Wpływ raka na zdrowie emocjonalne i fizyczne

Chociaż przyczyny raka są wieloczynnikowe (pochodzenie genetyczne, infekcje, promieniowanie lub narażenie na chemiczne czynniki rakotwórcze), to wysoki odsetek przypadków jest związany ze stylem życia.

Dlatego tytoń, alkohol, siedzący tryb życia, chroniczny stres, otyłość i nieodpowiednie odżywianie są czynnikami, które bezpośrednio lub pośrednio zwiększają ryzyko wystąpienia nowotworu złośliwego.

Podobnie jak każda inna choroba, która rozwija się w czasie i której śmiertelność jest wysoka, rak wpływa na zdrowie emocjonalne w bardzo głęboki sposób.

Jak pacjenci reagują na diagnozę?

W obliczu rozpoznania nowotworu pacjenci reagują na różne sposoby, w zależności od ich osobowości i znaczenia, jakie ma dla nich rak. Według Moorey i Greera (1989) pacjenci reagują zgodnie z własnym stylem przystosowania. Główne reakcje to:

1. Walka. Osoba przyjmuje proaktywną postawę wobec choroby, poszukuje informacji i podejmuje leczenie.
2. Zaprzeczenie. Pacjent nie mówi o problemie i zachowuje się tak, jakby go nie było.
3. Fatalizm. Podmiot widzi się w najgorszym możliwym scenariuszu niezależnie od tego, czy ma obiektywne dane, które to potwierdzają, czy nie.
4. Rozpacz. Pacjent ma nadmiar negatywnych myśli, które sprzyjają pojawieniu się depresji.
5. Niepokój. Pacjent odczuwa duże trudności w radzeniu sobie z niepewnością wywołaną chorobą.

Czy zdrowie emocjonalne i jego nastawienie pacjenta zmienia się w czasie?

Gdy pacjenci przechodzą przez różne fazy choroby fizycznej ich myśli, uczucia i emocje również ewoluują i dostosowują się do każdego etapu.

Tak więc zupełnie inaczej pacjent zareaguje na leczenie, gdy pojawia się poprawa, jeśli nastąpi częściowa remisja, jeśli nastąpi nawrót choroby, jeśli pacjent ma przerzuty lub jest w fazie terminalnej.

Dlatego osobowość pacjenta oraz stadium raka, w którym się znajduje w dużej mierze determinują psychologiczne dostosowanie osoby.

Lęk i depresja u chorych na raka

Lęk i depresja to najczęstsze reakcje psychologiczne u chorych na raka.

Depresja

Według różnych badań częstość występowania depresji może wahać się od 4% do 58% pacjentów, w zależności od typu badanej populacji i etapu, na którym się znajdują.

Średnia wynosi około 40%, co stanowi bardzo wysoki odsetek w porównaniu z ogólną populacją, która średnio w Europie wynosi około 3-5%.

Obraz depresyjny może spowodować, że pacjent będzie gorzej kontrolować objawy choroby i częściej odmawiać leczenia.

Dlatego ważne jest, aby otoczenie znało objawy depresji i utrzymywało bezpośrednią komunikację z psychoonkologiem lub osobą udzielającą pacjentowi wsparcia emocjonalnego.

Lęk i depresja są powszechne u pacjentów z rakiem. Z tego powodu wsparcie emocjonalne jest decydujące podczas całej choroby.

Lęk

Rak może powodować wiele sytuacji, w których pacjenci odczuwają nerwowość, a nawet intensywny strach. Oto niektóre z najczęstszych przyczyn:

• Reaktywny niepokój w momencie rozpoznania.
• Trudności w zarządzaniu niepewnością.
• Powrót wcześniejszego lęku: fobie, ataki paniki, uogólniony lęk lub stres pourazowy.
• Strach przed fizycznym cierpieniem i bólem.
• Uczucie utraty kontroli
• Egzystencjalna udręka.
• Niepokój zwiększony przez same zabiegi farmakologiczne.
• Cierpienie z powodu bólu rodziny.
• Strach przed leczeniem (skutki uboczne, interwencje chirurgiczne, konsekwencje fizyczne i psychiczne).
• Strach przed śmiercią.

Ważne jest wsparcie emocjonalne

Współczynnik przeżywalności raka poprawił się w ostatnich latach w wielu jego typach. Ale mimo to nadal jest on śmiertelną chorobą dla wielu pacjentów.

Często rodzina i przyjaciele bardziej skupiamy się na wynikach badań czy biopsji, a stan emocjonalny pacjenta przechodzi na drugi plan. Jednak badania pokazują, że pacjent może znacznie cierpieć.

Z tego powodu bardzo ważne jest, aby rodzina i najbliżsi nauczyli się udzielać pacjentowi wsparcia emocjonalnego, czy to poprzez specjalne szkolenie, konsultacje z terapeutą, czy też ze specjalistą psychoonkologiem.