Narkolepsja - rodzaje i stopnie natężenia

Termin narkolepsja został wprowadzony przez Jeana-Baptiste-Édouarda Gélineau pod koniec XIX wieku. Ten badacz jako pierwszy opisał tę przypadłość w 1880 roku. Nadał jej tę nazwę na podstawie dwóch greckich korzeni: narkē i lepsis, które razem oznaczają „atak snu”.

Czym jest narkolepsja?

Narkolepsję definiuje się jako przewlekłe zaburzenie neurologiczne, które powoduje zaburzenia rytmu snu. Jego główną cechą charakterystyczną jest pojawienie się senności w ciągu dnia oraz nagłe napady snu, których nie można powstrzymać.

Ci, którzy cierpią na którykolwiek z typów lub stopni natężenia narkolepsji mają ogromne problemy z utrzymaniem przytomności przez kilka godzin, niezależnie od okoliczności, w jakich się znajdują. Z tego powodu ma to decydujący wpływ na jakość ich życia.

W niektórych przypadkach temu zaburzeniu towarzyszy nagła utrata napięcia mięśniowego, określana medycznie jako katapleksja. Może to nastąpić z powodu przeżywania intensywnych emocji. I ostatecznie to ich pojawienie się lub nie jest tym, co definiuje niektóre typy i stopnie natężenia narkolepsji.

Nie ma lekarstwa na tę chorobę ani specjalnego leczenia jako takiego. Istnieją jednak leki, które pomagają kontrolować te nagłe ataki snu. Również zmiany stylu życia mogą być bardzo korzystne, a także wsparcie społeczne i psychologiczne.

Narkolepsja – cechy choroby

Główne cechy narkolepsji to:

• W ciągu dnia występuje nadmierna senność. Następuje spadek czujności i koncentracji. Zwykle jest to pierwszy objaw. Potem pojawiają się ataki snu.
• Katapleksja. Jak już wspominaliśmy nie występuje we wszystkich przypadkach. Nie zawsze pojawia się też z taką samą intensywnością.
• Paraliż senny. Jest to czasowa niezdolność do poruszania się lub mówienia. Występuje w szczególności podczas zasypiania lub budzenia się. Zwykle są to krótkie epizody.
• Zmiany w cyklu snu REM. Faza REM to faza najgłębszego snu, w której zwykle występuje szybki ruch gałek ocznych. Osoba z narkolepsją może wejść w tę fazę w dowolnym momencie.
• Halucynacje. Nazywa się je halucynacjami hipnagogicznymi, jeśli pojawiają się przed zaśnięciem. Lub halucynacjami hipnopompicznymi, jeśli pojawiają się po przebudzeniu. Mogą być bardzo żywe i przerażające.

Osoby z narkolepsją mogą mieć również inne zaburzenia snu, takie jak obturacyjny bezdech, fragmentaryczny sen i zespół niespokojnych nóg. Jest to paradoksalne, ale mogą też cierpieć na bezsenność.

Rodzaje i stopnie natężenia

Zgodnie z kryteriami DSM-5 (piąta wersja Podręcznika diagnostyczno-statystycznego zaburzeń psychicznych) wyróżnia się pięć typów i stopni natężenia narkolepsji, które są następujące:

• Bez katapleksji i z niedoborem hipokretyny. W tym typie narkolepsji występuje niedobór hormonu oreksyny lub hipokretyny. To białko, które wpływa na funkcjonowanie neuronów. Jego główną funkcją jest kontrolowanie cyklu snu i czuwania. W tym trybie nie występują epizody katapleksji.
• Z katapleksją i bez niedoboru hipokretyny. W tym przypadku nie ma niedoboru hipokretyny, ale występuje katapleksja. To nagłe osłabienie mięśni po obu stronach ciała. Jest to najmniej zrozumiały objaw w tym zaburzeniu i towarzyszy 5% wszystkich przypadków.
• Autosomalna dominująca ataksja móżdżkowa, głuchota i narkolepsja. Ten stopień narkolepsji jest spowodowany mutacją w DNA. Ataksja to brak koordynacji ruchowej, który wpływa na mimowolne ruchy, a nawet utrudnia takie funkcje, jak połykanie, mowa i wzrok. Występuje późno i często w miarę postępu choroby prowadzi do demencji.
• Autosomalna dominująca narkolepsja, otyłość i cukrzyca typu 2: jest to spowodowane mutacją w oligodendrocytach, klasie komórek, które wpływają na tworzenie mieliny. Ta ostatnia jest substancją zwiększającą szybkość przewodnictwa nerwowego, a jej niedobór wpływa na poruszanie się.
• Wtórne w stosunku do innego schorzenia: wśród typów zaburzenia narkolepsji wyróżniamy też ten, który jest wynikiem innej choroby. Przykładami są sarkoidoza lub choroba Whipple’a. Obie niszczą komórki wytwarzające hipokretynę.

Wszystkie rodzaje narkolepsji wymagają pomocy

Chociaż nie ma lekarstwa na narkolepsję obecnie dostępne są metody leczenia. Łagodzą one większość objawów i pozwalają osobie dotkniętej chorobą na prowadzenie prawie normalnego życia.

Osoby z tym schorzeniem mogą również zmienić styl życia, na przykład wprowadzić zaplanowane drzemki, aby poradzić sobie z nagłą sennością. Muszą również rygorystycznie dbać o higienę snu. Osoba z narkolepsją potrzebuje wsparcia psychologicznego i społecznego.