Stłuczenie - czy wiesz, czym ono dokładnie jest?
Stłuczenie, określane także mianem wybroczyny, jest jednym z podstawowych rodzajów zmian skórnych. Jest ono podstawą wielu innych rodzajów chorób i stanów chorobowych, a także innych objawów o charakterze dermatologicznym.
Można powiedzieć ogólnie, że stłuczenie to nagromadzenie się krwi pod skórą wskutek jakiegoś urazu. Wynika to z faktu, że na samej powierzchni skóry, ani tuż pod nią nie ma otwartych ran ani towarzyszących im zmian. Tak więc ta nagromadzona krew jest wynikiem pękniętych naczyń krwionośnych.
Kiedy krew wypływa z naczyń krwionośnych, zjawisko to nazywa się wynaczynieniem. Stłuczenie jest zatem efektem intensywnego wynaczynienia tuż pod nienaruszoną powierzchnią skóry. Oznacza to, że w tym konkretnym obszarze występują uszkodzone, otwarte naczynia krwionośne.
Może to zostać spowodowane na przykład uderzeniem lub ogólnie urazem fizycznym, a także infekcją, która niszczy je od wewnątrz. Inną powszechnie spotykaną możliwością jest rozdarcie tkanki mięśniowej w tym konkretnym rejonie ciała.
Stłuczenie jest zmianą o charakterze dermatologiczną, ale nie wpływa ono jedynie na zewnętrzną powierzchnię skóry. Ten typ patologii może również rozwijać się pod błoną śluzową – na przykład w wewnętrznym obszarze jamy ustnej.
Ogólnie rzecz biorąc stłuczenie jest zmianą skórną przypominającą na pierwszy rzut oka typowy siniak. Jest to bardzo istotne zjawisko we współczesnej medycynie. Dzisiaj opowiemy Ci nieco bliżej, jak się formuje stłuczenie i jakie mogą być jego przyczyny.
Typowe przyczyny wywołujące stłuczenie
Istnieje kilka rzeczy, które mogą powodować stłuczenie. Pęknięcie naczyń krwionośnych i wynaczynienie krwi do przestrzeni podskórnej jest wynikiem końcowym tego zjawiska. Rzeczywistymi jego przyczynami mogą być jednak między innymi następujące sytuacje:
- Uraz fizyczny, taki jak uderzenie w skórę, które jej jednak nie rozrywa. To znaczy coś spowodowanego przez tępo zakończony przedmiot. Pamiętaj, że wybroczyny występują tylko wtedy, gdy nie ma powierzchownych ran skórnych.
- Stłuczenie jest powszechnie spotykane wśród sportowców. Czasami jest ono spowodowane urazem, a innym razem nadmiernym wysiłkiem podczas treningu, który może uszkodzić mięśnie.
- Witamina K jest niezbędną substancją do prawidłowego krzepnięcia krwi. Niedobór tej witaminy w organizmie jest idealną sytuacją do przyśpieszonego powstawania wybroczyn.
- Niektóre procesy zakaźne mogą osłabiać naczynia krwionośne i rozrywać je od wewnątrz, bez naruszania powierzchni skóry. Czasami stłuczenie może być pierwszym objawem infekcji. Może ono pojawić się nawet przed wystąpieniem gorączki.
- Podobnie jak w przypadku niedoboru witaminy K, osoba z zaburzeniami krzepnięcia krwi, takimi jak na przykład choroba von Willebranda, jest bardziej podatna na wystąpienie wybroczyn. Ponadto zaburzenie krzepnięcia krwi może być również wtórnym objawem innego stanu chorobowego, takiego jak nowotwór.
- Istnieją także inne choroby, na potrzeby leczenia których dana osoba musi przyjmować antykoagulanty. Ich stosowanie ma niekorzystny, lecz znaczący wpływ na powstawanie spontanicznych wybroczyn wskutek małych urazów (powodujących z reguły niegroźne siniaki, )które w normalnych warunkach nie rozerwałyby naczyń krwionośnych.
Zobacz także: Siniaki – Jak szybko się ich pozbyć?
Jak formują się stłuczenia?
Stłuczenie, jak już opisaliśmy powyżej, polega ogólnie rzecz biorąc na gromadzeniu się krwi w przestrzeni podskórnej pod nienaruszoną powierzchnią skóry. Proces ten sam się ogranicza, a po pewnym czasie krew wchłania się ponownie do organizmu.
Podczas tego etapu ponownego wchłaniania, co może jednak zająć długie tygodnie, zmienia się kolor skóry w miejscu zmienionym chorobowo. Zmiany barwy ujawniają poszczególne etapy procesu likwidowania wybroczyny.
Na przykład krew jest czerwona, gdy znajduje się w naczyniach krwionośnych. Po ich opuszczeniu i rozlaniu się w przestrzeni podskórnej przejmują ją komórki obronne lub makrofagi. W makrofagach hemoglobina we krwi traci przenoszony przez nią tlen i staje się ciemniejsza.
Możesz zobaczyć ciemnoczerwoną hemoglobinę bez tlenu z zewnątrz ciała jako obszary o fioletowym zabarwieniu. Jest to typowy kolor, za pomocą którego można zidentyfikować wybroczyny. Po prostu jest to kolor pospolitego siniaka.
Z biegiem czasu hemoglobina przekształca się w różne pigmenty z powodu swojego rozpadu. Zielony to kolor wybroczyny, który następuje po „okresie fioletowym”. Dzieje się tak dlatego, że hemoglobina przekształca się w biliwerdynę.
Kilka dni później biliwerdyna zamienia się w bilirubinę. W tym czasie kolor skóry zmienia się z zielonego na żółty. Przynajmniej dopóki bilirubina nie stanie się hemosyderyną, która z zewnątrz będzie miała jasnobrązowy kolor.
Ostatnim krokiem eliminacji wybroczyny jest całkowite wchłonięcie resztek krwi. Ponownie interweniują w tym momencie makrofagi, które trawią wszystkie pozostałe hemosyderyny. I na koniec skóra po zakończeniu tego procesu powraca do swojego zwykłego koloru.
Ogólnie rzecz biorąc stłuczenie zmienia swoje kolory wraz z upływem kolejnych dni.
Przeczytaj również: Siniaki – 10 domowych metod na ich usunięcie
Klasyfikacja wybroczyn
Terminy takie jak stłuczenie, wybroczyny, krwiak, czy siniak są często używane zamiennie, ale nie oznaczają jednak dokładnie tego samego. W dermatologii każdy z nich ma swoje szczególne cechy.
W najściślejszym znaczeniu tego słowa krwiak jest stłuczeniem, które unosi skórę na powierzchni. Oznacza to, że jeśli poziom skóry w dotkniętym regionie nie wzrośnie, to nie mamy do czynienia z krwiakiem.
Z drugiej strony siniaki są bardziej utożsamiane z wielkością wybroczyny. Na przykład zmiany do dwóch centymetrów określane są właśnie mianem siniaków. Jednak jeśli przekraczają ten rozmiar, to zamiast siniaków mamy do czynienia ze stłuczeniem.
Poza tym należy pamiętać, że stłuczenia są zwykle objawem przemijającym i głównie związanym z przebytym urazem fizycznym. Skonsultuj się z lekarzem, jeśli masz stłuczenia i nie wiesz, skąd one pochodzą. Będzie mógł on wtedy postawić dokładną diagnozę dla Twojego przypadku.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Epperla, N., Mazza, J. J., & Yale, S. H. (2015). A Review of Clinical Signs Related to Ecchymosis. WMJ : official publication of the State Medical Society of Wisconsin, 114(2), 61–65. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26756058/
- Jiménez Jiménez, J., Chinchilla Alvarado, S., & Saborío Morales, L. (2016). Evaluación médico-legal de las equimosis cutáneas. Medicina Legal de Costa Rica, 33(1), 35-43. https://www.scielo.sa.cr/scielo.php?pid=S1409-00152016000100035&script=sci_abstract&tlng=es
- Mogollón Gallo, J. D., Merchán Figueroa, M. K., Gualdrón Frías, C. A., Parra Pinzón, P. A., Niño Rodríguez, D. P., & Obando Bustos, V. J. (2020). Coagulación intravascular diseminada. Médicas UIS, 33(2), 75-84. http://www.scielo.org.co/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0121-03192020000200009
- Rosas, M. R. (2011). Lesiones deportivas. Clínica y tratamiento. Offarm: farmacia y sociedad, 30(3), 36-42. https://www.elsevier.es/es-revista-offarm-4-articulo-lesiones-deportivas-clinica-tratamiento-X0212047X11205082
- Tirado Tirado, J. H. (2021). Datación de equimosis usando aprendizaje profundo [tesis de Magister, Universidad Nacional Mayor de San Marcos]. Repositorio de tesis digitales Cybertesis. http://cybertesis.unmsm.edu.pe/handle/20.500.12672/17317
- Centros para el Control y la Prevención de Enfermedades (CDC). (2019). ¿Qué es el sangrado por deficiencia de vitamina K?. Consultado el 22 de abril de 2023. https://www.cdc.gov/ncbddd/spanish/vitamink/facts.html
- Instituto Nacional del Cáncer. (s.f.). Definición de hematoma. Consultado el 22 de abril de 2023. https://www.cancer.gov/espanol/publicaciones/diccionarios/diccionario-cancer/def/hematoma
- Clínica Universidad de Navarra. (s.f.). Petequia. Consultado el 22 de abril de 2023. https://www.cun.es/diccionario-medico/terminos/petequia