Utrata wzroku - przyczyny i objawy

Każda nagła utrata wzroku stanowi ogromny problem, którego pod żadnym pozorem nie należy lekceważyć. Dlatego wyjaśniamy niektóre z jej najczęstszych przyczyn i objawów.
Utrata wzroku - przyczyny i objawy

Ostatnia aktualizacja: 27 listopada, 2020

Bez wątpienia wzrok jest jednym z najczęściej używanych zmysłów. Dlatego utrata wzroku stanowi poważny problem, który drastycznie zmienia jakość życia. Chcesz wiedzieć, jakie są przyczyny i objawy tego problemu? Czytaj dalej, a wyjaśnimy Ci to szczegółowo.

Przede wszystkim, aby nastąpiło pogorszenie ostrości wzroku, uszkodzeniu musi ulec któryś z zaangażowanych w ten zmysł narządów. W związku z tym częściowa lub całkowita utrata wzroku nastąpi, gdy pojawi się problem z rogówką, soczewką, siatkówką lub nerwem wzrokowym.

Częściowa utrata wzroku – przyczyny

Kiedy mówimy o częściowej ślepocie, mówimy o osobach, które mimo znacznego obniżenia ostrości wzroku są w stanie rozróżnić określone kształty, światła i cienie. W takiej sytuacji nie ma całkowitej utraty funkcjonalności tego zmysłu, ale jego użycie sprawia trudności.

W zależności od pochodzenia ten rodzaj ślepoty może mieć charakter przewlekły lub ostry. Przyjrzyjmy się najczęstszym przyczynom częściowej utraty wzroku.

Zaćma
Zaćma to stosunkowo częsta choroba, która może prowadzić do ślepoty.

Urazy rogówki

Każde uszkodzenie powierzchni jakiejś tkanki powoduje bliznę, a rogówka nie stanowi wyjątku. Blizna ta eliminuje przezroczystość rogówki, co uniemożliwia przedostawanie się światła do siatkówki, powodując obniżenie ostrości wzroku.

Uszkodzenia rogówki mogą mieć różne przyczyny, od ciężkich infekcji po bezpośredni uraz. Każdy bodziec, który może uszkodzić komórki tego narządu na znaczną głębokość, będzie w stanie doprowadzić do częściowej ślepoty.

Naruszone pole widzenia będzie się różnić w zależności od lokalizacji i wielkości blizny. W tej dziedzinie nie ma określonego schematu uszkodzeń. Jednak mogą wystąpić następujące objawy:

  • Nieostre widzenie lub obszar czarnego lub mętnego widzenia.
  • Ból wraz z towarzyszącym mu swędzeniem chorego oka.
  • Łzawienie z oczu.
  • Czerwone plamki.
  • Uczucie zapylenia lub piasku, jakby coś tkwiło w oku.

Zaćma, czyli tak zwana katarakta

Inną z najczęstszych przyczyn częściowej ślepoty jest zaćma, nazywana potocznie kataraktą. Polega ona zmętnieniu soczewki, która jest głównym organem refrakcji oka. To zmętnienie uniemożliwia przedostawanie się światła do siatkówki w odpowiedni sposób, i w konsekwencji następuje częściowa utrata wzroku.

W większości przypadków katarakta pojawia się z powodu zwyrodnienia soczewki lub jej uszkodzenia. Według różnych badań zaćma stanowi przyczynę 47,9% ślepoty u osób starszych.

Wśród głównych objawów zgłaszanych przez osoby z zaćmą znajdujemy niewyraźne, mętne lub matowe widzenie, wyblakłe kolory i niemożność dobrego widzenia w nocy. Pacjenci zgłaszają również bardzo ostre wiedzenie światła. Inni z kolei widza wokół siebie aureolę, albo doświadczają podwójnego widzenia.

Przeczytaj także ten interesujący artykuł: Cyfrowe zmęczenie wzroku: jak wpływają na nas ekrany

Problemy z siatkówką

Siatkówka jest częścią oka odpowiedzialną za przenoszenie sygnałów świetlnych kierowanych przez soczewkę do mózgu w celu ich przetworzenia. Każdy uraz tej części może więc spowodować utratę wzroku.

W większości przypadków problemy z siatkówką wynikają z jakiejś wady naczyń włosowatych, które powodują wyciek płynu do tkanki. Wśród najczęstszych przyczyn takich wad możemy znaleźć następujące zaburzenia:

  • Retinopatia cukrzycowa.
  • Zablokowanie tętnic lub żył w oku.
  • Rozdarcie siatkówki.
  • Częściowe odwarstwienie siatkówki.
  • Retinopatia nadciśnieniowa.

Z drugiej strony istnieje inny rodzaj uszkodzenia siatkówki, który nie jest związany z obecnością płynów. Przykładem jest tutaj zwyrodnienie plamki żółtej . W tym zaburzeniu środek siatkówki zaczyna ulegać zniszczeniu, powodując zamazane widzenie lub martwą plamę w polu widzenia.

Wreszcie różne infekcje grzybicze, pasożytnicze lub bakteryjne również mogą poważnie uszkodzić siatkówkę. Tak jest w przypadku toksoplazmozy ocznej, bardzo częstej u osób z obniżoną odpornością.

Problemy z nerwem wzrokowym

Nerw wzrokowy odpowiada za przekazywanie do mózgu wszystkich informacji przechwyconych przez siatkówkę, dlatego bierze również istotny udział w funkcjonowaniu zmysłu wzroku. Ogólnie problemy związane z tą strukturą wpływają na jedno lub więcej pól widzenia.

W większości przypadków tego typu problemy spowodowane są jaskrą. Jest to powszechna choroba, która powoduje wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, które z kolei wpływa na nerw. W konsekwencji nerw wzrokowy nie jest w stanie odpowiednio przekazywać sygnałów, co utrudnia widzenie.

Jednak istnieje szereg innych stanów chorobowych dotyczących nerwu wzrokowego, które mogą powodować częściową ślepotę. Chodzi na przykład o zapalenie nerwu wzrokowego. Ponadto pośrednio efekt taki mogą dawać mózgowe zdarzenia naczyniowe lub guzy w ośrodkowym układzie nerwowym.

Ważne jest, aby wyjaśnić, że objawy uszkodzenia nerwu wzrokowego mogą się różnić w zależności od ich etiologii. Jednak ludzie często następuje szybka utrata wzroku, nasycenie czerwieni w jednym lub kilku polach widzenia, podwójne widzenie a także ból oka.

Badanie oka
Wykrywanie problemów z oczami musi być wykonywane przez lekarza specjalistę, aby uniknąć komplikacji.

Całkowita utrata wzroku – przyczyny

U niektórych pacjentów dochodzi niestety do całkowitej utraty wzroku. Całkowita ślepota następuje, gdy dana osoba nie jest w stanie odróżnić światła od cieni. Sytuacje, które mogą spowodować całkowitą utratę wzroku, mogą być takie same, jak te, które powodują częściową ślepotę.

W tym przypadku jednak całkowita utrata wzroku to efekt ich w końcowej fazy.

Uraz lub poważne obrażenia

Gdy uraz jest bardzo poważny i obejmuje całą rogówkę, może dojść do całkowitej ślepoty. Jedną z najczęstszych przyczyn tego typu urazów są oparzenia chemiczne.

Jednak nie tylko urazy rogówki mogą wpływać na ostrość wzroku. Uraz głowy lub gałki ocznej spowodowanym penetrującym lub tępym przedmiotem, może uszkodzić nerw wzrokowy i siatkówkę.

Całkowite odwarstwienie siatkówki

Wspomnieliśmy już wyżej o częściowym odwarstwieniu siatkówki jako przyczynie częściowej ślepoty. Jeśli jednak uszkodzenie nie zostanie wyleczone na czas, może się rozwinąć, aż dojdzie do całkowitego oderwania, uniemożliwiając widzenie.

W większości przypadków takie uszkodzenie występuje z powodu obecności płynu w tylnej części siatkówki. Powoduje to oddzielenie tkanki od gałki ocznej, przerywając dopływ krwi, powodując niedokrwienie i śmierć okolicznych tkanek.

Chociaż na początku proces ten przebiegać bezobjawowo i bezboleśnie, u niektórych osób mogą wystąpić następujące objawy:

  • Pojawienie się plamek w polu widzenia.
  • Nagłe światła we wszystkich polach widzenia.
  • Niewyraźne widzenie.
  • Nagła utrata widzenia peryferyjnego, a następnie widzenia centralnego.

Schyłkowa retinopatia cukrzycowa a całkowita utrata wzroku

Retinopatia cukrzycowa jest jednym z powikłań cukrzycy. Narusza naczynia włosowate siatkówki, które zaczynają filtrować do niej ciecz i sprzyjać odkładaniu się substancji. Ponadto niektóre zdrowe naczynia krwionośne mogą zostać zatkane.

W początkowych stadiach choroby może dojść do częściowej ślepoty. Jednak jeśli dopuści się, aby choroba postępowała, nastąpi całkowita utrata wzroku. Dzieje się tak, ponieważ na ostatnim etapie powstają nowe naczynia krwionośne o bardzo cienkich ścianach, które próbują odpowiednio nawodnić tkankę.

Te nowe naczynia włosowate są jednak podatne na spontaniczne pękanie i powodują krwotok siatkówkowy.

Zapalenie wnętrza gałki ocznej

Rzadką przyczyną utraty wzroku jest również zapalenie wnętrza gałki ocznej. Jest to infekcja powstająca wewnątrz oka, którą zawsze należy ją traktować jako nagły wypadek medyczny.

Ta infekcja w dużej mierze powstaje na skutek przedostania się zewnętrznych mikroorganizmów po operacji lub urazie oka. Jednak może ją również wywołać wewnętrzna infekcja septyczna, która dotknęła oko.

Wśród objawów, których doświadczają osoby z zapaleniem wnętrza gałki ocznej, wyróżnia się silny ból oczu z zaczerwienieniem oraz pojawienie się żółtej, białej lub ropnej wydzieliny wewnątrz gałki ocznej. Zapaleniu ulegają również powieki.

Przeczytaj również te ciekawe informacje: Wzrok – 9 fantastycznych ćwiczeń, które go wzmocnią

Zwężenie naczyń

Wszystkie naczynia krwionośne w organizmie są podatne na zatykanie. Zapchanie naczyń siatkówki lub nerwu wzrokowego może prowadzić do bezbolesnej utraty wzroku.

W przypadku, gdy zwężenie naczynia krwionośnego dotyczy tętnicy środkowej siatkówki lub tętnicy nerwu wzrokowego, nastąpi niedostateczne ukrwienie tkanki. Spowoduje to, że nie będzie miała dostatecznej ilości tlenu, więc może dojść do zawału i trwałego uszkodzenia.

Z drugiej strony, gdy zaatakowana zostanie żyła centralna siatkówki, nie będzie odpowiedniego drenażu krwi. Spowoduje to nasiąknięcie tkanki, czyli nadmierne gromadzenie się płynów w tkance, co również doprowadzi do ślepoty.

Zapalenie wnętrza gałki ocznej jako przyczyna utraty wzroku.
Operacja oka może prowadzić do zapalenia wnętrza gałki ocznej, które, jeśli nie zostanie wyleczone, spowoduje ślepotę.

Utrata wzroku  – kiedy szukać pomocy lekarza?

Utrata wzroku, całkowita lub częściowa, zawsze powinna być traktowana jako nagły wypadek medyczny. W wielu przypadkach może do niej dojść bez towarzyszącego bólu, chociaż nie oznacza to, że sprawa jest mniej poważna i nigdy nie należy jej ignorować.

W takiej sytuacji należy jak najszybciej udać się do lekarza specjalisty, aby wykonał on odpowiednie badania i wystawił właściwą diagnozę. Wiele przyczyn utraty wzroku pozostawia jedynie krótki czas na reakcję. Po tym okresie czasu uszkodzenie może się stać już nieodwracalne.

Ponadto, warto również wyjaśnić, że jeśli nie można cofnąć utraty wzroku, należy zmienić styl życia. Na szczęście dzisiaj osoby z dysfunkcją wzroku maja do dyspozycji wiele sposobów, aby bez przeszkód dalej wykonywać swoje codzienne czynności.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Boid K, Gudgel D. First Aid for Eye Scratches [Internet]. American Academy of Ophthalmology. 2019. Available from: https://www.aao.org/eye-health/tips-prevention/first-aid-eye-scratches.
  • Stuart A. When It’s Not Glaucoma [Internet]. American Academy of Ophthalmology. 2018. Available from: https://www.aao.org/eyenet/article/when-its-not-glaucoma?november-2018.
  • Jiménez, Pamela Maroto. “Degeneración macular relacionada con la edad.” Revista Médica de Costa Rica y Centroamérica 73.618 (2016): 49-51.
  • Welch Ruiz G, Cruz Blanco M, Hernández Fernández Y. Ruptura del globo ocular. Revista Cubana de Medicina Militar. 2018;47(4).
  • Mehta S. Desprendimiento de retina – Trastornos oftálmicos – Manual MSD versión para público general [Internet]. Manual MSD versión para público general. 2019.
  • La retinopatía diabética | National Eye Institute [Internet]. National Eye Institute. 2019 [cited 8 October 2020]. Available from: https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/en-espanol/la-retinopatia-diabetica.
  • Jürgens I. Obstrucciones u oclusiones arteriales y venosas de retina | ICR [Internet]. Centro Oftamológico de Barcelona – Institut Català de Retina. 2020.
  • Rivera-Garcia, Víctor H. “Característica clínico epidemiológica de las lesiones corneales por traumatismo en pacientes que acudieron a la consulta oftalmológica.” Polo del Conocimiento 2.5 (2017): 1362-1372.
  • Ortega, A. García, et al. “Neuritis ópticas desmielinizantes y autoinmunes.” Archivos de la Sociedad Española de Oftalmología (2020).
  • Lopez, Hans Israel Morales, Juan Carlos Sanchez Garcia, and Jose Alejandro Diaz Mendez. “Cataract detection techniques: A review.” IEEE Latin America Transactions 14.7 (2016): 3074-3079.
  • Sarabia, César Pineda, Xóchitl Josefina Zarco Vite, and María Luisa Ruiz Morales. “Retinopatía diabética, una complicación descuidada.” Atención Familiar 25.2 (2018): 83-85.
  • Gallardo, Diana Florencia Medina, et al. “Oclusión de la vena central de la retina en paciente con diabetes mellitus tipo 2. Reporte de caso.” Lux Médica 13.38 (2018): 37-42.
  • Nossa, Simona, Joaquin Barraquer, and Miguel Castilla Cespedes. Endoftalmitis: Diagnóstico y tratamiento en la cirugía ocular. Universitat Autònoma de Barcelona,, 2016.
  • Freire, Gabriela Mishel Bravo, Glenda Elisa Espinosa Vallejo, and Karina Marisol Vargas Bosquez. “Actualización sobre patogenia, clínica y diagnóstico del desprendimiento de retina.” Journal of America health 3.2 (2020): 117-128.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.