Nieprzespane noce - jak nadrobić utracone godziny snu?

Czy da się nadrobić utracone godziny snu? Zdarza się, że uda nam się zachować uczucie mniejszego zmęczenia. Mimo to, stracony sen jest nieodnawialny. Procesy, które zaszły w twoim organizmie w czasie bezsenności - nie będą zrekompensowane. 
Nieprzespane noce - jak nadrobić utracone godziny snu?

Napisany przez Edith Sánchez

Ostatnia aktualizacja: 09 sierpnia, 2022

Jeśli wydaje Ci się, że jeśli po jednej zarwanej nocy, śpiąc więcej następnego dnia zrównoważysz gospodarkę snu i odpoczynku w organizmie – niestety jesteś w błędzie. Nieprzespane noce są nieodwracalne jeśli chodzi o ich wpływ na nasz organizm. Odzyskanie utraconego snu jest biologicznie niemożliwe.

Dowiedz się więcej na ten temat. Pod warunkiem, że nie czytasz tego w nocy, omijając kolejne godziny właściwego odpoczynku!

Nie da się odzyskać tego, co utraciliśmy podczas bezsennych godzin. Co więcej, jeśli nieprzespane noce powtarzają się, może prowadzić to do problemów zdrowotnych. 

Ciało potrzebuje określonej liczby godzin odpoczynku każdego dnia, aby normalnie funkcjonować. Właściwy sen obejmuje od 7 do 9 godzin dziennie. Jeśli będziesz spać mniej, prędzej czy później odczujesz tego negatywne skutki.

Nasze ciało, tak jak cały świat – pracuje w cyklach. Nie jest natomiast zbiornikiem kumulatywnym, jak czasami nam się wydaje. 

Jeśli organizm nie ukończy swojego cyklu, to zaczyna następny z owym deficytem. Kolejny cykl nie zapożycza jednak czegoś z poprzedniego do zrównoważenia swojej pracy. Realizowany jest dalej, niezależnie, nie patrząc wstecz.

W tym artykule dowiesz się, jak nieprzespane noce wpływają na nasze zdrowie i dlaczego nie możemy ich odzyskać.

Architektura snu a nieprzespane noce

Sen stanowi sedno naszego życia. Nasz organizm nie funkcjonowałby bez niego. Struktura naszego snu badana jest na podstawie 3 najważniejszych czynników:

Choć wspominamy w tym artykule niezbędną i właściwą dawkę godzin, poświęconych na sen – warto pamiętać, że nasze zapotrzebowanie jest silnie regulowane przez czynniki genetyczne.

Długość snu zależy między innymi od długości cyklu snu danej osoby i liczby cyklów, których ta osoba potrzebuje, aby się wyspać. Ogromne znaczenie ma też nasz wiek.

Nieprzespane noce – jak wpływają na nasz organizm?

Sen jest podstawowym procesem fizjologicznym dla człowieka i dla wielu zwierząt. W rzeczywistości mózg nie odpoczywa podczas snu, ale jest bardziej aktywny. Przyczynia się on do rozwoju podstawowych procesów organizacyjnych i samonaprawczych.

Kiedy miewasz kłopoty z wyspaniem się – ma to wpływ na Twoje procesy poznawcze. Nie przetwarzasz już informacji w ten sam sposób, tracisz zdolność do nauki i możesz miewać problemy z koncentracją. Poza tym, Twój nastrój ma tendencję do podupadania (za sprawą negatywnych skutków dla ciała migdałowatego).

Nieprzespane noce - kobieta w pracy
  • Jeśli Twoje życie działa według scenariusza późnego kładzenia się spać i wczesnego stawania – potęgujesz wspomniany deficyt. Wyobraźmy sobie sytuację, w której idziesz spać o 2 w nocy i budzisz się o 7 rano.
  • Jesteś winien swojemu zdrowiu i ciału co najmniej dwie godziny każdego dnia! A dług rośnie. W tygodniu to równowartość 14 godzin, czyli dwóch pełnych nocy snu. Jesteś więc dłużnikiem własnego zdrowia, działając na swoją niekorzyść. 
  • Jeśli taki stan utrzymuje się przez dłuższy czas, konsekwencje dla zdrowia mogą być poważne i trwałe. Oznacza to, że zazwyczaj Twoja wydajność intelektualna jest ograniczona, mierzysz się ze złym nastrojem. To tylko niektóre z problemów, które na Ciebie czekają.
  • Z najnowszych badań wynika, że jedna nieprzespana noc może doprowadzić do utraty aż 70 proc. wszystkich komórek układu odpornościowego.

Wyspanie się na zapas jest niemożliwe. Odzyskanie utraconych godzin także. Styl życia oparty o dobre nawyki jest niezwykle ważny. Przemyśl swoją rutynę odpoczynku.

Nieprzespane noce – czy odzyskasz utracone godziny?

Osoby, które uznały, że odzyskanie utraconych godzin snu jest możliwe – zaczynają organizować swoje życie według nieregularnych cykli odpoczynku.

Oprócz wspomnianych wcześniej konsekwencji, możemy dopisać do listy “rytm okrężny”. Jest to rodzaj zegara biologicznego, który posiadamy wszyscy. Jego bezpośrednią konsekwencją przy zaburzonej gospodarce przespanych godzin będzie: chaos w produkcji hormonów. 

Nasz cały organizm pracuje w sposób zsynchronizowany. Jeśli jednak coś stoi nam na przeszkodzie – wszystko zostaje zakłócone. To tak, jakbyśmy na siłę zmienili ruch jednej wskazówki zegara, licząc, że nie zmieni to godziny i nie wprowadzi to zamieszania.

  • Zmiany w produkcji hormonów powodują np. przyrost masy ciała, problemy z apetytem czy schorzenia skórne.
  • Na dłuższą metę zmienia się cały Twój metabolizm. Zwiększa to prawdopodobieństwo wystąpienia poważnych chorób, takich jak cukrzyca, wysokie ciśnienie krwi, a nawet problemy z sercem.

Higiena naszego snu – najważniejsze informacje

Zamiast zamartwiać się w ciągu dnia i w nocy – zmień swoje nawyki, które pozwolą Ci wypracować odpowiedni styl wypoczynku i zadbać o swoje zdrowie. Poniżej zalecamy kilka doskonałych sposobów:

Dobry sen
  • Pozna rytm swojego snu. Zrób sobie krótką autodiagnozę. Rejestruj czas pójścia spać i swojej pobudki, mniej więcej przez 15 dni. Pozwoli Ci to ustalić jakie kroki należy podjąć, aby poprawić higienę snu i odpoczynku.
  • Dostosuj swoje otoczenie przed pójściem spać. Wyeliminuj silne światła, hałasy i wszystkie te bodźce, które mogą zmienić Twój sen w koszmar.
  • Dobre łóżko to podstawa. Jeśli jest coś, w co warto zainwestować pieniądze, to jest to dobre łóżko. Prawdopodobnie spędzisz w nim jedną trzecią swojego życia, więc powinno być wygodne.
  • Ustal harmonogram. Zawsze idź do łóżka w tym samym czasie i spróbuj wstawać o podobnej godzinie. Trzymaj ten harmonogram przez 45 dni, a wejdzie Ci to w nawyk. Zadbaj o to, aby każdego dnia podarować sobie co najmniej 7 godzin snu.
  • Ćwicz i relaksuj sięAby lepiej wysypiać się powinniśmy ćwiczyć aktywnie co najmniej 15 minut dziennie. Ale nigdy nie wykonuj ćwiczeń w godzinie, która poświęcona jest na Twój odpoczynek.
  • Zaplanuj skrupulatnie czas na aktywność, pracę i chwilę dla siebie. Zrelaksuj się tuż przed zapadnięciem się w ramiona Morfeusza.

Naukowcy z Michigan State University ostrzegają, że brak snu po prostu niszczy nasz mózg. Nie tylko utrudnia nam zapamiętywanie, ale może też fałszować informacje. Dochodzi do sytuacji, w której nasz mózg podpowiada nam, że rzekomo uczestniczyliśmy w sytuacjach, które nigdy nie miały miejsca.

Podsumowanie

Znany socjalista i badacz tego tematu, Steven Feinsilver, dyrektora medycyny snu w szpitalu Lenox Hill twierdzi, że długi czas funkcjonowania bez snu prowadzi do kompletnie zerowej zdolności naszego umysłu do tworzenia wspomnień.

Niezwykle zwiększa też ryzyko zachorowania w przyszłości na chorobę AlzheimeraDoprowadzając do sytuacji, kiedy nie prześpimy chwili w czasie 24 godzin dochodzi do tzw. uśpienia mózgu. 

Choć wydaje się, że nie śpisz – chodzisz, rozmawiasz i masz otwarte oczy – Twój mózg dosłownie usypia na chwile trwające od dziesięciu do dwudziestu sekund. Działasz wtedy “na autopilocie”.
– Steven Feinsilver-

Po 48 godzinach bez snu Twój organizm może popaść w psychozę. Organizm jest tak zmęczony, że przestaje kontrolować z każdą chwilą więcej funkcji życiowych. Naukowcy twierdzą, że gdyby przekroczyć pewną granicę kompletnej bezsenności – może doprowadzić nawet do śmierci.

Bardzo ciekawy wpływ zauważono też w kontekście chorób układu krążenia. Badania wykazały, że w dzień, w którym przestawia się czas na letni (kiedy tracimy godzinę snu) dochodzi do 25% wzrostu występowania zawałów serca.

Brzmi poważnie prawda? Nigdy nie powinniśmy bagatelizować higieny naszego snu i jego wartości dla zdrowia.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Leonardo, S. M. (2013). Trabajo en turnos, privación de sueño y sus consecuencias clínicas y médicolegales. Revista Médica Clínica Las Condes, 24(3), 443-451.
  • Sierra, J. C., Jiménez-Navarro, C., & Martín-Ortiz, J. D. (2002). Calidad del sueño en estudiantes universitarios: Importancia de la higiene del sueño. Salud Mental.
  • Miró, E., Cano-Lozano, C., & Buela-Casal, G. (2005). SUEÑO Y CALIDAD DE VIDA. Revista Colombiana de Psicología.
  • Can You Catch Up on Sleep? – Sleep Foundation. (2020). Retrieved 11 July 2020, from https://www.sleepfoundation.org/articles/you-cant-catch-sleep

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.