Nietolerancja glutenu: co musisz wiedzieć?
Celiakia i nietolerancja glutenu są ze sobą ściśle powiązane, ale jednocześnie bardzo się od siebie różnią. Znacznie więcej osób cierpi na nietolerancję niż na celiakię.
Celiakia i nietolerancja glutenu są ze sobą powiązane, ale jednocześnie bardzo się od siebie różnią. Podstawą problemu jest gluten, ale istnieją też pewne niuanse. Co powinieneś o tym wiedzieć?
Układ odpornościowy osób z celiakią reaguje agresywnie, gdy gluten (białko występujące w zbożach) krąży po przewodzie pokarmowym. Dlatego chorzy na celiakię muszą przez całe życie przestrzegać ścisłej diety bezglutenowej.
Tymczasem nietolerancja glutenu nie jest reakcją autoimmunologiczną, chociaż chory zauważa poprawę poprzez wykluczenie tego białka z diety.
Czym jest gluten?
Gluten to glikoproteina występująca w powszechnie spożywanych zbożach, takich jak pszenica, jęczmień, żyto czy owies. Występuje również w innych rzadziej spożywanych zbożach, takich jak orkisz (zwany także dziką pszenicą) i pszenżyto (mieszanka pszenicy i żyta).
Według przeglądu opublikowanego w czasopiśmie Nutrients jest to składnik odżywczy, który może negatywnie oddziaływać na układ pokarmowy niektórych osób.
Gluten składa się z dwóch innych glikoprotein: gliadyny i gluteniny. Odpowiada za elastyczność ciasta mącznego, co pozwala chlebowi na uzyskanie objętości w trakcie fermentacji, a także elastycznej i puszystej konsystencji wypiekanego ciasta.
Gluten jest obecny w większości zbóż i produktów pochodnych. Jest to substancja, która wraz z fermentacją pozwala chlebowi zwiększyć swoją objętość.
Nietolerancja glutenu
Znacznie liczniejsi niż chorzy na celiakię są pacjenci z nietolerancją glutenu. Czy organizm może zareagować na gluten, gdy nie cierpimy na celiakię? Wiele osób twierdzi, że nie spożywając glutenu czują się znacznie lepiej, mimo że nie przestrzegają ścisłej diety.
Ich kosmki dwunastnicy są zwykle normalne, ale spożywanie pokarmów zawierających gluten powoduje u nich choroby i dolegliwości takie jak:
- Biegunka.
- Obrzęk brzucha.
- Nadkwasota.
- Migreny.
Gdy pacjenci z nietolerancją glutenu spożywają go, źle się czują, ale nie uszkadza to ich przewodu pokarmowego. Osoby cierpiące na celiakię mogą odczuwać dyskomfort lub nie. Ale prawda jest taka, że ich stan ich jelit pogarsza się stopniowo i nie mają innego wyjścia, jak całkowicie wykluczyć gluten z diety. Dlatego tak ważne są okresowe badania.
Może Cię również zainteresować: Nietolerancja laktozy – kompendium wiedzy
Jakie wygląda leczenie?
W konkretnym przypadku nadwrażliwości na gluten i biorąc pod uwagę, że nie zidentyfikowano konkretnego biologicznego markera tego zaburzenia, leczenie pomogłoby w potwierdzeniu tej diagnozy.
Polega ono na stosowaniu diet eliminacyjnych z późniejszym ponownym wprowadzeniem glutenu obserwując jednocześnie zmiany kliniczne, jakie zaszły w obu okresach.
Stosowanie probiotyków jest uważane za obiecującą terapię w przypadku celiakii, zwłaszcza na poziomie profilaktyki. Niektórzy eksperci, opierając się na aktualnych artykułach naukowych twierdzą, że bakterie te mogą również złagodzić objawy związane z nietolerancją białka.
Żywność glutenowa, której należy unikać i dostępne opcje
Aby kontrolować nietolerancję glutenu i jej objawy ważne jest unikanie pokarmów zawierających go w dużych ilościach.
Pokarmy, których powinna unikać osoba z nietolerancją glutenu to:
- Pszenica, jęczmień, żyto, orkisz, kamut.
- Wszystko, co zostało przyrządzone z wyżej wymienionych zbóż, jak: chleb, mąka, kasza manna, makaron.
- Istnieje wiele produktów, w których gluten jest używany do nadania tekstury: wyroby piekarnicze i cukiernicze, lody, czekolada, pizze, sery, wędliny, pasztety, konserwy, piwa. Należy uważnie przyjrzeć się etykietom.
Aby uniknąć niedoborów żywieniowych, wymienione zboża należy zastąpić innymi bezglutenowymi, ale z podobnym udziałem węglowodanów, takimi jak:
- Ryż, kukurydza, proso, sorgo, komosa ryżowa, kasza gryczana, amarantus, maniok.
- Z tego samego powodu w menu powinny znaleźć się również ziemniaki i rośliny strączkowe.
Przeczytaj także: Różnice między alergią, nietolerancją, awersją i zatruciem pokarmowym
Dieta bezglutenowa nie służy odchudzaniu
Pomysł, że dieta bezglutenowa jest przydatna w odchudzaniu stał się popularny, ale nie jest to celem tej diety. Usunięcie glutenu ze zwykłej diety powinno rozwiązać problemy zdrowotne.
Ponadto przeprowadzono badania, które wykazały, że istnieją produkty bezglutenowe, które mogą zawierać więcej tłuszczów trans lub cukrów w celu poprawy ich tekstury.
Jedząc produkty bezglutenowe (jeśli Twój organizm ma problem z tym białkiem) możesz odczuwać mniej wzdęć i ociężałości. Ale utrata wagi nie musi być bezpośrednim skutkiem wycofania tego składnika odżywczego z diety.
Gdy pojawia się u Ciebie nietolerancja glutenu, ogranicz jego spożycie
Pacjenci z nietolerancją glutenu mogą spożywać pokarmy zawierające tę glikoproteinę, ale mogą potem odczuwać dyskomfort trawienny. Z tego powodu często zaleca się unikanie źródeł glutenu decydując się na te produkty oznaczone jako bezglutenowe.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Balakireva AV., Zamyatnin AA., Properties of gluten intolerance: gluten structure, evolution, pathogenicity and detoxification capabilities. Nutrients, 2016.
- Serena G., Fasano A., Use of probiotics to prevent celiac disease and IBD in pediatrics, Adv Exp Med Biol, 2019. 1125: 69-81.
