Rtęć w rybach – czy jest się czego bać?

Rtęć występuje głównie w dużych lufarach. Kobiety w ciąży i dzieci powinny szczególnie uważać na to, jakie ilości tej ryby spożywają. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej.
Rtęć w rybach – czy jest się czego bać?
Marta Guzmán

Napisane i zweryfikowane przez dietetyczka Marta Guzmán.

Ostatnia aktualizacja: 09 sierpnia, 2022

Rtęć w rybach występuje głównie w dużych lufarach. Kobiety w ciąży i dzieci powinny szczególnie uważać na to, jakie ilości tej ryby spożywają.

Czy rtęć w rybach to zatem coś, czym powinniśmy się martwić?

Prawie wszyscy wiedzą, że jedzenie ryb ma wiele korzyści zdrowotnych ze względu na wysoką zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych. Jednak w społeczeństwie rośnie obawa o ryzyko związane z występowaniem rtęci w rybach.

W dzisiejszym artykule dowiesz się, czy rtęć zawarta w rybach jest naprawdę niebezpieczna, jaką ilość ryb możesz bezpiecznie spożywać i jakie odmiany zawierają dużo tego metalu ciężkiego.

Rtęć w rybach

Rtęć występuje naturalnie w glebie, wodzie, roślinach i zwierzętach. Problem polega na tym, że działalność człowieka wnosi do środowiska duże ilości rtęci poprzez spalanie odpadów stałych, wykorzystywanie paliw kopalnianych i wykorzystywanie rtęci we wszystkich gałęziach przemysłu.

Rtęć przenika do ryb w pożywieniu, które jedzą. Tak więc najbardziej drapieżne ryby – które są również największe – gromadzą większe ilości tego metalu.

Ryzyko spożywania ryb z rtęcią

Toksyczność rtęci zależy od jej formy chemicznej, rodzaju, ilości i czasu ekspozycji. Spośród wszystkich rodzajów chemicznych rtęci obecnych w żywności najbardziej toksyczny jest organiczny związek metylortęci. Ten rodzaj występuje głównie w rybach i skorupiakach.

Ten związek chemiczny może wpływać na nerki i ośrodkowy układ nerwowy, szczególnie podczas rozwoju płodu, przez przekroczenie bariery krew-mózg i łożyska. Może również powodować zmiany w prawidłowym rozwoju mózgu u niemowląt. Ponadto przy wyższych dawkach może nawet wywoływać zmiany neurologiczne u dorosłych.

Jakie ryby zawierają rtęć?

Niektóre odmiany ryb maja wyższe stężenie rtęci. Duże ryby zazwyczaj zawierają najwięcej tego metalu.

Rtęć w rybach

Ogólnie rzecz biorąc, najwyższe stężenie rtęci występuje w rybach słodkowodnych i morskich, zwłaszcza u dużych gatunków, które są częścią najwyższego łańcucha pokarmowego, takich jak:

Tuńczyk wielkooki

Tuńczyk zawiera najbardziej niepokojące ilości rtęci. Nie chodzi jednak o tuńczyka śródziemnomorskiego, a tuńczyka wielkookiego. Ta odmiana zamieszkuje obszary tropikalne i subtropikalne Atlantyku, Indii i Pacyfiku.

Miecznik

Miecznik jest jedną z komercyjnych ryb o największej zawartości rtęci. To drapieżnik, który codziennie zjada duże ilości ryb, pochłaniając tym samym całe pokłady metalu zawarte w ofierze. Następnie rtęć z miecznika trafia do Twojego organizmu.

Rekin

Ten gatunek również zawiera wysoki procent rtęci. Rekiny mogą być małe, jak rekin karłowaty, lub duże, jak rekin wielorybi. Tak czy inaczej, ponieważ są drapieżnikami, pochłaniają duże ilości rtęci ze swoich zdobyczy.

Szczupak

Szczupak jest dużym drapieżnikiem, który żywi się wszelkiego rodzaju gatunkami kraba. W niektórych częściach świata jest gatunkiem inwazyjnym.

Jakie ilości ryb można jeść bez większego ryzyka?

W celu bezpiecznego spożycia ryb należy ograniczyć spożycie odmian, które mają wysoki poziom rtęci. Co więcej, powinny być one szczególnie unikane przez kobiety w ciąży.

Metale w rybach

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca ograniczenie spożycia tuńczyka błękitnopłetwego, miecznika, rekina i szczupaka. Należy jednak wziąć pod uwagę także pochodzenie mięsa, ponieważ niektóre wody są bardziej zanieczyszczone niż inne.

Wspólny Komitet Ekspertów FAO i WHO ds. Dodatków do Żywności dokonał przeglądu dopuszczalnego tygodniowego spożycia metylortęci w czerwcu 2003 roku, zmniejszając wartość z 3,3 μg / kg masy ciała do 1,6 μg / kg masy ciała.

Zalecenia AESAN dla grup ryzyka są następujące:

  • kobiety w ciąży, mogące zajść w ciążę lub karmiące piersią powinny unikać jego spożywania,
  • dzieci poniżej 3 lat powinny unikać jego spożywania,
  • w przypadku dzieci w wieku 3-12 lat należy ograniczyć spożycie do 50 g / tydzień lub 100 g / 2 tygodnie (nie powinny spożywać żadnych innych ryb w tej kategorii w tym samym tygodniu).

Zalecenia dotyczące spożywania ryb

Ryby są niezbędne dla zrównoważonej diety, ponieważ dostarczają białka o wysokiej wartości biologicznej, takie jak witaminy A, D i B12, jod i selen. Dieta zawierająca ryby i skorupiaki pomaga zachować zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Nie ma także dowodów na związek między spożyciem rtęci a ryzykiem choroby niedokrwiennej serca.

Biorąc pod uwagę korzyści, jakie zapewniają kwasy tłuszczowe DHA i porównując je z ryzykiem spożywania rtęci, spożywanie ryb przez kobiety w wieku rozrodczym, w ciąży lub karmiące piersią zmniejsza ryzyko nieprawidłowego rozwoju neurologicznego dzieci.

Podstawą jest spożywanie naprzemiennie różnych rodzajów ryb.

  • Wybieraj inne rodzaje ryb niebieskopłetwych, takie jak labraks, dorada, łosoś, sardynki, pstrąg itp.
  • Zdrowi dorośli nie powinni spożywać ryb o wysokiej zawartości rtęci, takich jak tuńczyk, miecznik, szczupak lub rekin częściej niż raz w tygodniu.
  • Unikaj zbyt częstego jedzenia tuńczyka z puszki. W jednym z badań naukowcy przebadali studentów uniwersytetów, którzy często je spożywali – mieli oni we włosach wyższy poziom rtęci niż ci, którzy nie jedli tego rodzaju pożywienia.
  • Powinieneś na zmianę spożywać ryby błękitnopłetwe i sieje, ponieważ ten ostatni rodzaj zawiera mniej rtęci.

Podsumowując

Wysokie stężenie rtęci w niektórych odmianach ryb jest wystarczające, aby zalecić ograniczenie ich spożycia. Jedzenie zbyt dużej ilości niektórych ryb może być przyczyną zwiększonego ryzyka problemów zdrowotnych. Ważne jest również, aby pamiętać, że inne odmiany ryb są nadal bardzo zdrowe.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Rhee JJ., Kim E., Buring JE., Kurth T., Fish consumption, omega 3 fatty acids, and risk of cardiovascular disease. Am J Prev Med, 2017. 52 (1):  10-19.
  • Bjorklund G., Tinkov AA., Dadar M., Rahman M., et al., Insights into the potential role of mercury in alzheimer’s disease. J Mol Neurosci, 2019. 67 (4): 511-533.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.