przeprowadzania dogłębnych badań. Później postępuj zgodnie z zaleceniami specjalisty, prowadząc do końca kurację antybiotykową.

Zastanawiasz się pewnie, czy możemy zapobiegać schorzeniom układu moczowego? Istnieje kilka możliwości.

• Prawdopodobieństwo wystąpienia infekcji układu moczowego można zmniejszyć, poprzez oddawanie moczu od razu po pojawieniu się potrzeby i natychmiast po stosunku płciowym.
• Powinniśmy też pić dużo wody (co najmniej 2 l dziennie).
• Ciekawą ochroną dla naszych dróg moczowych będzie też przyjmowanie preparatów żurawinowych. Utrudniają one kolonizację układu moczowego.

W leczeniu farmaceutycznym, pacjenci najczęściej zobligowani są do przyjmowania nitrofurantoiny, amoksycyliny, trimetoprimu np. z sulfametoksazolem. Dolegliwości zwykle ustępują w ciągu kilku dni.