Osoby o skłonnościach autodestrukcyjnych i ich nawyki

Osoby o skłonnościach autodestrukcyjnych tną się lub zadają sobie ból. Ich zachowania to sposób na radzenie sobie z tłumionym cierpieniem.

Trwanie w przemocowych relacjach, samookaleczanie, impulsywność, prokrastynacja, konsumpcja narkotyków, próby samobójcze…Osoby o skłonnościach autodestrukcyjnych przejawiają szkodliwe i niebezpieczne dla siebie samych zachowania.

Często za takimi zachowaniami stoją zaburzenia psychiczne takie jak zaburzenia osobowości, schizofrenia i inne.

Jednak warto zaznaczyć, że nie zawsze przyczyną jest problem tego rodzaju. Nastolatki i osoby z doświadczeniem zaniedbania w dzieciństwie czy przemocy mogą także przejawiać takie zachowania.

Trzeba zrozumieć, że ludzie wpadają w taki tryb, gdyż daje im on ulgę. Ich krajobraz emocjonalny jest tak trudny i intensywny, że muszą szukać ujścia w działaniu. Jednak ulga trwa krótko, a podejmowane przez nich praktyki często komplikują życie.

Co charakteryzuje osoby o skłonnościach autodestrukcyjnych?

Jak już wspomnieliśmy, zachowania autodestrukcyjne zwykle stanowią objaw zaburzeń psychicznych. Zasadniczo chodzi o traumę, czyli bolesne doświadczenie niszczące równowagę wewnętrzną człowieka.

Niektórzy zamiast zastosować strategie konfrontacji po takich przejściach kierują się w stronę szkodliwych zachowań. Dlaczego? Muszą skanalizować skumulowane cierpienie, złość, smutek, strach i frustrację.

Osoba o skłonnościach autodestrukcyjnych czuje, że nie kontroluje rzeczywistości. W całym tym chaosie osiąga poczucie sprawczości tylko wtedy, gdy podejmuje szkodliwe dla siebie działania.

Przykład może stanowić samookaleczanie, które jest dość powszechne wśród młodzieży w wieku 12-18 lat. Cięcie się i zadawanie sobie bólu daje ulgę emocjonalną i poczucie kontroli nad bólem.

Osoby o skłonnościach autodestrukcyjnych i ich cechy

Osoba o skłonnościach autodestrukcyjnych nie kieruje się własnym dobrym samopoczuciem. Lgnie do chaosu, szuka ulgi od cierpienia emocjonalnego w innej formie bólu.

Ludzie pijący alkohol w ramach ucieczki od rzeczywistości wiedzą, że w ten sposób się niszczą, ale nie zawracają z tej drogi. Przyjrzyjmy się nawykom typowym dla osób o takich skłonnościach.

Koncentrowanie się na własnych ograniczeniach

Przy wszelkich zadaniach i projektach osoby o skłonnościach autodestrukcyjnych koncentrują się na własnych ograniczeniach, braku kompetencji i błędach. Wyolbrzymiają swoje słabe punkty i przekonują otoczenie, że do niczego się nie nadają.

Takie zachowanie pozwala im pozostać w strefie komfortu, której nie chcą opuszczać. Tkwią zanurzone w swoich porażkach ciągle je pielęgnując.

Negatywne nastawienie

Nie wysilają się, szybko rezygnują, obwiniają się i mają zasadniczo negatywne nastawienie do wszelkich aspektów życia. Ciągle zaniżają swoją wartość i rzucają samospełniające się proroctwa. Innymi słowy, czarne scenariusze tworzone przez takie osoby spełniają się, gdyż same to prowokują.

Pasywność i wiktymizacja

Osoby o skłonnościach autodestrukcyjnych nie mają motywacji i są bierne wobec wszelkich wydarzeń, przeciwności i możliwości stających przed nimi. Zamykają się, nie biorą za nic odpowiedzialności i ciągle robią z siebie ofiary.

Agresywne relacje

Ludzie noszący w sobie cierpienie przenoszą je na innych. Kto niesie na plecach ciężar traumy czy nadużyć, łatwo wpada w skłonności autodestrukcyjne. Jednak na tej ścieżce cierpienia projektuje swój kiepski stan psychiczny na otoczenia.

Przyjaźnie rozpadają się, partnerzy często się zmieniają i przynoszą więcej bólu niż szczęścia. Nie jest łatwo być z takimi osobami, gdyż ciągle przeżywają wzloty i upadki i trudno im tworzyć więzi oparte na zaufaniu. Ból to broń obosieczna, która niszczy wszystko, co znajdzie się w pobliżu.

Niedostateczna kontrola emocji

Uniwersum emocjonalne osoby o skłonnościach autodestrukcyjnych jest fragmentaryczne, chaotyczne i nieprzewidywalne. Jej wnętrze wypełnione jest negatywnymi emocjami, nienawiścią, frustracją, złością, smutkiem, strachem, poczuciem winy, wstydem.

Działają one jak para w garnku – chcą się wydostać i gdy im się uda, wybuchają gniewem i przemocą.

Ryzykowne zachowania i uzależnienia

Nadużywanie alkoholu, narkotyków, uzależnienie od seksu czy zakupów, zaburzenia odżywiania, samookaleczanie…Osoby ze skłonnościami do autodestrukcji zwykle przejawiają tego typu problemy. Pojawiają się stopniowo i postępują do momentu, w którym stanowią zagrożenie życia.

Badania takie jak to opublikowane w książce Violent adolescents przez doktor Andreę Scherzer podają, że taki tryb jest powszechniejszy u nastolatków.

Odrzucanie pomocy

Typowa cecha tego profilu to absolutne odrzucanie pomocy. Takie osoby nie chcą wsparcia rodziny, a tym bardziej specjalisty.

Jak skończyć ze skłonnościami autodestrukcyjnymi

Pierwszym krokiem w walce z autodestrukcją jest uświadomienie sobie własnego stanu. Zrozumienie, że zachowania tego typu nie rozwiązują problemu, a jedynie dokładają cierpienia to podstawa.

• Po pierwsze, należy pracować nad nieuświadomionym poczuciem winy i złości. Prowokują one bowiem do ryzykownych zachowań. Próbuje się je uciszać, wypierać za pomocą przyjemności…Najpierw trzeba pozbyć się tych. mechanizmów obronnych i przepracować emocje.
• Drugim krokiem jest terapia poznawcza zorientowana na wewnętrzny dialog, irracjonalne myśli, negatywne koncepcje i złe zdanie na temat siebie samego.
• Zaleca się zawsze rozpoznanie przyczyn sytuacji. Osoba o skłonnościach autodestrukcyjnych może przejść od traumy ku zaburzeniom osobowości. Zaleca się wówczas terapię rodzinną, która angażuje osoby z bliskiego otoczenia w proces interwencji psychologicznej.
• Co więcej, warto wprowadzić zdrowe nawyki. Jeśli dodać do nich strategie radzenia sobie, mogą pojawić się nowe, bardziej korzystne i pozytywne zainteresowania.

Podsumowując, ważne jest, by tego typu problemy leczone były z pomocą specjalisty. Destrukcyjne nawyki mogą bowiem doprowadzić nawet do samobójstwa, a tego powinniśmy za wszelką cenę unikać.

Warto skoncentrować się na nastolatkach, gdyż to ta grupa wiekowa jest najbardziej narażona na autodestrukcyjne zachowania.