Znieczulenie miejscowe w stomatologii - zalety i zagrożenia

Znieczulenie miejscowe jest powszechnie stosowane w stomatologii w celu wyeliminowania bólu podczas zabiegów. Jakie są jego zalety i komplikacje? Naucz się ich tutaj!

Napisane i zweryfikowane przez dentysta Vanesa Evangelina Buffa.

Ostatnia aktualizacja: 13 kwietnia, 2023

Znieczulenie miejscowe stosowane w stomatologii pozwala na wykonanie kilku typowych zabiegów stomatologicznych, które w innym przypadku nie byłyby możliwe. Technika ta eliminuje ból i nadwrażliwość w jamie ustnej, zapobiegając dyskomfortowi podczas wykonywanych zabiegów.

Znieczulenie miejscowe jest często używane do skomplikowanych i niewygodnych procedur w celu skorygowania nieprawidłowości lub urazu. Jest również stosowane w leczeniu złożonych chorób jamy ustnej. I chociaż jego zastosowanie wiąże się z nakłuciem igłą, pozwala osobie na poddanie się zabiegom bez cierpienia.

Jest to jednak interwencja, która nie jest wolna od skutków ubocznych. Możliwość wystąpienia niekorzystnych reakcji zależy od kilku czynników. Jednak dentysta zawsze będzie starał się podjąć niezbędne środki ostrożności, aby ich uniknąć. Czytaj dalej, jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?

Znieczulenie miejscowe stosowane w stomatologii

Znieczulenie miejscowe stosowane w stomatologii to zabieg wykonywany w celu zahamowania przewodnictwa nerwowego w określonych obszarach jamy ustnej. Polega na nałożeniu na miejsce w jamie ustnej specjalnej substancji w celu wyeliminowania dyskomfortu i nadwrażliwości podczas wykonywania zabiegu.

Chociaż istnieją różne sposoby ograniczenia bólu u pacjenta, ta metoda jest zwykle najczęściej stosowana. Stosuje się je w typowych procedurach, takich jak:

• Wypełnienia.
• Głębokie czyszczenie.
• Endodoncja.
• Ekstrakcje zębów.
• Implanty.

Osoba jest przytomna i zdolna do komunikowania się podczas przyjmowania znieczulenia oraz podczas całego zabiegu stomatologicznego. Eliminowana jest jedynie wrażliwość obszaru, w którym wykonywany jest zabieg stomatologiczny.

Istnieje kilka substancji, które można zastosować w celu uzyskania efektu znieczulającego. Oto niektóre z najczęściej stosowanych:

• Prylokaina.
• Artykaina.
• Bupiwakaina.
• Lidokaina.
• Mepiwakaina.

Można je łączyć ze środkami zwężającymi naczynia krwionośne, takimi jak epinefryna, które przedłużają i lokalizują jej działanie oraz zmniejszają krwawienie tkankowe.

Na ogół znieczulenie zaczyna działać po około 10 minutach. Brak czucia trwa od 30 do 60 minut, w zależności od zastosowanego leku i charakterystyki pacjenta.

Po jego zastosowaniu osoba czuje, że obszar staje się odrętwiały i traci wrażliwość. Możesz również odczuwać mrowienie i uczucie obrzęku ust, choć w rzeczywistości do niego nie dochodzi. Efekt znika po kilku godzinach od zabiegu.

Znieczulenie miejscowe w stomatologii – rodzaje

W stomatologii możemy wyróżnić różne rodzaje znieczulenia miejscowego w zależności od obszaru jamy ustnej, w który wstrzykiwany jest lek.

• Naciekające: nakłucie wykonuje się w pobliżu korzeni zębów, które mają być odczulone. Po wykonaniu wstrzyknięcia płyn dyfunduje w kierunku zakończeń nerwowych. Jest często stosowany w łuku górnym i w niektórych obszarach żuchwy, zwłaszcza u dzieci.
• Tronkularny: W tym przypadku zostaje znieczulony cały nerw czuciowy unerwiający obszar jamy ustnej. Często stosuje się go w celu usunięcia nadwrażliwości dolnego nerwu zębowego, a tym samym znieczulenia całego łuku dolnego, w tym zębów, języka i wargi. Ponadto może być stosowany na nerwach podoczodołowych, podniebiennych większych, nosowo-podniebiennych, mentonowskich i policzkowych.
• Śródwięzadło: aplikuje się w przestrzeni przyzębia, pomiędzy kością zębową a korzeniem zęba. Zwykle jest uzupełniany jednym z dwóch poprzednich.

Przeczytaj również: Kwas hialuronowy w stomatologii

Korzyści ze znieczulenia miejscowego w stomatologii

Główną zaletą stosowania znieczulenia miejscowego w stomatologii jest możliwość wykonywania zabiegów w jamie ustnej bez odczuwania przez osobę dyskomfortu i bólu. W przeciwnym razie interwencje nie mogłyby zostać przeprowadzone. Ponadto przynosi ono również inne korzyści zarówno dla pacjenta, jak i dla dentysty:

• Osoba pozostaje przytomna i zdolna do współpracy podczas interwencji.
• Pacjent może opuścić gabinet o własnych siłach, nie będąc zależnym od pomocy innej osoby.
• Znieczulenie jest łatwe do podania.
• Występuje minimalne zaburzenie zwyczajnego funkcjonowania pacjenta.
• Wskaźnik powikłań jest bardzo mały.
• Są niedrogie, a ich stosowanie nie wiąże się z dodatkowym kosztem dla pacjenta.

Zobacz też: Apikoektomia dentystyczna – zastosowanie i zalety zabiegu

Ryzyko

Jak w przypadku każdego leku aplikowanego w organizmie, znieczulenie miejscowe stosowane w stomatologii nie jest wolne od działań niepożądanych. Takie sytuacje są jednak sporadyczne i rzadkie.

Według badania przeprowadzonego przez Oficjalne Kolegium Dentystów i Stomatologów I Regionu (COEM), dotyczącego powikłań związanych ze znieczuleniem doustnym, mogą wystąpić następujące sytuacje:

• Ból podczas nakłucia: podobnie jak w przypadku większości zastrzyków, pacjent może odczuwać lekki ból podczas nakłucia. Uczucie bólu zwiększa się, jeśli w tym samym miejscu wykonano kilka nakłuć, płyn wstrzyknięto zbyt szybko, roztwór jest bardzo zimny lub stomatolog nie jest zbyt ostrożny.
• Trismus: jest to skurcz mięśni odpowiedzialnych za żucie, który uniemożliwia normalne otwarcie ust. Może to być związane z odruchem bólowym spowodowanym krwawieniem, zasinieniem lub urazem mięśnia skrzydłowego wewnętrznego podczas podawania zastrzyku.
• Porażenie nerwu twarzowego: porażenie może wystąpić natychmiast po wstrzyknięciu środka znieczulającego lub później. Występuje, gdy środek znieczulający zostanie przypadkowo umieszczony w głębokim płacie ślinianki przyusznej, przez który przechodzi nerw twarzowy.
• Parestezje: osoba odczuwa drętwienie, częściową utratę czucia, pieczenie i mrowienie w okolicy, nawet po ustąpieniu znieczulenia.
• Samodzielne urazy tkanek miękkich: bez czucia w okolicy policzka lub języka pacjent może ugryźć się lub zranić, nie zdając sobie z tego sprawy. W tym momencie nie będzie odczuwał bólu, ale gdy ustąpią efekty znieczulenia, rana powstała w jamie ustnej będzie dokuczliwa.
• Reakcje alergiczne: Chociaż rzadko, lek stosowany do znieczulenia może wywołać reakcję alergiczną. Może powodować pokrzywkę, świąd, obrzęk, nieżyt nosa, a w rzadkich przypadkach wstrząs anafilaktyczny.

Inne powikłania związane ze znieczuleniem miejscowym w stomatologii

U niektórych pacjentów mogą wystąpić inne powikłania związane ze znieczuleniem. Miejscowo u niektórych osób pojawiają się siniaki w miejscu nakłucia, niedokrwienie skóry twarzy lub w znieczulonym miejscu rozwijają się infekcje.

Na poziomie ogólnym mogą wystąpić nudności lub wymioty. Mogą również wystąpić epizody bólu głowy, pocenie się, drżenie, zawroty głowy, zmęczenie i suchość w jamie ustnej. W bardzo rzadkich przypadkach istnieje możliwość wystąpienia drgawek, problemów z sercem, niewydolności oddechowej i śpiączki.

Szczególne środki ostrożności

Istnieją warunki i sytuacje, w których przed podaniem znieczulenia wymagane będzie dokonanie specjalnej oceny przez dentystę. Aby uniknąć niedogodności, niezbędna jest odpowiednia komunikacja między dentystą a pacjentem.

Z jednej strony dentysta powinien poinformować pacjenta o zagrożeniach i środkach bezpieczeństwa, które są przedsięwzięte w celu ich uniknięcia. Z drugiej strony pacjent powinien przed zabiegiem wyjaśnić lekarzowi wszystkie dane dotyczące jego stanu zdrowia, chorób, przyjmowanych leków oraz informacji, które uważa za istotne.

Oto niektóre sytuacje, o których pacjent powinien poinformować dentystę podczas wizyty u dentysty:

• Ciąża: kobiety w ciąży powinny poinformować dentystę o swoim stanie (nawet jeśli tylko podejrzewają ciążę). Chociaż znieczulenie miejscowe jest bezpieczne w czasie ciąży, to jednak najlepiej stosować je w drugim trymestrze ciąży.
• Szczególne potrzeby: Niektórzy pacjenci ze szczególnymi potrzebami mogą mieć komplikacje medyczne, które wymagają wcześniejszej ogólnej oceny. Ponadto często wymagają dostosowania dawki środków znieczulających. Wskazane może być połączenie zabiegu z jakąś formą sedacji, aby ułatwić wykonanie manewru nakłucia.
• Wiek: Dzieci i osoby starsze mogą również wymagać szczególnej uwagi podczas stosowania znieczulenia miejscowego.
• Problemy z wątrobą, nerkami, płucami lub sercem: osoby z tymi schorzeniami mogą wymagać dostosowania dawki lub stosowania produktów bez środków zwężających naczynia krwionośne.
• Zakażenia lub otwarte rany w jamie ustnej: z zabiegiem należy poczekać, aż wszelkie zmiany się zagoją.

Jasna komunikacja

Jak widzieliśmy, znieczulenie miejscowe w stomatologii przynosi wiele korzyści przy wykonywaniu zwykłych zabiegów stomatologicznych. Może jednak powodować pewne reakcje niepożądane, chociaż dzieje się to bardzo rzadko.

Jednym ze sposobów uniknięcia niepowodzeń jest nawiązanie dialogu między dentystą a pacjentem. Wyjaśnianie wszelkich wątpliwości i informowanie o sytuacjach związanych ze stanem zdrowia jest kluczem do skutecznego korzystania z zasobu, jakim jest znieczulenie miejscowe.