Trombofilia w ciąży - czy rzeczywiście istnieje ryzyko?

Od lat podejmowane są próby wyjaśnienia konieczności wykrywania i leczenia trombofilii w ciąży. Jednak do tej pory nie osiągnięto konsensusu.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Maryel Alvarado Nieto.

Ostatnia aktualizacja: 09 marca, 2023

W pewnych warunkach istnieje większa predyspozycja do zdarzenia zakrzepowego, zwłaszcza w krążeniu żylnym. Ponieważ ryzyko to wzrasta wraz z ciążą, zaproponowano zbadanie wpływu trombofilii na jej przebieg. Celem badań jest określenie czynników ryzyka związanych z tym schorzeniem.

Przede wszystkim należy zauważyć, że termin trombofilia obejmuje zaburzenia, które w jakiś sposób zwiększają zdolność do wytwarzania skrzepów we krwi. Warunki te mogą być dziedziczne lub nabyte (takie jak zespół antyfosfolipidowy). Chociaż nie są bardzo częste, powodują warunki, które wymagają starannego zarządzania.

Trombofilia w ciąży – zakrzepica i zatorowość

Kiedy naczynie krwionośne jest uszkodzone, uruchamia się szereg mechanizmów, które próbują naprawić uszkodzenie, aby zapobiec możliwemu krwotokowi. Wszystkie te zjawiska składają się na hemostazę. Inaczej mówiąc, pierwiastki, które krążą we krwi, gromadzą się, pokrywając zmianę naczyniową.

To tworzy skrzep, który nazywa się zakrzepem. Przyczepność skrzepliny do ściany naczynia zostaje naruszona przez sam obieg krwi i istnieje ryzyko jej oderwania. Gdy do tego dojdzie, skrzep nazywany jest zatorem, mającym zdolność do krążenia w krwiobiegu.

Tak więc terminy zakrzepica i zatorowość odnoszą się do patologii, w której skrzep blokuje naczynie krwionośne. Różnica między nimi polega na tym, że w przypadku zakrzepicy okluzja występuje w tym samym miejscu, w którym powstała skrzeplina. Podczas gdy w zatorowości zakrzep odrywa się i przemieszcza się przez krążenie, aż zablokuje naczynie.

Choroba zakrzepowo-zatorowa i ciąża

Ciąża jest uważana za stan prozakrzepowy. Wynika to ze zmian hormonalnych zachodzących w tym czasie w organizmie kobiety.

Z tego powodu niektórzy autorzy uważają za niezwykle ważne ustalenie ryzyka trombofilii w ciąży u wszystkich kobiet. Celem jest zapobieganie powikłaniom wynikającym z takiej predyspozycji.

Jednak w tej kwestii nie osiągnięto konsensusu, a perspektywa w ostatnich latach uległa zmianie. Po pierwsze, dzieje się tak dlatego, że trombofilie same w sobie są zbyt rzadkie w populacji ogólnej, aby ich badanie u każdej kobiety w ciąży było niezbędnym protokołem.

Po drugie, dostępne do tej pory badania mają swoje ograniczenia. Uniemożliwia to uznanie wyników za niepodważalne.

Czy istnieje związek między trombofilią w ciąży?

Kilka stanów ciąży zostało powiązanych z niewydolnością łożyska. Oznacza to, że przepływ krwi między matką a płodem jest w jakiś sposób zaburzony, co powoduje komplikacje.

Wśród warunków związanych ze zmianami krążenia wymienić można następujące:

• Rzucawka
• Stan przedrzucawkowy
• Zespół HELLP
• Ograniczenie wzrostu wewnątrzmacicznego
• Przedwczesne odklejenie się łożyska

Z tego powodu niektórzy autorzy uważają za konieczne podejrzewanie trombofilii u pacjentek z wywiadem któregokolwiek z tych powikłań. Uzasadnienie nie opiera się na możliwym związku między obydwoma stanami, ale na zmniejszeniu niepewności kobiety z wcześniejszymi złymi doświadczeniami.

Czy trombofilia wiąże się z utratą ciąży?

Od 10 do 15% ciąż kończy się poronieniem, z których wiele pozostaje niezauważonych. Szacuje się, że spośród tych kobiet 5% może doświadczyć kolejnej nieudanej ciąży. Tak więc większość kobiet z pojedynczym poronieniem w historii ma duże szanse na donoszenie ciąży.

Ta rzeczywistość postawiła pod znakiem zapytania potrzebę dokładnego zbadania prawdopodobnej przyczyny przerwania ciąży, zwłaszcza jeśli jest to pierwsza próba. Chociaż jest to traumatyczne wydarzenie dla kobiety, daleko mu do synonimu niepłodności czy przewidywania przyszłego problemu.

Nawracająca utrata ciąży

Inaczej jest jednak, jeśli doświadczenie się powtarza. Nawracające poronienia są brane pod uwagę, jeśli występują co najmniej dwa kolejne poronienia. Jednak niektórzy autorzy wolą ustawić limit na trzy.

Niezależnie od definicji jest to sytuacja niezwykle trudna dla pary, która najczęściej szuka wtedy profesjonalnej pomocy. Celem jest nie tylko znalezienie rozwiązania, ale także uzyskanie wyjaśnienia. W takich przypadkach obecne dowody nie zapewniają konsensusu.

Czy istnieje wzór z trombofilią i poronieniami?

Wiek ciążowy poprzednich poronień jest ważny dla prowadzenia dochodzenia, które musi być zindywidualizowane. We wczesnej ciąży mogą wystąpić zmiany w budowie trofoblastu. Ta struktura pomoże później uformować łożysko.

Podczas gdy w późniejszych stadiach poronienia mogą być związane z powikłaniami naczyniowymi, które upośledzają przepływ krwi. Jednak ze względu na niską częstość występowania w populacji panuje powszechna zgoda co do tego, aby nie szukać systematycznie dziedzicznej trombofilii w ciąży.

Jakie są zagrożenia?

Zdarzenia zakrzepowe przyczyniają się do występowania powikłań ciążowych i są główną przyczyną śmierci matek w krajach rozwiniętych. Ponad połowa przypadków jest związana z podstawową trombofilią, ale większość pacjentek, u których ona występuje ma niepowikłane ciąże.

Skąd więc rozbieżność? Odpowiedzi nie można znaleźć w izolowanej predyspozycji do zdarzenia zakrzepowego, ponieważ ciąża sama w sobie jest stanem ryzyka. Należy jej raczej szukać w nałożeniu się kilku z tych czynników, między innymi trombofilii.

Niektóre z powiązanych czynników, które zwiększają ryzyko trombofilii u kobiet w ciąży, są następujące:

• Otyłość
• Palenie
• Odpoczynek fizyczny
• Niedawna operacja
• Wysoki wiek matki (powyżej 35 lat)

Z tego powodu ocena pacjentki w ciąży powinna koncentrować się na identyfikacji czynników ryzyka. Uzasadnieniem dla zbadania ewentualnego istnienia trombofilii powinny być solidne podstawy, a nie tylko chęć wprowadzenia niepotrzebnej systematycznej praktyki.

Leczenie trombofilii w ciąży

Od lat toczą się kontrowersje dotyczące tego tematu. Trudność polega na tym, że dostępnych badań jest niewiele i mają one kilka wad metodologicznych, które nie pozwalają osiągnąć jednoznacznych wyników.

Jednak kilka recenzji nie przypisuje rzeczywistej korzyści leczeniu heparyną drobnocząsteczkową (LMWH) lub kwasem acetylosalicylowym (aspiryną) jako sposobem zapobiegania zdarzeniu zakrzepowemu u kobiety ciężarnej z trombofilią. Przy wyborze tego rodzaju terapii konieczne jest indywidualne podejście do każdego pacjenta.

Dlatego tak ważne jest zaufanie do położnika, który kontroluje ciążę. To właśnie ten ekspert określi, zgodnie z czynnikami ryzyka, najlepsze podejście zapobiegawcze, aby bezpiecznie doprowadzić ciążę do porodu.