Otoskleroza — czym jest spowodowana i jak się ją leczy?
Otoskleroza jest wynikiem nieprawidłowego wzrostu kości gąbczastej w uchu środkowym. Powoduje postępujący ubytek słuchu, zwłaszcza u młodych dorosłych. Ten nieprawidłowy wzrost kości prowadzi do zaburzenia wibracji kosteczek słuchowych w uchu środkowym, co jest istotnym mechanizmem produkcji dźwięku. Z punktu widzenia pochodzenia terminów pochodzi od słów oto, które oznacza ucho oraz sclerosis, które oznacza stwardnienie.
Dokładna przyczyna jest nieznana i nie ma konkretnego leczenia farmakologicznego. Podejście polega na regulacji skutków ubytku słuchu, które powoduje otoskleroza.
Otoskleroza — przyczyny
Nieprawidłowa rozbudowa kości jest procesem patologicznym. Dojrzała kość zostaje usunięta z powodu zniszczenia przez osteoklasty, które odpowiadają za zastąpienie tej tkanki nową. Nowa tkanka kostna w otosklerozie jest bardzo gruba, z wieloma komórkami i dość unaczyniona. Dlatego proces ten nazywa się stapedotomią. Dotyczy on głównie okienka owalnego i strzemiączka.
Kiedy zajęte jest strzemiączko, nieprawidłowy wzrost kości unieruchamia je w pozycji, która hamuje wibracje i przenoszenie fal dźwiękowych. W ten sposób powstaje hiperakustyka przewodnictwa (pogorszona zdolność słyszenia), ponieważ wada ma wpływ na przewodzenie fal dźwiękowych.
To, że otoskleroza wpływa na słuch, wynika z faktu, że drgania kosteczek słuchowych (młotek, kowadełko i strzemię) ucha środkowego są utrudnione. Bez tego ruchu nie dochodzi do transmisji fal dźwiękowych. Normalnie fale dźwiękowe powodują drgania błony bębenkowej, które następnie przemieszczają się do trzech kosteczek słuchowych w uchu środkowym, aby wzmocnić impuls. Następnie trafiają do ślimaka.
Ślimak znajduje się w uchu wewnętrznym i odpowiada za wytwarzanie sygnału elektrycznego wraz z ruchem substancji chemicznych. Wreszcie nerw słuchowy przekazuje informacje do kory mózgowej.
Bezpośrednia przyczyna nie do końca znana
Chociaż dokładna przyczyna nie jest znana, w większości przypadków przypisuje się ją czynnikom dziedzicznym. Uchodzi za chorobę autosomalną dominującą z niepełną penetracją (ryzyko u potomstwa wynosi 20-25%, jeśli ma ją rodzic). Częściej występuje u kobiet, między drugą a piątą dekadą życia, oraz u rasy kaukaskiej. W dodatku u 80% osób jest dwustronna. W przypadku jednostronności dotyczy głównie prawego ucha.
Przewaga płci żeńskiej wiąże się z czynnikami endokrynologicznymi. Poziom estrogenu u kobiet w wieku rozrodczym może promować aktywność osteoklastów, inicjując przebudowę kości.
Oprócz dziedziczności otoskleroza jest związana z przewlekłą infekcją wirusem ospy wietrznej lub odry, niskim poziomem fluorku sodu w surowicy i zaburzeniami układu odpornościowego. Może to być również spowodowane złamaniami stresowymi tkanki kostnej, która otacza ucho wewnętrzne.
Główne objawy
Głównym objawem jest utrata słuchu z powolnym i postępującym postępem. Przeciętna progresja otosklerozy do całkowitego ubytku słuchu wynosi 7 lat. W niektórych przypadkach towarzyszą szumy uszne (dzwonienie w obu uszach), zawroty głowy i problemy z równowagą. Otosklerozę należy podejrzewać u każdej młodej osoby dorosłej z postępującą utratą słuchu.
Przeczytaj również: Co robić, gdy uszy dopada infekcja?
Diagnoza kliniczna
Wstępne podejrzenie ma charakter kliniczny i należy je uzupełnić badaniami audiologicznymi, które wykazują przewodzeniowy ubytek słuchu. Do postawienia konkretnej diagnozy wystarczą zgodne wyniki kliniczne oraz audiometria z przewodzeniowym ubytkiem słuchu.
Badania obrazowe wykonuje się tylko dla potwierdzenia przypadków wątpliwych. W takich przypadkach metodą z wyboru jest tomografia komputerowa kości skroniowej o wysokiej rozdzielczości. Lekarze zalecają też obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego.
W momencie oceny, podczas badania fizykalnego z otoskopią, przez zdrową błonę bębenkową widoczne są zaczerwienione obszary w uchu środkowym. W przypadku audiometrii następuje obniżenie progu przewodnictwa kostnego z powodu unieruchomienia strzemiączka. Skany CT pokazują obszary o zmniejszonej gęstości w określonych obszarach kości skroniowej.
Przeczytaj również: Badanie słuchu – kiedy ostatni raz je zrobiłeś?
Leczenie i rokowanie otosklerozy
Nie ma konkretnego leczenia farmakologicznego. Otoskleroza postępuje powoli i progresywnie, a po wczesnej diagnozie nie zawsze konieczna jest operacja. W łagodnych przypadkach można zastosować implanty, które wzmacniają dźwięk. W innych przypadkach wskazana jest witamina D, wapń lub fluor.
Kiedy wymagana jest operacja, wykonuje się zabieg zwany stapedektomią. Podczas tej interwencji część lub całość strzemiączka zostaje usunięta i zastąpiona protezą, dzięki czemu możliwe jest przewodzenie fal dźwiękowych.
Leczenie obejmuje rozwijanie umiejętności rekompensowania utraty słuchu takich jak nauka języka migowego. Leczenie otosklerozy koncentruje się na poprawie słuchu i wymaga ścisłej kontroli u otolaryngologa, z okresową audiometrią w celu kontroli wzrostu kości i uniknięcia całkowitego niedosłuchu.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Guzmán M, Fuentes C, Cahuantzi J. Otoesclerosis. Experiencia quirúrgica. An Med Asoc Med Hosp ABC 2005;50(3). Disponible en: https://www.medigraphic.com/cgi-bin/new/resumen.cgi?IDARTICULO=3957.
- Salvador J, Rodríguez D, Miranda G, Grazia J. Otoesclerosis: Revisión de aspectos etiopatogénicos, clínico-demográficos e imagenológicos. Rev. chil. radiol 2016;22(3). Disponible en: https://scielo.conicyt.cl/scielo.php?pid=S0717-93082016000300005&script=sci_arttext.
- Stott C, Ojeda A, Muñoz D, Moyano L. Otoesclerosis: Aspectos histopatológicos y resultados auditivos de la estapedostomía. Rev. Otorrinolaringol. Cir. Cabeza Cuello 2012; 72(2):125-132. Disponible en: http://www.scielo.cl/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0718-48162012000200004&lng=es.