Melanonychia paznokcia: przyczyny i sposoby leczenia

Melanonychia paznokcia to stan, który wpływa na wygląd płytki paznokciowej, powodując zmianę jej koloru. W tym artykule szerzej objaśnimy to zjawisko.

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Diego Pereira.

Napisany przez Carmen Martín

Ostatnia aktualizacja: 03 października, 2023

Melanonychia paznokcia to termin używany w odniesieniu do ciemnej pigmentacji paznokci, zarówno u rąk, jak i u stóp. U niektórych osób jest to cecha fizjologiczna, ale może być również objawem poważniejszego problemu zdrowotnego.

Melanonychia paznokcia może mieć związek między innymi z czerniakiem, infekcjami bakteryjnymi lub grzybiczymi, lub innymi chorobami skóry. Dlatego tak ważne jest zbadanie przyczyny tego zjawiska, aby uniknąć poważniejszych powikłań. Jak zidentyfikować melanonychię? W niniejszym artykule opowiemy więcej o objawach, diagnozie i możliwych metodach leczenia tego schorzenia.

Czym jest melanonychia paznokcia?

Melanonychia paznokcia atakuje płytkę paznokciową. Paznokcie to wypukłe, półprzezroczyste struktury znajdujące się na górnej części palców. Składają się głównie z martwych komórek zawierających keratynę – włókniste białko, które nadaje im jędrność i odporność.

Fizjologicznie w paznokciach nie ma melaniny. Jest to substancja odpowiedzialna za pigmentację skóry. Melanonychia paznokcia sprawia, że melanina powoduje przebarwienia paznokci, ponieważ pojawia się ona w płytce paznokciowej.

Może wyglądać jak pojedynczy ciemny pasek lub plama na powierzchni paznokcia. W innych przypadkach rozprzestrzenia się po całej powierzchni, powodując przebarwienia. Odcień jest zwykle brązowy lub czarny. Ponadto może pojawić się na jednym lub kilku paznokciach.

Objawy melanonychii paznokci

Głównym objawem klinicznym melanonychii paznokci jest pojawienie się brązowego, czarnego lub szarawego podłużnego pasma na płytce paznokciowej. Zwykle zaczyna się od macierzy, ale rozciąga się w kierunku końca płytki paznokcia. W rzadkich przypadkach obejmuje cały paznokieć lub zaczyna się od poprzecznego pasma.

Według informacji opublikowanej w Dermatology Research and Practice ciemne zabarwienie jest spowodowane wzrostem liczby i funkcji melanocytów. Te ostatnie to komórki odpowiedzialne za syntezę melaniny.

Kiedy kolor jest szary, przyczyną jest hiperpigmentacja nabłonka.

Możliwe, że paznokieć ma również kilka kolorów, a linie tworzące melanonychię paznokcia są szerokie. Ponadto, jeśli przyczyną jest nowotwór złośliwy, mogą wystąpić inne poważne objawy, takie jak:

• Guzki
• Owrzodzenia
• Dystrofia paznokci
• Zajęcie otaczającej paznokieć skóry
• Ból (w rzadkich przypadkach)

Rodzaje melanonychii paznokci

W zależności od przebarwienia paznokcia można wyróżnić różne rodzaje melanonychii paznokci, między innymi:

• Formę schorzenia podłużną lub prążkowaną. Jest to najczęściej występujący typ melanonychii. W tym przypadku wzdłuż paznokcia występuje tylko pojedynczy, podłużny pasek.
• Drugi typ to rozproszona lub całkowita melanonychia. W tym przypadku przebarwienia obejmują całą płytkę paznokcia.
• Melanonychia może również być poprzeczna. Linia koloru przecina paznokieć wszerz.

Melanonychia paznokcia i jej możliwe przyczyny

Schorzenie to występuje wskutek wzrostu liczby melanocytów lub ich aktywności. Pojawia się, gdy produkcja melaniny jest wyższa niż normalnie.

• Wzrost liczby melanocytów w paznokciu nazywany jest „rozrostem melanocytów”. Stan ten może być łagodny, ale w niektórych przypadkach ma również cechy złośliwości.
• Kiedy pojawia się z powodu zwiększonej produkcji melaniny, nazywa się to „aktywacją melanocytów”.

Istnieje jednak wiele patologii lub sytuacji, które mogą prowadzić do melanonychii paznokci. Wyjaśnimy je w poniższych sekcjach.

Infekcje

Niektóre infekcje, zarówno grzybicze, jak i bakteryjne, mogą prowadzić do melanonychii paznokci. Niektóre grzyby są zdolne do wytwarzania melaniny, która jest wbudowywana w paznokcie. Częściej występuje na stopach, ponieważ są one narażone na ciągłe działanie wilgoci.

Do tego prowadzą niektóre infekcje bakteryjne, typowe dla osób z osłabionym układem odpornościowym. Na przykład zakażenie Pseudomonas. Można to zaobserwować nawet u osób z ludzkim wirusem niedoboru odporności.

Urazy i choroby skóry

Uderzenia w dłonie lub paznokcie mogą powodować melanonychię paznokci. To samo dotyczy wielu chorób skóry. Ta patologia została opisana w kontekście łuszczycy, liszaja płaskiego czy amyloidozy.

Choroby ogólnoustrojowe a ciąża

Niektóre choroby, takie jak choroba Addisona lub zespół Cushinga, mogą prowadzić do tego stanu. To samo dotyczy niektórych niedoborów witamin, takich jak niedobór witaminy B12. Nie bez znaczenia jest również niedożywienie.

Chociaż nie jest to choroba, stwierdzono, że ciąża to okres, w którym częstość występowania melanonychii paznokci wzrasta. W tym przypadku często dotyczy to paznokci u kilku palców.

Leki

Niektóre leki, zwłaszcza te stosowane w chemioterapii, mogą powodować melanonychię. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn poprzecznych pasm paznokci.

Melanonychia paznokcia a nowotwory

Zarówno łagodne, jak i złośliwe nowotwory mogą powodować melanonychię paznokci. Na przykład rak płaskonabłonkowy jest jednym z rodzajów raka, który może powodować powstawanie omawianych ciemnych pasm na paznokciach. To samo dotyczy czerniaka soczewicowatego akralnego. Jest to rzadki rodzaj czerniaka, który atakuje paznokcie.

Plama soczewicowata jest innym powiązanym łagodnym stanem, podobnie jak znamię macierzy paznokcia. Ta ostatnia jest najczęstszą przyczyną melanonychii u dzieci. Charakteryzuje się obecnością „gniazd” melanocytów. Objawia się przez nagromadzenie melanocytów w dotkniętym chorobą miejscu.

Melanonychia paznokcia – czynniki ryzyka

Melanonychia paznokcia może wystąpić u osób w każdym wieku i każdej rasy. Jednak częściej dotyka Afroamerykanów i Japończyków. Jest tak do tego stopnia, że częstość występowania szacuje się na ponad 75% u Afroamerykanów i aż 20% u Azjatów.

Jednak ten stan jest rzadki u rasy kaukaskiej. Typy skóry najbardziej dotknięte, zgodnie z klasyfikacją Fitzpatricka, to V i VI.

Ponadto za czynnik ryzyka można również uznać wiek, jest to szczególnie widoczne u osób powyżej 50 roku życia.

Inne powiązane czynniki mają związek ze środowiskiem pracy. Osoby pracujące w ciągłym kontakcie z wodą lub mokrymi substancjami są bardziej narażone na rozwój melanonychii paznokci z powodu infekcji.

To samo dotyczy częstego narażenia na urazy paznokcia. Niezależnie od tego, czy w pracy, podczas niektórych zajęć sportowych, czy jakiejkolwiek innej czynności, uderzenia płytki paznokciowej mogą prowadzić do melanonychii.

Melanonychia paznokcia – diagnostyka i leczenie

Rozpoznanie melanonychii paznokci może być złożone. W niektórych przypadkach wystarczy przeanalizować obraz kliniczny, aby uzyskać oczywisty czynnik wyzwalający, np. uderzenie. Jednak u wielu innych pacjentów konieczne jest zastosowanie testów uzupełniających w celu uzyskania ostatecznej diagnozy.

Najczęściej stosowanym testem jest biopsja. Polega na pobraniu próbki chorego paznokcia i przeanalizowaniu jej w laboratorium. Celem jest wykluczenie, czy jest to złośliwa patologia, taka jak czerniak. Konieczne jest wykonanie tego typu badania w przypadku nagłego zachorowania lub przebytego czerniaka.

Leczenie melanonychii paznokci będzie zależeć od jej przyczyny. Jeśli jest to łagodny proces, prawdopodobnie żadna interwencja nie będzie konieczna. Jeśli jednak jest złośliwy, można zasugerować operację. Zabieg chirurgiczny może polegać na usunięciu paznokcia lub nawet całego palca.

Melanonychia paznokcia – o czym należy pamiętać

Melanonychia paznokci jest patologią polegającą na nieprawidłowym i ciemnym zabarwieniu jednego lub kilku paznokci. Ten stan może być spowodowany wieloma przyczynami, zarówno łagodnymi, jak i złośliwymi. Na przykład może to być objaw czerniaka.

Dlatego konieczne jest, aby zawsze skonsultować się z lekarzem w przypadku wystąpienia tego objawu. Wczesna diagnoza może znacznie poprawić rokowanie, umożliwiając wczesne leczenie.