Zator tętnicy płucnej - objawy i leczenie
Zator tętnicy płucnej to poważne i stosunkowo powszechne zjawisko. Specjaliści uważają, że częstotliwość występowania może być znacznie większa niż wykazują statystyki. Dzieje się tak dlatego, że nie wszystkie przypadki są leczone medycznie.
Zator tętnicy płucnej występuje gdy masa, zwykle skrzep krwi, utrudnia przepływ krwi do płuc. Chociaż zakrzep jest najczęstszym zjawiskiem, może się pojawić również zator tłuszczowy a nawet spowodowany pęcherzykiem powietrza.
Zator tętnicy płucnej jest bardzo niebezpieczny ponieważ zagraża życiu pacjenta. Obecnie szacuje się, że od 8 do 10% dotkniętych dolegliwością umiera. O ciężkości każdego przypadku decyduje wielkość zablokowanej tętnicy, a także ilość uszkodzonej tkanki płucnej.
Zator tętnicy płucnej – czym jest?
Mówiąc najprościej, zator tętnicy płucnej to nagła niedrożność tętnicy płucnej. Zwykle ma to miejsce, gdy części skrzepliny odrywają się w żyle, a następnie przemieszczaj się i zatrzymują się w tętnicy w płucach.
W zależności od stopnia nasilenia zatorowości płucnej zjawisko dzieli się na dwie duże grupy:
- Grupa wysokiego ryzyka: pojawia się, gdy występuje niedociśnienie lub wstrząs. Generuje wczesną śmiertelność na poziomie co najmniej 15%.
- Normalne ciśnienie: w tym przypadku poziom napięcia pozostaje normalny. Obejmuje dwie podgrupy:
- Niskie ryzyko, zwykle wymagające jedynie leczenia ambulatoryjnego.
- Z większym ryzykiem powikłań, co wymaga leczenia szpitalnego i jak najszybszego podjęcia kroków.
Przyczyny zjawiska
Większość przypadków zatorowości płucnej ma charakter wtórny w stosunku do czynników ryzyka. Oznacza to, że są konsekwencją innego problemu zdrowotnego. Główne czynniki ryzyka są następujące:
- Urazy kończyn dolnych
- Uszkodzenie kręgosłupa
- Poważny uraz
- Poważna operacja
Nowotwór jest kolejnym czynnikiem, który może wywołać zator tętnicy płucnej. Powikłania zakrzepowe są często obserwowane u chorych na raka płuc i trzustki, a także u pacjentów cierpiących na zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego. To samo dzieje się z guzami żołądkowo-jelitowymi i nowotworami hematologicznymi.
Wydaje się, że wpływ wywiera również czynnik dziedziczny, chociaż nie jest to decydujące. Zatorowość płucna występuje częściej u kobiet stosujących doustne środki antykoncepcyjne. Kobiety w ciąży są również bardziej narażone, zwłaszcza w trzecim trymestrze ciąży i do sześciu tygodni po porodzie.
Wreszcie, większą zachorowalność stwierdzono u kobiet, które przeszły zapłodnienie in vitro, a także u kobiet po menopauzie, które są leczone hormonalną terapią zastępczą. W tym drugim przypadku ryzyko różni się w zależności od zastosowanej substancji.
Zator tętnicy płucnej – objawy
Główne objawy zatorowości płucnej to duszność i ból w klatce piersiowej. Najczęstszym objawem jest uczucie zadyszki lub braku powietrza. Objawia się trudnością we wzięciu głębokiego oddechu oraz trudności w pełnym i satysfakcjonującym oddychaniu. Co ciekawe, objawy pojawiają się nagle.
Bardzo często występuje również kłujący ból w klatce piersiowej, który jest zwykle nagły, uciążliwy i intensywny. Jest wyczuwalny za mostkiem i przypomina zawał serca. Dlatego nie należy go ignorować. Ból nasila się podczas kaszlu lub wdechu i nie jest łagodzony przez zmianę pozycji ciała.
Przeczytaj również artykuł: Ból w klatce piersiowej przy kaszlu – co go powoduje?
Podobnie często występują też następujące objawy:
- Omdlenie: utrata przytomności
- Suchy kaszel lub odkrztuszanie
- Wydalenie krwi przez usta podczas kaszlu. Wskazuje, że występuje zawał płuc
- Przyspieszony oddech
- Tachykardia: przyspieszone tętno
- Inne objawy, takie jak bladość, sinica lub niebieskawy kolor skóry, zawroty głowy, gorączka, pocenie się i dezorientacja
Może zainteresuje cię też: Tachykardia lękowa – jak powstaje i jak na nią reagować?
Leczenie
Zator tętnicy płucnej rozpoznaje się poprzez połączenie podejrzenia klinicznego, diagnostyki obrazowej i badania krwi D-dimerów. Podejrzenie wynika z objawów, bez innego wyjaśnienia. Radiogram klatki piersiowej, elektrokardiogram i gazometria krwi tętniczej służą jako wsparcie dla potwierdzenia diagnozy.
Podstawowe leczenie polega na podawaniu leków przeciwzakrzepowych. Oczywiście najpierw przeprowadza się pozajelitowo (dożylnie, domięśniowo lub podskórnie), a następnie doustnie.
Rokowanie jest dobre, jeśli przypadek zostanie wcześnie wykryty i leczony. Jedynie w 3,8% przypadków zatorowość staje się przewlekła. Dobre wieści są takie, że od kilku lat liczba pacjentów umierających podczas przyjęcia do szpitala z powodu zatorowości płucnej znacznie się zmniejszyła. Dlatego warto szybko reagować.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Konstantinides, S., Torbicki, A., Agnelli, G., Danchin, N., Fitzmaurice, D., Galiè, N., … & Kucher, N. (2015). Guía de práctica clínica de la ESC 2014 sobre el diagnóstico y el tratamiento de la embolia pulmonar aguda. Revista Española de Cardiología, 68(1), 64-e1.
- Golin, V., & Bedrikow, R. (2000). Embolia pulmonar. Revista Brasileira de Medicina.
- Gabriel, F., Labiós, M., Ferreres, J., & Ibáñez, L. (2013). Clasificación y tratamiento de la embolia pulmonar aguda. Angiología. https://doi.org/10.1016/j.angio.2012.12.002
