Witaminy rozpuszczalne w wodzie - czy wiesz, które to są?
W przeciwieństwie do niektórych minerałów, witaminy rozpuszczalne w wodzie działają w małych dawkach. Ponadto, nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie ich produkować. Dlatego tak ważne jest dołączenie ich do naszej codziennej diety.
Do głównych funkcji witamin należy aktywizacja utleniania żywności, reakcje metaboliczne oraz wykorzystanie i uwalnianie energii dostarczanej przez jedzenie. To ważne, aby uświadomić sobie znaczenie tych organicznych składników odżywczych, jakimi są witaminy rozpuszczalne.
Mają znacznie dla pełnego stanu witalności ludzkich komórek i zdrowia organizmu. Dlatego tak ważne jest spożywanie zbilansowanych posiłków i dołączenie witamin do swojej codziennej diety.
Witaminy rozpuszczalne – które z nich znamy?
Każda komórka w organizmie pełni funkcję przekształcania aminokwasów, minerałów i innych związków w białka, hormony i enzymy.
Niektóre witaminy są częścią tych powstających związków. Są więc niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Spośród 13 różnych znanych obecnie witamin, możemy wyróżnić dwie grupy:
- Witaminy rozpuszczalne w wodzie: rozpuszczają się w wodzie i nie mogą być wytwarzane i przechowywane przez organizm. Z tego powodu konieczne jest ich codzienne i kontrolowane spożycie. Nadmiar jest eliminowany przez pot i mocz.
- Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: oczywiście rozpuszczają się w tłuszczach. Są one przechowywane w tkankach tłuszczowych ciała i wątroby. Nadmiar spożywania tych witamin może być szkodliwy dla zdrowia.
Dlatego należy zachować ostrożność przy stosowaniu suplementów witaminowych i zawsze na początku skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Przyjrzyjmy się bardziej szczegółowo tym, należącym do pierwszej grupy opisanych witamin.
Witaminy rozpuszczalne w wodzie – najważniejsze informacje
Jak już wspomnieliśmy, witaminy te rozpuszczają się w wodzie i nie gromadzą się w naszym organizmie. Wśród nich wyróżniamy między innymi te opisane w dalszej części artykułu.
Witamina B1 zwana tiaminą
Występuje w orzechach, produktach pełnoziarnistych, roślinach strączkowych, drożdżach piwowarskich i pszenicy. Główną funkcją tej witaminy jest uwalnianie energii zawartej w węglowodanach.
Jej deficyt może skutkować pewnymi dolegliwościami:
- Znaczny spadek poziomu glukozy we krwi lub hipoglikemia.
- Zmęczenie i rozdrażnienie.
- Słabość mięśni.
- Brak koncentracji.
Witamina B2 lub ryboflawina
Pełni funkcję katalizatora utleniania tłuszczów, białek i węglowodanów. Bogatym źródłem tej witaminy są: mleko, wątroba, fasola, soczewica, sery i orzechy. Duże jej ilości zawierają podroby. Ze wszystkich produktów pochodzenia roślinnego najczęściej znajdziemy ją w brokułach i szpinaku.
Niedobór ryboflawiny prowadzić może do zapalenia błony śluzowej jamy ustnej i gardła. Oprócz tego, wystąpić mogą inne dolegliwości:
- Zaburzenia wzroku.
- Pękające usta.
- U kobiet – swędzenie u ujścia pochwy
Zbyt niskie spożycie witaminy B2 może być przyczyną wielu zaburzeń enzymatycznych.
Wspomaga ona nasz układ immunologiczny i proces tworzenia płytek krwi. Co więcej, odpowiada za wzrost, rozwój i regenerację włosów, skóry i paznokci.
Witamina B3, niacyna lub tak zwany kwas nikotynowy
Występuje głównie w roślinach strączkowych, orzechach, zbożach i drożdżach. Jeśli chodzi o funkcję tej witaminy: sprzyja ona przekształcaniu żywności w energię.
Warto wspomnieć o chorobie spowodowanej niedoborem witaminy B3: jest nią pelagra. Mowa tu o chorobie charakteryzującej się występowaniem plam na skórze, oraz zaburzeniami trawienia, jak i dolegliwościami na tle nerwowym.
Co ciekawe, stanowi ona swoisty wyjątek. Może być ona, w przeciwieństwie do innych witamin z grupy B, produkowana w naszym organizmie z podstawowego aminokwasu, którym jest tryptofan.
Witaminy rozpuszczalne w wodzie i witamina B5
Nazywana jest też kwasem pantotenowym. Stanowi część układu odpornościowego. Pomaga bowiem chronić organizm przed wszelkimi infekcjami.
Jest również zaangażowany w metabolizm tłuszczów, białek i węglowodanów. Można znaleźć ją dość powszechnie, w produktach zwierzęcych i roślinnych, a także w drożdżach. Przede wszystkim odpowiedzialna jest za obniżanie stężenia cholesterolu we krwi i syntezę hormonów steroidowych.
Niedobór tej rozpuszczalnej w wodzie witaminy może prowadzić do osłabienia naturalnej obrony organizmu, co sprzyjałoby rozwojowi infekcji.
Witamina B6, nazywana pirydoksyną
Witaminy rozpuszczalne w wodzie są niezbędne do odpowiedniego funkcjonowania organizmu. Tak też jest w tym przypadku. Jest niezbędna w produkcji hemoglobiny i ma ogromne znaczenie w utrzymaniu odpowiedniego ciśnienia krwi. Jej obecność podnosi też odporność organizmu.
Co ciekawe, zapotrzebowanie na witaminę wzrasta przy spożywaniu pokarmów bogatych w białko.
Niedobór witaminy B6 charakteryzuje się uszkodzeniami nerwów obwodowych, czy też napadami padaczki. Inną dolegliwością mogą być zmiany zapalne skóry, błony śluzowej języka. Zagraża nam też anemia.
Witamina B12
W XIX wieku ludzkość mierzła się ze śmiercionośną anemią złośliwą. Wtedy też zrozumiano, że podawanie pacjentom wątróbki zwierzęcej, niemal pół kilograma dziennie, redukowało objawy a często prowadziło nawet do wyleczenia chorych. Odkryto związek tego z witaminą B12.
- Witamina B12 bierze udział w wytwarzaniu czerwonych krwinek i zapobiega niedokrwistości.
- Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego mózgu, rdzenia kręgowego i nerwów.
- Bierze też udział w tworzeniu tzw. hormonów szczęścia, zmniejszając tymi samym ryzyko depresji.
Witaminy rozpuszczalne w wodzie – podsumowanie
Wreszcie, witamina C, nazywana też kwasem askorbinowym, jest zaangażowana w tworzenie białek tkanki łącznej i regenerację chrząstki kostnej. Uczestniczy też w tworzeniu kolagenu.
Powszechnie znana witamina C także jest witaminą rozpuszczalną a wodzie. Jej niedobór powodować może zaburzenia tkanki łącznej, krwotoki podskórne i trudności w gojeniu się ran.
Jak widać, witaminy są substancjami niezbędnymi dla dobrego stanu naszego zdrowia. Wspomnieliśmy tylko o właściwościach witamin rozpuszczalnych w wodzie. Warto wciąż pamiętać jednak o równie istotnych funkcjach witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
Nie zapomnij przyjąć zdrowych nawyków żywieniowych, aby zaspokoić zalecane potrzeby żywieniowe. Zbilansowana dieta jest najważniejszym ogniwem w zdrowym życiu.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Lemoine P., Bablon JC., Da Silva C., A combination of melatonin, vitamin B6 and medicinal plants in the treatment of mild to moderate insomnia: a prospective pilot study. Complement Ther Med, 2019. 45: 104-108.
- Qiu Hua Chan C., Low LL., Hock Lee K., Oral vitamina B12 replacement for the treatment of pernicious anemia. Front Med, 2016.