Olaparyb: poznaj działanie i cechy tej substancji

Olaparyb: poznaj działanie i cechy tej substancji
Franciele Rohor de Souza

Przejrzane i zatwierdzone przez: farmaceuta Franciele Rohor de Souza.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 18 kwietnia, 2023

Olaparyb to inhibitor replikacji komórek nowotworowych, który zmienia proces kopiowania DNA w komórkach nowotworowych. Badania naukowe nad tym lekiem wydają się obiecujące.

Olaparyb to lek stosowany podczas chemioterapii w celu leczenia zaawansowanych stadiów raka. Jego nazwa rynkowa to Lynparza i został pierwotnie wyprodukowany przez koncern farmaceutyczny AstraZeneca.

Istnieją różne postaci farmaceutyczne, a lekarze przepisują jedną z nich w zależności od choroby i jej etapu rozwoju. Na przykład postać tabletek to swego rodzaju monoterapia, stosowana w leczeniu dorosłych pacjentów z późnym stadium rozwoju nabłonkowego raka jajnika oraz raka jajowodu.

Działa również u pacjentów z nawrotem raka, u których jest stosowana terapia platyną. Co więcej, kapsułki z olaparybem są używane w celu leczenia nowotworów ze zmutowanym genem BRCA. Gen ten odgrywa istotną rolę w rozwoju raka piersi, zwłaszcza piersi i jajników.

Warto zauważyć, że kapsułki i tabletki zawierające olaparyb nie mogą być stosowane zamiennie z powodu różnic w dawkowaniu i biodostępności każdej postaci. Poza tym lek ten może wywołać następujące skutki uboczne u pacjentów, którzy go przyjmują:

  • Mdłości,
  • Biegunkę,
  • Zmęczenie,
  • Neutropenię,
  • Małopłytkowość,
  • Zawroty głowy.

Olaparyb i jego sposób działania

Lek ten hamuje ludzkie enzymy odpowiedzialne za właściwą naprawę DNA: PARP.

Próbki in-vitro udowodniły, że hamuje rozwój wybranych linii komórek nowotworowych oraz wzrost guza. Można wykorzystywać go zarówno w monoterapii, jak i w połączeniu z wcześniej wybraną wcześniej chemioterapią.

Kiedy olaparyb łączy się z tymi enzymami związanymi z DNA, wywołuje serię reakcji, nie dopuszczając do naprawy DNA. W zdrowych komórkach taka naprawa wymaga tych, które posiadają geny BRCA-1 i BRCA-2, aby funkcjonować we właściwy sposób.

Rozpoczyna się aktywacja alternatywnych ścieżek naprawy podatnych na błędy, co prowadzi do zwiększonej niestabilności genetycznej w komórkach nowotworowych, które posiadają błędy w tych białkach.

Brak stabilności genetycznej może osiągnąć niedopuszczalne poziomy po kilku rundach replikacji tych komórek nowotworowych. W związku z tym komórki nowotworowe zaczynają umierać. Dzieje się tak z powodu wysokiej ilości uszkodzeń DNA w porównaniu z normalnymi komórkami.

Badania przeprowadzone na pacjentach z mutacją genu BRCA, u których nie występowało funkcjonujące białko BRCA, wykazało, że podawanie olaparybu po terapią platyną jest skuteczne. Doprowadziło ono do opóźnienia w rozwoju guza oraz zwiększenia ogólnej przeżywalności niż w przypadku samodzielnego stosowania terapii platyną.

Łańcuch DNA
Olaparyb zaburza replikację DNA w komórkach nowotworowych.

Olaparyb i BRCA

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, olaparyb jest stosowany głównie w celu leczenia raka piersi, chociaż można również wykorzystywać go w leczeniu innych rodzajów raka. Dotyczy to również pacjentów z zaawansowanymi nowotworami lub rakiem jajników z przerzutami.

W przypadku raka piersi, za jedno z najczęściej występujących zdarzeń komórkowych w potrójnie ujemnym raku piersi uznaje się zmiany w funkcjonowaniu białka BRCA. To jedna z najbardziej agresywnych odmian raka, które dotykają kobiety.

U ponad 80% pacjentów z mutacją w genie BRCA1 występuje potrójnie negatywny rak piersi. Poza tym około 15% pacjentów cierpiących na raka jajników i 5% pacjentów z rakiem piersi, trzustki lub prostaty również odziedziczyło mutacje genów BRCA1 lub BRCA2.

BRCA
Olaparyb wywiera korzystny wpływ na pacjentów z mutacjami w genie BRCA.

Olaparyb to inhibitor PARP, czyli białek, które pomagają naprawiać uszkodzone DNA. Ponieważ mutacje BRCA mogą również utrudniać naprawę DNA, podobne hamowanie tego procesu z olaparybem może prowadzić do śmierci komórek nowotworowych.

Naukowcy ocenili skuteczność olaparybu w monoterapii i w połączeniu z innymi lekami stosowanymi w chemioterapii w różnych eksperymentach medycznych fazy II. Poza tym jego skuteczność w monoterapii u ostro leczonych pacjentów z zaawansowanym rakiem piersi cechował wyższy obiektywny wskaźnik reakcji.

Dowiedz się więcej na temat: Rak piersi – leczenie za pomocą krioablacji

Podsumowanie

Podsumowując, olaparyb to nowatorskie podejście do leczenia antynowotworowego opartego na hamowaniu PARP. Okazuje się, że może stanowić odpowiedź na nierozwiązane do tej pory potrzeby pacjentów z rakiem piersi związanym z BRCA.

Terapia nie jest zawsze łatwa, ponieważ takie choroby nowotworowe są dość zaawansowane. Wymagają łączenia terapii i właściwej kontroli stanu pacjenta.

Najlepiej byłoby stworzyć onkologiczną grupę doradczą, która zawsze będzie zwracała uwagę na potrzeby pacjenta i rozważała wszystkie pojawiające się czynniki.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Robson, M., Im, S. A., Senkus, E., Xu, B., Domchek, S. M., Masuda, N., … Conte, P. (2017). Olaparib for metastatic breast cancer in patients with a germline BRCA mutation. New England Journal of Medicine. https://doi.org/10.1056/NEJMoa1706450
  • Ledermann, J., Harter, P., Gourley, C., Friedlander, M., Vergote, I., Rustin, G., … Matulonis, U. (2012). Olaparib maintenance therapy in platinum-sensitive relapsed ovarian cancer. New England Journal of Medicine. https://doi.org/10.1056/NEJMoa1105535
  • Oza, A. M., Cibula, D., Benzaquen, A. O., Poole, C., Mathijssen, R. H. J., Sonke, G. S., … Friedlander, M. (2015). Olaparib combined with chemotherapy for recurrent platinum-sensitive ovarian cancer: A randomised phase 2 trial. The Lancet Oncology. https://doi.org/10.1016/S1470-2045(14)71135-0

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.