Odra podczas ciąży: objawy i leczenie

Odra w czasie ciąży niesie ze sobą szereg zagrożeń dla matki i płodu. Dlatego też niezmiernie ważne jest, aby dowiedzieć się, jak może dojść do tej choroby i co można zrobić, aby temu zapobiec.

Przejrzane i zatwierdzone przez: biolog, lekarz María Belén del Río.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 16 czerwca, 2023

Odra to zaraźliwa choroba układu oddechowego, która może okazać się nawet śmiertelna. Odra w czasie ciąży stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia matki i płodu, ponieważ zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu, poronienia i wad rozwojowych u dziecka.

Chociaż można zapobiec tej chorobie poprzez szczepienia i chociaż śmiertelność z jej powodu zmniejszyła się o 80% w ciągu ostatnich 10 lat, to jednak w 2017 r. odnotowano łącznie 110 000 zgonów. Głównie wśród dzieci poniżej 5 roku życia.

Odra w czasie ciąży niesie ze sobą szereg zagrożeń dla matki i płodu. Dlatego też niezmiernie ważne jest, aby dowiedzieć się, jak może dojść do tej choroby i co można zrobić, aby temu zapobiec. I właśnie temu zagadnieniu poświęcamy nasz dzisiejszy artykuł. Zapraszamy do lektury!

Czym w ogóle jest odra?

Odra to choroba wywoływana przez wirusa z rodziny paramyksowirusów. Wirus ten rozmnaża się w nosach i gardłach ludzi. Przenoszony jest zawsze wtedy, gdy zostaje wydalony z organizmu przez kaszel lub kichanie.

Wirus ten może pozostać w powietrzu lub wylądować na powierzchni, gdzie pozostaje aktywny przez kilka godzin. W efekcie tego może rozprzestrzenić się na osoby, które wejdą z nim w kontakt.

Objawy, jakimi cechuje się odra

Objawy odry pojawiają się 10-14 dni po kontakcie z wirusem i manifestują się na różne sposoby. Do najpowszechniej występujących symptomów choroby należą między innymi:

• Gorączka
• Kaszel i ból gardła
• Katar
• Zapalenie spojówek
• Plamy w jamie ustnej zwane plamami Koplika
• Wysypka skórna na całym ciele

Objawy te występują w dwóch etapach. Najpierw pojawiają się typowe symptomy dla grypy lub przeziębienia, takie jak gorączka, kaszel i łzawienie z oczu. Po dwóch lub trzech dniach na skórze i w jamie ustnej zaczyna pojawiać się wysypka. W ciągu kilku dni wysypka rozprzestrzenia się po całym ciele.

Odra jest bardzo zaraźliwa już od pierwszych dni, kiedy pojawiają się objawy grypopodobne i do 4 dni po pojawieniu się wysypki. Bez dodatkowych powikłań choroba ta trwa około 10 dni.

Pamiętaj też, że początkowo odra objawia się powszechnymi objawami przeziębienia i grypy, takimi jak między innymi gorączka, kaszel i podrażnienie oczu. Jednak w miarę postępu infekcji pojawiają się o wiele liczniejsze i poważniejsze komplikacje.

Możliwe powikłania związane z odrą

Najczęstsze powikłania będące wynikiem odry to między innymi:

• Biegunka
• Zapalenie płuc
• Zapalenie mózgu lub opon mózgowych
• Wrzody rogówki

Mniej powszechnym przypadkiem jest zapalenie mózgu, które pojawia się, gdy wirus przedostanie się do mózgu. Tam pozostaje bierny przez okres od 4 do 8 lat.

Ostatecznie jednak infekcja zaczyna się rozwijać i wirus staje się aktywny, powodując poważne problemy neurologiczne, które prowadzą do zaburzeń osobowości, problemów motorycznych i ostatecznie zgonu osoby chorej.

Odra w czasie ciąży

Kobiety w ciąży, które nigdy nie chorowały na odrę lub które nie zostały na tę chorobę zaszczepione, są podatne na infekcję. Dr Neil Silverman, członek zarządu Center for Fetal Medicine and Women’s Ultrasound w Los Angeles w Kalifornii, ostrzega, że objawy odry w ciąży są często o wiele cięższe.

Ponadto choroba ma też poważne konsekwencje dla zdrowia płodu i przebiegu samej ciąży. Główne zagrożenia dla dziecka to:

• Przedwczesny poród
• Poronienie
• Zapalenie mózgu
• Ślepota
• Głuchota
• Fizyczne wady rozwojowe

Jeśli kobieta w ciąży zachoruje na odrę, lekarze mogą ją leczyć wstrzyknięciem przeciwciał zwanych surowicą immunoglobulinową, które zmniejszają nasilenie objawów. Powinni oni także podać jej surowicę immunoglobulinową w ciągu 6 dni od zakażenia.

Ryzyko związane ze szczepieniami na odrę kobiet w ciąży

Szczepionka przeciw odrze zawiera aktywnego wirusa, dlatego nie powinna być podawana kobietom w ciąży. Wynika to z tego, że wirus ten może zostać przeniesiony na dziecko. Szczególnie jest to istotne, jeśli szczepienie zostanie przeprowadzone w następujących okresach:

• Począwszy od 6 miesięcy przed zajściem w ciążę
• Podczas ciąży
• W ciągu 30 dni od porodu, jeśli dziecko karmione jest piersią

Zaszczepienie się przeciwko odrze może zmniejszyć ryzyko zarażenia się chorobą nawet o 90%. Jednak ważne jest, aby ocenić ryzyko podczas ciąży.

Jeśli kobieta została zaszczepiona lub miała wcześniej odrę, jej przeciwciała przechodzą przez mleko matki do organizmu dziecka. Jeśli więc dziecko zostanie wtedy zakażone, przebieg choroby jest zazwyczaj bardzo łagodny.

Jednak jeśli kobieta zostanie zarażona w okresie laktacji, może zarazić swoje dziecko. Taka sytuacja jest tedy bardzo niebezpieczna, ponieważ najwięcej zgonów z powodu odry występuje właśnie u niemowląt karmionych piersią – mówi dr José Tessone z Center for Integral Gynecology of Mexico.

Szczepionka przeciwko odrze

Zaleca się rozpoczęcie szczepienia przeciwko odrze już w wieku 12 miesięcy, a drugą dawkę po 28 dniach. Badania pokazują, że szczepionka zmniejsza wtedy ryzyko zarażenia się odrą o 90%. W niektórych przypadkach u osób dorosłych lekarze zalecają ponowne szczepienie.

Jednak każde szczepienie przeciwko odrze podczas ciąży musi być zgodne z wytycznymi wskazanymi powyżej.