Przemoc seksualna - procedura badań lekarskich

Problem ten dotyczy w głównej mierze kobiet. Wciąż na całym świecie kobiety padają ofiarami przemocy seksualnej. Aby sprawca poniósł konsekwencje swoich czynów niezbędne będą badania lekarskie, po dokonanym przestępstwie. Najważniejszym ich elementem jest szacunek i bezpieczeństwo pacjenta. 

Przemoc seksualna to zmora wszystkich pokoleń, choć można odnieść wrażenie, że w dzisiejszych czasach dochodzi do niej znacznie częściej. Napaść na tle seksualnym w środowisku lekarskim uznawana jest za nagły przypadek, wymagający podjęcia odpowiednich działań.

Niezwykle istotna jest reakcja ofiary na dane zdarzenie, wiążąca się z natychmiastową kontrolą lekarską. Procedura badań w przypadku napaści na tle seksualnym zawiera przystosowane do sytuacji protokoły, szczegółowo określające postępowanie.

Delikatność sytuacji wymaga niezwykłego taktu ze strony służby zdrowia.

We wszystkich przypadkach fundamentalne znaczenie ma przyjęcie odpowiedniego podejścia, z psychospołecznego punktu widzenia. Pierwszą rzeczą jest uświadomienie ofiarom ich praw, wyjaśnienie kroków, jakie należy podjąć i uzyskanie zgody na kompleksową opiekę kliniczną.

Wbrew pozorom otrzymanie zgody na badania nie jest łatwym zadaniem. Pacjenci, którzy przeżyli ową traumę zostali pozbawieni zaufania do instytucji i ludzi.

Zdajemy sobie sprawę, że problem w zdecydowanej większości dotyczy kobiet. Jeśli zaś ofiarą jest mężczyzna, w większości przypadków oprawcę także stanowił inny przedstawiciel płci męskiej.

Niezwykle rzadko kobiety dopuszczają się molestowania seksualnego innych. Co nie oznacza, że problem ten nie występuje.

W każdym z tych przypadków efekt psychologiczny jest nad wyraz poważny, ale to mężczyźni częściej ulegają długotrwałym urazom psychicznym.

Przemoc seksualna – czym charakteryzuje się badanie lekarskie?

Przemoc nie jedno ma imię. Również koncepcja napaści seksualnej jest myląca i obszerna, dlatego wywołuje tyle wątpliwości. Nierzadko towarzyszą jej ubogie procedury i niekorzystne dla zdrowia pacjenta postępowanie.

Obejmuje akty przemocy, począwszy od kontaktu cielesnego, poprzez niechciane pocałunki lub pieszczoty, aż po gwałt. Ten ostatni jest jej najsilniejszym wyrazem i wiąże się z przymusową penetracją pochwy, odbytu lub jamy ustnej.

Dlatego też, jak możemy zauważyć nie wszystkie formy napaści seksualnej podlegają badaniu lekarskiemu.

We wszystkich przypadkach napaść na tle seksualnym ma negatywne konsekwencje psychologiczne, fizyczne i społeczne. Nie zawsze jednak prowadzi to do urazów lub negatywnych skutków fizycznych.

Badanie lekarskie dotyczące napaści na tle seksualnym zazwyczaj wykonywane jest tylko w przypadku urazu fizycznego. Warto o tym pamiętać.

Kiedy przeprowadza się badania lekarskie w kontekście przemocy seksualnej?

Badanie lekarskie dotyczące napaści na tle seksualnym jest oceną medyczno-prawną mającą na celu ustalenie stanu fizycznego i psychicznego ofiary.

Jest wykorzystywane też do określenia rodzaju i skali obrażeń, jakie spowodował napastnik, oraz do niezwłocznego uzyskania dowodów medycznych na potrzeby procesu sądowego.

• Z medycznego punktu widzenia, badanie napaści seksualnej ma na celu zwrócenie uwagi na poważne obrażenia i ocenę fizycznych konsekwencji traumatycznego zdarzenia.
• Z prawnego punktu widzenia, celem jest udokumentowanie przebiegu, dowodów i wniosków, wykorzystywanych później przez wymiar sprawiedliwości.

Istotne jest, aby badanie zawierało elementy umożliwiające ściganie i karanie przestępców seksualnych.

Mimo to, nigdy nie należy zapominać, że najważniejszą rzeczą w tym postępowaniu jest zachowanie dobrego samopoczucia fizycznego i psychicznego ofiary. W przeciwnym razie może dojść do ponownej wiktymizacji i długotrwałych konsekwencji.

Przemoc seksualna i wymagane badania lekarskie – czym się charakteryzują?

Badanie lekarskie, przeprowadzane w przypadku przemocy na tle seksualnym – powinno zostać przeprowadzone, jak najszybciej. Wartość dowodów i prawdopodobieństwo ich użyteczności spadają po upływie 72 godzin od zdarzenia.

Jest to zakres trwałości materiału biologicznego agresora w ciele ofiary. Czym właściwie charakteryzuje się takie badanie?

W badaniach uwzględnione są:

• Ocena ofiary i ustalenie priorytetów. Jest to badanie mające na celu ustalenie, czy występują poważne urazy cielesne, które wymagają natychmiastowego leczenia. Na tym etapie powinno się uzyskać świadomą zgodę pacjenta.
• Natychmiastowa opieka medyczna. Oznacza to przede wszystkim zagwarantowanie bezpieczeństwa i prywatności ofiary, zarządzanie ewentualnymi zatruciami oraz zarządzanie sytuacjami kryzysowymi, takimi jak ataki paniki itp.
• Identyfikacja ryzyka zajścia w ciążę i przeniesienia chorób przenoszonych drogą płciową. W celu określenia owych kwestii pobierane są specjalistyczne próbki badawcze.
• Historia medyczna. Pozwala to rozszerzyć informacje na temat ogólnego stanu zdrowia ofiary.
• Historia agresji. Obejmuje przesłuchanie, prowadzone przez lekarza sądowego w celu ustalenia faktów związanych z napaścią seksualną .
• Dokładne i kompletne badanie fizyczne. Procedura polega na szczegółowym zbadaniu ciała ofiary i zebraniu możliwych dowodów w sprawie.

Procedura badań – jak przebiega?

Badanie lekarskie dotyczące napaści na tle seksualnym musi odbywać się zgodnie z wcześniej ustaloną kolejnością i protokołem, aby nie doszło do żadnych nieporozumień i uchybień.

• Z zasady badania zaczynają się “od głowy”. Dlatego lekarz rozpocznie procedurę od skóry głowy, twarzy oraz włosów. Szczególną uwagę zwraca się na jamę ustną i oczy (z wyszczególnieniem spojówek).
• Przechodząc do kończyn, lekarz koncentruje się na paznokciach, środkowej części dłoni i przedramionach. To tam zazwyczaj znajdują się ewentualne ślady samoobrony.
• Powszechnie oznaki agresji widoczne są na ramionach ofiary i nadgarstkach. Następnie personel medyczny przechodzi do analizy obrażeń kończyn dolnych.
• Wreszcie ostatnim etapem jest szczegółowa analiza narządów płciowych. Najpierw przeprowadza się zewnętrzny ogląd, następnie przechodząc do badania wewnętrznego.

Lekarz musi być niezwykle ostrożny, przy zbieraniu materiału dowodowego, aby uniknąć jego zanieczyszczenia i ewentualnej utraty.

Wreszcie, w celu sporządzenia odpowiedniego sprawozdania, przeprowadza się analizę i ocenę całego uzyskanego materiału empirycznego.