Penicylina i jej wykorzystanie oraz działanie
Chociaż penicylina jest dość bezpieczna, może wywoływać wiele działań niepożądanych. Zaliczamy do nich między innymi nadwrażliwość lub alergię na penicylinę.
Penicylina to lek z rodziny antybiotyków, pozyskiwany z grzybów “penicillium“. Jej odkrycie przypisujemy Alexandrowi Flemingowi, szkockiemu bakteriologowi. Dokonał tego w 1928 r. Jednak eksperci byli w stanie rozpocząć jej masową produkcję dopiero 10 lat później. Zadanie to przypadło między innymi biochemikowi Ernstowi Borisowi Chainowi i patologowi Howardowi Floreyowi.
Penicylina to antybiotyk, który należy do rodziny beta-laktamów (β-laktamów). Ten antybiotyk ma szerokie spektrum działania i pomaga w walce z wieloma różnymi rodzajami bakterii, takich jak pneumokoki, paciorkowce, Clostridium tetani (które wywołują tężec) i meningokoki.
To znaczące odkrycie w świecie medycyny, ponieważ penicylina pomogła wytępić kilka chorób, które były zabójcze dla pacjentów w tamtych czasach. Zaliczamy do nich sepsę, rzeżączkę, a nawet szkarlatynę.
Niestety lekarze zbyt często wykorzystywali penicylinę oraz wynalezione z czasem jej syntetyczne i półsyntetyczne pochodne. W rezultacie wiele bakterii stało się odpornych na te antybiotyki. To poważny problem zdrowotny, który dotyczy całego świata.
W dzisiejszych czasach naukowcy nieustannie badają i opracowują nowe mechanizmy działania i alternatywne terapie, które pomagają zwalczać odporne bakterie.
Penicylina, czyli czym są antybiotyki beta-laktamowe?
Ogólnie rzecz biorąc ten rodzaj antybiotyków ma wąskie spektrum, ponieważ działają one jedynie na bakterie gram-dodatnie i zabijają bakterie. (Jednak penicylina to antybiotyk o szerokim spektrum działania).
Leki tego typu podaje się drogą doustną oraz pozajelitową. Ich stosowanie jest niezwykle bezpieczne, ponieważ ewentualne skutki uboczne są ograniczone jedynie do reakcji związanych z nadwrażliwością. Jednak takie reakcje należy bardzo ostrożnie kontrolować, ponieważ mogą wywoływać wstrząs anafilaktyczny.
Co więcej, chociaż są w stanie przekraczać barierę łożyska, lekarze mogą przepisywać je kobietom w ciąży ze względu na dość wysoki profil bezpieczeństwa, który został potwierdzony przez liczne badania kliniczne.
Ten rodzaj antybiotyków może być stosowany w wielu przypadkach.
Rodzaje antybiotyków anty-laktamowych
W grupie tych antybiotyków znajdują się:
- Penicylina,
- Cefalosporyny,
- Monobaktamy, które walczą z bakteriami gram-negatywnymi,
- Karbapenemy.
Sposób działania: w jaki sposób penicylina oddziałuje na organizm?
Penicylina to lek, który zabija bakterie i utrudnia ich namnażanie. Właśnie dlatego naukowcy uznają go za lek bakteriobójczy. Jednak jest w stanie zabijać jedynie mikroorganizmy, które się rozrastają i namnażają, a nie takie, które są uśpione.
Co więcej, jak już wspomnieliśmy wcześniej, penicylina należy do grupy antybiotyków β-laktam. Ta rodzina leków hamuje syntezę struktury ścian komórek bakteryjnych, która odgrywa kluczową rolę w życiu bakterii, w celu zabicia tych mikroorganizmów.
W tym celu hamuje proces transpeptydazy i koniec końców zapobiega syntezie peptydoglikanu. Antybiotyk musi przeniknąć do środka komórki, a kiedy już tam się znajdzie, musi związać białka protein.
Przeczytaj również: Norfloksacyna – zastosowanie i skutki uboczne tego antybiotyku
Działania niepożądane: alergia na penicylinę
Chociaż penicylina jest dość bezpieczna, może wywoływać znaczące działania niepożądane. Zaliczamy do nich nadwrażliwość lub alergię na penicylinę. Chociaż jest to najczęściej występujący skutek uboczny, jego stopień natężenia jest zależny od cech typowych dla każdego pacjenta. Zaliczamy do nich:
- Przejściową wysypkę na skórze,
- Pokrzywkę,
- Wstrząs anafilaktyczny.
Lek ten może wywoływać również zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak biegunka, mdłości i wymioty, jak również dodatkowe infekcje, taki jak grzybica.
Przeczytaj również: Antybiotyki o szerokim spektrum działania – poznaj najważniejsze z nich
Podsumowanie
Odkrycie penicyliny było prawdziwym przełomem w historii medycyny. Ten lek pomógł położyć kres wielu zabójczym chorobom minionych czasów.
Jednak nadużywanie tego leku, jak również związane z nim odkrycia, doprowadziły do rozwoju odporności na działanie antybiotyków. Z tego powodu działanie wielu antybiotyków jest znacząco słabsze. Dlatego też istnieje paląca potrzeba wynalezienia nowych rodzajów leków.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Ligon, B. L. (2004). Penicillin: Its Discovery and Early Development. Seminars in Pediatric Infectious Diseases, 15(1), 52–57. https://doi.org/10.1053/j.spid.2004.02.001
- Kardos, N., & Demain, A. L. (2011, November). Penicillin: The medicine with the greatest impact on therapeutic outcomes. Applied Microbiology and Biotechnology. https://doi.org/10.1007/s00253-011-3587-6
- Lobanovska, M., & Pilla, G. (2017). Penicillin’s discovery and antibiotic resistance: Lessons for the future? Yale Journal of Biology and Medicine, 90(1), 135–145.
- Gaynes, R. (2017). The discovery of penicillin—new insights after more than 75 years of clinical use. Emerging Infectious Diseases, 23(5), 849–853. https://doi.org/10.3201/eid2305.161556
- Macy, E. (2018). Penicillins. In Drug Allergy Testing (pp. 103–113). Elsevier Inc. https://doi.org/10.1016/B978-0-323-48551-7.00010-9