Żywność ultra przetworzona - konsekwencje nadmiernego spożycia
W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci przemysł spożywczy wkroczył do naszych domów, aby nieco ułatwić przechowywanie i przyrządzanie posiłków. Brak czasu oraz fakt, że te potrawy są łatwe w przygotowaniu i smaczne, to główne powody, dla których sięgamy po tego typu produkty. Jaki wpływ ma jednak żywność ultra przetworzona na nasze zdrowie?
Po pierwsze, należy pamiętać, że zdrowa dieta jest zróżnicowana i powinna zawierać świeże i nieprzetworzone produkty. Żywność ultra przetworzona, choć wygodna, stanowi poważne zagrożenie dla naszego zdrowia. Opowiemy Ci o tym w dalszej części tego artykułu.
Żywność ultra przetworzona — konsekwencje spożywania
Ogólnie rzecz biorąc, żywność możemy podzielić na następujące kategorie:
- Nieprzetworzona lub minimalnie przetworzona żywność, taka jak owoce, warzywa, mleko, mięso, rośliny strączkowe, nasiona, zboża, jajka.
- Pokarmy, które zostały zmodyfikowane, aby mogły trwać dłużej lub lepiej smakować, na ogół z użyciem soli, oleju, cukru lub przy użyciu fermentacji. Należy do nich jogurt, ser, szynka, domowy chleb, owoce, warzywa i rośliny strączkowe w słoikach, wędzone lub konserwowane ryby, piwo i wino.
- Żywność ultra przetworzona to ta, która została poddana syntetycznym procesom przemysłowym lub substancjom pochodzącym z innej żywności. Często ma ona długą listę składników na etykietach. Należą do nich konserwanty, słodziki lub wzmacniacze koloru i smaku. W tej grupie znajdziemy przetwory mięsne takie jak kiełbasy i hamburgery, płatki śniadaniowe czy batony, sosy, zupy błyskawiczne, słodkie napoje gazowane, nuggetsy z kurczaka, pieczywo, czekolada, lody, ciasta, słodycze. Są to również potrawy gotowe, przygotowane jedynie do podgrzania.
Żywność ultra przetworzona — jak wpływa na nasze zdrowie?
Ogólnie rzecz biorąc, większość tych produktów ma w swoim składzie kilka z poniższych składników:
- Zawartość wysokokaloryczna: zwykle są to puste kalorie. Większość z nich z niewielką ilością lub zupełnie bez składników odżywczych.
- Tłuszcze uwodornione lub trans: przemysł spożywczy wytwarza te tłuszcze głównie w celu obniżenia ceny produktu i uczynienia go smaczniejszym.
- Cukier: te produkty zwykle zawierają dodatek cukru, który nie występuje tylko w słodyczach. Możemy go znaleźć w sosach, produktach mięsnych itp. Ten składnik może powodować otyłość i problemy metaboliczne, dlatego należy ograniczyć jego spożycie do minimum.
- Sól: sól może wydłużyć żywotność produktu, a także sprawić, że będzie on wyjątkowo smaczny.
- Rafinowane mąki i oleje: rafinowane mąki i oleje poddawane są procesowi przemysłowemu. W tym momencie następuje eliminacja witamin i minerałów, co zmniejsza wartość odżywczą danego produktu.
- Dodatki: są to składniki należące do grupy do konserwantów, słodzików, polepszaczy itp. Niektóre z nich, jak słodziki, mogą powodować niekorzystne zmiany w składzie związków mikroflory jelitowej, zgodnie z badaniem opublikowanym w Current Gastroenterology Reports.
Przeczytaj też artykuł: Jak cukier wpływa na organizm?
1. Nadwaga i otyłość
Jednym z głównych problemów zdrowotnych, jakie powoduje nadmierne spożycie ultra przetworzonej żywności, jest wzrost tkanki tłuszczowej. To z kolei prowadzi do nadwagi lub otyłości.
Według WHO w ostatnich latach potroiła się liczba przypadków osób z nadwagą lub otyłością. W 2016 roku na nadwagę cierpiało 1900 milionów 18-latków. Spośród nich 650 milionów było otyłych klinicznie. Jakby tego było mało, w 2016 roku na całym świecie było 41 milionów dzieci cierpiących na otyłość lub nadwagę.
W rzeczywistości w University of Navarra przeprowadzono badanie, w którym oceniano 8451 studentów uniwersytetu o normalnej wadze. Dzieje się tak, ponieważ jest to grupa demograficzna, która zwykle spożywa najwięcej ultra przetworzonej żywności. W trakcie badań żywność ultra przetworzona wywołała u studentów otyłość i negatywne konsekwencje zdrowotne.
2. Choroby układu krążenia
Przyrost masy ciała powoduje większe ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, takich jak nadciśnienie, miażdżyca tętnic, zawał mięśnia sercowego lub udar.
Również nadmierne spożycie soli, obecnej w ultra przetworzonej żywności, zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia chorób układu krążenia. W rzeczywistości to samo można powiedzieć o glutaminianie sodu, dodatku wzmacniającym smak. Według pewnych badań nadmierne spożycie powoduje przyrost masy ciała, stres oksydacyjny, zaburzenia pamięci, a nawet epilepsję.
3. Cukrzyca typu 2
Co więcej, jeśli regularnie spożywamy ultra przetworzoną żywność, zwykle bogatą w cukry, możemy zapaść na cukrzycę.
Na przykład spożywanie około 200 g cukru dziennie spowoduje gwałtowny wzrost poziomu insuliny, a glukoza nie będzie mogła dostać się do komórek. To z kolei spowoduje zmianę na poziomie metabolicznym, która może prowadzić do insulinooporności.
Możesz być także zainteresowany: Cukier w dużych ilościach – sprawdź tych 9 produktów
4. Wysoki poziom cholesterolu
Kolejną konsekwencją spożywania nadmiaru ultra przetworzonej żywności może być wzrost poziomu cholesterolu we krwi. Dzieje się tak nie tylko z powodu tłuszczu obecnego w tych produktach, jak wielu ludzi sądzi, ale także z powodu cukru.
Kontynuując powyższe wyjaśnienie, insulinooporność oznacza, że komórki nie mogą się na nią otworzyć, w wyniku czego w tętnicach zaczyna gromadzić się glukoza.
Zatem może to wywołać wysoki poziom glukozy we krwi, co z kolei skutkuje nadciśnieniem, podwyższeniem trójglicerydów, obniżeniem cholesterolu HDL i podwyższeniem LDL.
5. Rak
Niestety, regularne spożywanie ultra przetworzonej żywności może zwiększyć ryzyko zachorowania na raka. W końcu im mniej zdrowo jemy, tym większe jest prawdopodobieństwo, że w naszym organizmie rozwiną się nieprawidłowości i komórki nowotworowe.
Zmniejsz spożycie ultra przetworzonej żywności
Ogólnie rzecz biorąc, jak widać, wszystkie te dolegliwości mogą wynikać z naszej nieodpowiednio zbilansowanej diety, a jedną z ich przyczyn jest nadmierne spożywanie ultra przetworzonej żywności. Jeśli dodatkowo prowadzimy siedzący tryb życia, jest to połączenie niezwykle szkodliwe, na dłuższą metę wręcz bardzo niebezpieczne.
Dlatego właśnie ważne jest, aby być na bieżąco z właściwościami odżywczymi produktów, po które sięgamy. Warto również dołożyć wszelkich starań, aby zmienić nasze niezdrowe nawyki — zarówno te dotyczące bezpośrednio odżywania się, jak i naszego stylu życia. W końcu ultra przetworzona żywność ma swoje alternatywy i to jedynie od nas zależy, co zagości na naszym stole.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Ruanpeng D., Thongprayoon C., Cheungpasitporn W., Harindhanavudhi T., Sugar and artificially sweetened beverages linked to obesity: a systematic review and meta analysis. QJM, 2017. 110 (8): 513-520.
- Pearlman M., Obert J., Casey L., The association between artificial sweeteners and obesity. Curr Gastroenterol Rep, 2017. 19 (12): 64.
- Andrade C., Ultraprocessed food and cardiovascular risk: estimating the number needed to harm in an unfamiliar situation. Indian J Psychol Med, 2019. 41 (5): 501-502.
- Marti A, Calvo C, Martínez A. Consumo de alimentos ultraprocesados y obesidad: una revisión sistemática. Nutr. Hosp. 2021;38(1):177-185.
- Díaz M, Glaves A. Relación entre consumo de alimentos procesados, ultraprocesados y riesgo de cáncer: una revisión sistemática. Revista Chilena de Nutricion. 2020; 47: 808-821.
