Wpływ promieniowania słonecznego na zdrowie

Wpływ promieniowania słonecznego na zdrowie jest negatywny. Powoduje ono zmiany na skórze i nowotwory. Przed słońcem należy się chronić.

Słońce, czyli najbliższa Ziemi gwiazda, stanowi przedmiot poezji, snów i badań. Dzięki jego światłu mamy dni, ciepło i stymulację rozwoju oraz życia. Ma ono jednak też swoje wady, a wpływ promieniowania słonecznego na zdrowie nie zawsze jest pozytywny.

Energia emitowana przez słońce dystrybuowana jest w formie promieniowania. Nie dociera ono jednak w całości do Ziemi – duża jego część absorbowana jest przez atmosferę. Do powierzchni planety trafia dość promieniowania, by powodować problemy takie jak poparzenia czy nowotwory skóry.

Czym jest promieniowanie słoneczne?

Słońce emituje różne rodzaje promieniowania. Dwa są jednak najczęstsze. Pierwsze z nich to promieniowanie podczerwone, o niskiej intensywności i ograniczonej zdolności przenikania przez skórę.

Ten typ promieniowania nie powoduje problemów ze skórą. Wywołuje wrażenie ciepła i stymuluje krążenie krwi oraz wspomaga termoregulację i pocenie.

Drugi typ to promieniowanie ultrafioletowe (UV). Dociera go wprawdzie do Ziemi mniej, ale za to penetruje ono w głąb skóry. Zależnie od typu, promieniowanie UV powoduje opalanie oraz jest odpowiedzialne za uszkodzenia skóry.

Słońce a zdrowie

Chociaż ekspozycja na słońce aktywuje syntezę witaminy D, w nadmiarze szkodzi zdrowiu. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ostrzega przed negatywnymi skutkami promieniowania słonecznego.

WHO wskazuje następujące szkody wyrządzane przez słońce:

• Zwiększanie ryzyka zachorowania na raka skóry.
• Poparzenia słoneczne o różnych stopniach.
• Przedwczesne starzenie się – promienie słoneczne powodują uwalnianie wolnych rodników, które w nieodwracalny sposób niszczą struktury komórkowe organizmu.
• Choroby oczu różnego typu, w tym zaćma.

Inne potencjalne szkody wyrządzane przez promieniowanie słoneczne mają związek z osłabieniem układu odpornościowego:

• Zmiany w obrębie komórek prezentujących antygeny – odpowiadają one za prawidłowe reakcje układu odpornościowego.
• Wzrost produkcji cytokin – białka te stymulują lub hamują odpowiedź układu odpornościowego zależnie od okoliczności i działania czynników zewnętrznych.
• Modyfikacje w obrębie cyrkulacji limfocytów – takie zmiany również mogą wpływać na odpowiedź immunologiczną, gdyż wiążą się z modyfikacją dróg dystrybucji białych krwinek.
• Aktywacja limfocytów T – te komórki obronne chronią organizm przed infekcjami i niszczą komórki nowotworowe. Jeśli dojdzie do ich niepotrzebnej aktywacji, wywołują odpowiedź nie tam, gdzie trzeba.

Wpływ promieniowania słonecznego na zdrowie skóry

Jednym z najbardziej szkodliwych skutków działania promieniowania na skórę jest wywoływanie raka. W ostatnich 50 latach przybyło przypadków nowotworów skóry, co ma związek z powiększającą się dziurą ozonową – warstwa ozonowa filtruje bowiem promieniowanie UV.

Przedwczesne starzenie się skóry powodowane słońcem to inny negatywny skutek ekspozycji na promieniowanie. W strefach najbardziej narażonych na działanie słońca dochodzi do nagromadzenia mas elastyny, pojawiania się zgrubień i głębokich zmarszczek oraz do przesuszenia.

Na skórze postarzonej słońcem pojawiają się przebarwienia i plamy pigmentacyjne powodowane zmianami w obrębie melanocytów. Pory ulegają rozszerzeniu, a skóra wygląda na grubą i szorstką w wyniku hiperkeratynizacji.

Zapobieganie wpływowi promieniowania na skórę

Nie wszystkim słońce zagraża w równym stopniu. Zależnie od typu skóry, ryzyko jest mniejsze lub większe. Dlatego warto znać swój fototyp. Jasna skóra jest na przykład wrażliwsza niż ciemniejsza.

Jak zapobiegać negatywnemu wpływowi słońca na zdrowie? Po pierwsze, należy pamiętać, że szkody kumulują się. Oznacza to, że mamy od urodzenia pewien kapitał, którego nie powinniśmy przekroczyć w ciągu życia. Wystawiając się na słońce, należy chronić skórę za pomocą odpowiednich produktów.

Dzieci poniżej 3. roku życia nie powinny długo przebywać na słońcu. Promieniowania należy unikać w pewnym oknie czasowym, z ależnie od lokalizacji i pory roku. Słońce dociera do Ziemi z różną intensywnością – zależnie od tego, na jakiej wysokości się znajduje.