Nagłe zmiany temperatury i ich skutki zdrowotne

Nagłe zmiany temperatury wpływają na układ odpornościowy, co tłumaczy zimowe infekcje dróg oddechowych. Jednak latem musimy wystrzegać się udaru cieplnego.
Nagłe zmiany temperatury i ich skutki zdrowotne

Ostatnia aktualizacja: 25 czerwca, 2022

Nagłe zmiany temperatury mogą mieć związek z różnymi czynnikami zdrowotnymi. Wiemy, że zwykle wpływają na nie zmiany pór roku a także zmiany klimatyczne, które zakłócają naturalne cykle. Prawda jest taka, że nagłe przejście od zimna do upału lub od upału do zimna może w istotny sposób wpłynąć na nasze zdrowie.

Organizm posiada naturalny system, który reguluje temperaturę i zależy od równowagi pomiędzy wytwarzaniem i utratą ciepła. W procesie tym biorą udział trzy obszary:

  • Termoreceptory zlokalizowane w skórze i jądrze przedwzrokowym podwzgórza
  • Pocenie się i rozszerzenie naczyń obwodowych
  • Obszar kontrolny w mózgu

Istnieje wiele okoliczności, które mogą powodować zmiany w termoregulacji. Na przykład wystawienie na działanie niskich temperatur otoczenia może spowodować przypadkową hipotermię, jeśli temperatura ciała spadnie poniżej 35 °C.

Nagłe zmiany temperatury: jak organizm reaguje na nagły wzrost?

Gdy temperatura na zewnątrz wzrasta, ludzkie ciało reaguje i aktywuje swój mechanizm termoregulacyjny, aby się ochłodzić. Czasami jednak występujące w tym celu pocenie nie wystarcza do schłodzenia organizmu, co może prowadzić do niebezpiecznego wzrostu temperatury ciała.

Na przykład jednym z zaburzeń w tej sytuacji jest udar cieplny. Jest uważany za jeden z najpoważniejszych urazów cieplnych i występuje najczęściej w miesiącach letnich, kiedy temperatura powietrza osiąga ponad 40°C (104°F). Hipertermia to stan zagrożenia życia.

Objawy udaru cieplnego obejmują gorączkę, pobudzenie, suchość skóry, nadmierne pocenie się, nudności i wymioty. Może również wystąpić zaczerwienienie skóry, szybki puls, silny ból głowy i omdlenia.

Najczęściej dochodzi do udaru podczas wystawienia na gorące środowisko podczas rutynowych ćwiczeń lub nawet w spoczynku, i wtedy mamy udar cieplny bez wysiłku. Jednak przyjmowanie pewnych leków może również zmniejszyć ilość krwi pompowanej przez serce, ograniczając przepływ krwi do skóry. Ten stan może prowadzić do śmierci, gdy nastąpi nagłe ocieplenie w otoczeniu.

Udar cieplny może stanowić poważny nagły wypadek, kiedy prowadzi do odwodnienia i zmniejsza zdolność reagowania.

Uważamy, że możesz również przeczytać ten artykuł: Kiedy wysoka temperatura ciała wskazuje na poważny stan?

Jak nagłe ochłodzenie wpływa na nasze zdrowie?

Z drugiej strony stwierdzamy, że zimno przyczynia się do rozwoju patologii układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Niskie temperatury mogą powodować skurcz lub zwężenie naczyń krwionośnych.

Ten stan wpływa na ciśnienie krwi i tętno. Ponadto u osób z ryzykiem sercowo-naczyniowym zwiększa prawdopodobieństwo zawału mięśnia sercowego i powstania skrzepliny.

Kiedy to zwężenie naczyń krwionośnych występuje w okolicy nosa, śluz staje się gęstszy i szanse na wyeliminowanie drobnoustrojów się zmniejszają. Ponadto rzęski układu oddechowego, małe mikroskopijne włoski, mają ograniczoną możliwość ruchu, co utrudnia eliminację śluzu i wirusów, które mogą zasiedlać błonę śluzową.

Z drugiej strony niskie temperatury wpływają na wydolność układu odpornościowego. Może to być związane ze zwężeniem naczyń, ale także z trudnościami w syntezie witaminy D.

Charakterystyczne dla zimy skrócenie godzin słonecznych może również generować pewne objawy psychologiczne. Dzieje się tak, ponieważ zmniejsza się synteza niektórych neuroprzekaźników, takich jak serotonina i dopamina. Redukcja tych substancji powoduje apatię, przygnębienie i mniejszą aktywność fizyczną.

Wirusy i bakterie lubią zimne powietrze

Gdy temperatura spada, zmniejsza się również wilgotność otoczenia, co sprzyja namnażaniu się wirusów i bakterii. Jednak to nie samo ochłodzenie powoduje grypę lub alergie. Chodzi raczej o to, że taki klimat sprzyja kolonizacji mikroorganizmów.

W rzeczywistości badanie wykazało, że niskie temperatury, a także suche powietrze, zwiększają ryzyko zarażenia się rinowirusami , jedną z głównych przyczyn przeziębień.

Nie chodzi jednak o to, że latem nie ma wirusów. Raczej o to, że ciepły klimat i wyższa wilgotność spowalniają ich dostęp do układu oddechowego. Minimalizuje to szanse ich rozprzestrzeniania się.

Możesz być zainteresowany przeczytaniem również tego artykułu: Jak ekstremalne temperatury wpływają na ludzki organizm?

Wpływ klimatyzacji i ogrzewania na zdrowie

W lecie normalnym zjawiskiem jest nadużywanie klimatyzacji w domach, biurach, restauracjach i innych pomieszczeniach zamkniętych. Dla wielu osób przebywanie w chłodnym miejscu na zewnątrz to duży komfort. Coś podobnego, choć w odwrotnym kierunku, dzieje się zimą, gdy włączone jest ogrzewanie.

W efekcie te nagłe zmiany temperatury wpływają na nasze zdrowie i mogą powodować sezonowe przeziębienia i alergie. Na przykład Hiszpańskie Towarzystwo Otorynolaryngologii i Chirurgii Głowy i Szyi (SEORL-CCC ) ostrzega, że korzystanie z klimatyzacji jest jednym z głównych czynników wywołujących problemy z gardłem w okresie letnim.

Instytucja ta precyzuje, że nagłe ochłodzenie w środowisku przyczynia się do pojawienia się chorób takich jak zapalenie gardła i krtani. To najczęstsze przyczyny konsultacji lekarskich i przyjmowania antybiotyków.

Jednak ogrzewanie też ma swoje problemy, ponieważ może zbyt mocno wysuszyć środowisko. Powoduje to drapanie w gardle i kaszel z powodu podrażnienia dróg oddechowych. Brak wilgoci i suchość nosa to idealne środowisko do namnażania się bakterii i wirusów. Według badań najbardziej dotknięte są w tym przypadku dzieci.

Korzystanie z klimatyzatorów wiąże się z pewnymi zagrożeniami dla zdrowia, takimi jak suchość powietrza i przenoszenie cząstek patogennych.

Jak zneutralizować nagłe zmiany temperatury?

Aby uniknąć negatywnych skutków, można przedsięwziąć pewne środki ostrożności, zwłaszcza gdy nagłe zmiany temperatury następują z powodu ogrzewania lub klimatyzacji. Głównym kluczem jest nie nadużywanie tych urządzeń.

Możesz również podjąć następujące działania:

  • Nie nagrzewaj zbytnio miejsc, gdzie ogrzewanie ma ułatwiać przejście z zimnego otoczenia.
  • Reguluj temperaturę w domu i w biurze od 21 do 23 stopni.
  • Zabierz ze sobą płaszcz na wypadek nagłego spadku temperatury otoczenia.
  • Noś krem przeciwsłoneczny, kapelusz lub parasol w lecie.
  • Unikaj wchodzenia bezpośrednio do klimatyzowanych miejsc; poczekaj, aż organizm się trochę dostosuje, zanim to zrobisz.
  • Nawadniaj się w ciągu dnia, zwłaszcza jeśli wychodzisz poćwiczyć.
  • Noś odpowiednią odzież, w zależności od pory roku.
  • Utrzymuj dobrą dietę i dobre nawyki dotyczące snu, aby wzmocnić swój układ odpornościowy.
  • Często myj ręce mydłem i wodą.
  • Unikaj miejsc o słabej wentylacji.

Często nie mamy wpływu na nagłe zmiany temperatury

Jedyne nagłe zmiany temperatury, jakie można przewidzieć, to zmiany związane z klimatyzacją i ogrzewaniem. W innych przypadkach nie mamy żadnego wpływu, na przykład, jeśli chodzi o pogodę. Mimo to, aby uniknąć negatywnych skutków dla naszego zdrowia, możemy podjąć takie środki ostrożności, jak wymienione powyżej.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • E. Lizarralde Palacios, A. Gutiérrez Macías, M. Martínez Ortiz de Zárate. Alteraciones de la termorregulación. emergencias 2000;12:192-207. Disponible en: http://www.sld.cu/galerias/pdf/sitios/anestesiologia/alteraciones_termoregulacion.pdf
  • Golpe de calor. Mayo Clinic.
  • Vasoconstricción. Medlineplus.
  • Ikäheimo, T. M., Jaakkola, K., Jokelainen, J., Saukkoriipi, A., Roivainen, M., Juvonen, R., Vainio, O., & Jaakkola, J. J. (2016). A Decrease in Temperature and Humidity Precedes Human Rhinovirus Infections in a Cold Climate. Viruses, 8(9), 244. https://doi.org/10.3390/v8090244
  • El uso del aire acondicionado incrementa los problemas de garganta en verano. Sociedad Española de
    Otorrinolaringología y Cirugía de Cabeza y Cuello (SEORL-CCC).
  • Carlos Ubilla, Karla Yohannessen. CONTAMINACIÓN ATMOSFÉRICA EFECTOS EN LA SALUD RESPIRATORIA EN EL NIÑO. Revista Médica Clínica Las Condes. Volume 28. Issue 1, 2017. Pág. 111-118. SSN 0716-8640. https://doi.org/10.1016/j.rmclc.2016.12.003.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.