Układ limfatyczny a układ krążenia - co je łączy?

Układ limfatyczny i układ krążenia to dwie duże sieci naczyń, w których znajduje się płyn. Dzisiejszy artykuł wyjaśni związek między nimi, a także funkcje każdego z nich.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 03 lipca, 2023

Układ limfatyczny i układ krążenia to dwie podstawowe struktury ciała. Oba stanowią w zasadzie rozległą sieć naczyń, które biegną po całym ciele. Wydawać by się mogło, że są niezależne od siebie, ale tak nie jest.

W rzeczywistości układ limfatyczny i krążenia są ze sobą połączone. Główną funkcją tego połączenia jest kontrolowanie ilości płynu obecnego w organizmie. Pozwalają również zapobiegać infekcjom i chorobom.

Funkcjonują w dość złożony sposób, ale czytając artykuł do końca dowiesz się, o co chodzi. Wyjaśnimy jak działa krążenie krwi, układ limfatyczny i sposób, w jaki te systemy wzajemnie się uzupełniają.

Czym jest układ krążenia?

Układ krążenia odpowiada za transport krwi do tkanek i narządów w całym ciele. Składa się z naczyń krwionośnych i serca. Serce jest pompą, która napędza krew płynącą przez naczynia.

Pełni kluczową rolę, ponieważ krew transportuje tlen potrzebny do przeżycia komórkom każdej tkanki. Ponadto inne substancje (składniki odżywcze, hormony i gazy) przemieszczają się przez krew, jak wyjaśniono w tym artykule w Visuals Online.

Układ krążenia przyczynia się również do eliminacji odpadów, takich jak dwutlenek węgla czy niektóre białka. Prawie 90% całej przepompowanej krwi wraca do serca.

Tkanki filtrują pozostałe 10% dzięki naczynkom włosowatym. Ten przefiltrowany płyn zawiera białka, odpady, bakterie i inne mikroorganizmy, oddzielając się od większości komórek krwi.

Czym jest układ limfatyczny?

Układ limfatyczny to sieć naczyń i tkanek, podobnie jak układ krążenia. W tym przypadku transportowany płyn to limfa. Naczynia limfatyczne mają struktury rurowe, które biegną przez całe ciało. Ponadto w całym ciele znajduje się od 500 do 600 węzłów chłonnych.

Główną funkcją układu limfatycznego jest oczyszczanie limfy z nieprawidłowych komórek lub mikroorganizmów zakaźnych. Innymi słowy, odgrywa wiodącą rolę w układzie odpornościowym. Zaangażowane narządy to migdałki, grasica i śledziona.

Wszystkie te narządy wytwarzają komórki układu odpornościowego, takie jak limfocyty T i limfocyty B. Są to wyspecjalizowane cząsteczki odpowiedzialne za walkę z patogenami w określony sposób. Oznacza to, że przemieszczają się wraz z limfą i koncentrują się w większym stopniu w węzłach chłonnych, które działają jak filtr dla potencjalnie agresywnych cząstek.

W jaki sposób układ limfatyczny wiąże się z układem krążenia?

Niektórzy uważają, że układ limfatyczny i krążenia są od siebie niezależne. Jednak naczynia krwionośne nie są nieprzepuszczalne i niewielkie ilości płynu mogą wyciekać.

Według artykułu w Breast Cancer, płyn ten gromadzi się w przestrzeniach między komórkami i tkankami. Następnie naczynia układu limfatycznego zbierają go i tworzą limfę.

Układ limfatyczny nie jest jednak zamknięty. Oznacza to, że może uwalniać i zbierać płyny. Ponadto, w przeciwieństwie do układu krążenia, nie ma pompy, która napędza płyn, tak jak serce. Dlatego limfa porusza się powoli.

Ruch limfy wynika z nacisku wywieranego przez mięśnie na naczynia limfatyczne. Dlatego ruch ciała, taki jak chodzenie, stymuluje go.

Obwód limfy

Mniejsze naczynia limfatyczne są również nazywane naczyniami włosowatymi, w których gromadzi się płyn. Limfa opuszcza włosowate naczynia limfatyczne do naczyń zbiorczych, które są większe i mają zastawki.

Zastawki umożliwiają przepływ limfy tylko w jednym kierunku. Następnie płyn ten przechodzi przez węzły chłonne, które, jak wspomniano powyżej, są odpowiedzialne za odfiltrowanie wszelkich odpadów, toksyn i mikroorganizmów.

Zawierają elementy układu odpornościowego, dzięki czemu mogą powstrzymywać infekcje. Chociaż węzły są rozmieszczone w całym ciele, bardziej koncentrują się w niektórych obszarach, takich jak pachy, pachwiny i szyja.

Chłonka opuszcza węzły, aby przejść do przewodów limfatycznych, a następnie te przewody odprowadzają ją do dużej żyły. W ten sposób płyn wraca do układu krążenia.

Infekcje, które atakują układ limfatyczny lub krążenia

Układ limfatyczny ma funkcję oczyszczania płynów ustrojowych w celu zapobiegania infekcjom. Krew jest zwykle sterylna, ponieważ układ krążenia jest zamknięty.

Jednak może dojść do zakażenia krwi przez rany, cewniki lub igły. Kiedy tak się dzieje, patogeny atakują komórki odpornościowe, przeciwciała i inne czynniki.

Niemniej rozprzestrzeniają się szybko, jeśli organizmowi nie udaje się ich wyeliminować. Gdy bakterie dostają się do krwi dochodzi do bakteriemii, natomiast w przypadku wirusów występuje wiremia. Z kolei posocznica, inaczej sepsa, rozwija się, jeśli czynniki zakaźne zaczynają się rozmnażać i rozprzestrzeniać.

Infekcje w układzie limfatycznym

Zwykle w układzie limfatycznym nie ma mikroflory, ponieważ komórki odpornościowe wcześnie eliminują wszelkie patogeny.

Istnieją jednak wysoce zjadliwe zarazki, które mogą pokonać takie mechanizmy obronne. W takim przypadku dochodzi do infekcji w układzie limfatycznym, co prowadzi do silnej odpowiedzi zapalnej. Gdy ta reakcja pojawia się w naczyniach limfatycznych, mówimy, że mamy zapalenie naczyń chłonnych.

Czasem może się rozwinąć stan zapalny węzłów chłonnych. Często dochodzi do niego u osób z osłabionym układem odpornościowym.

Można stymulować układ limfatyczny i układ krążenia

Układ limfatyczny ma fundamentalne znaczenie, a ponieważ jest powiązany z układem krążenia, musi utrzymywać stałą ilość płynów w organizmie. Ponadto współpracują ze sobą, aby chronić organizm przed możliwymi infekcjami.

Jednak w przeciwieństwie do układu krążenia, układ limfatyczny nie ma pompy stymulującej przepływ limfy. W związku z tym może się akumulować.

Jednym ze sposobów na stymulację układu limfatycznego są ćwiczenia – spacery, jogging, pływanie lub trening siłowy – wszystko to pomaga. Masaże również stanowią dobre środki.

Ręczny drenaż limfatyczny poprawia krążenie limfy i polega na delikatnym uciskaniu różnych okolic ciała zgodnie z przebiegiem naczyń. Zmniejsza pojawianie się obrzęków i stymuluje pracę tego systemu.