Jak gluten wpływa na organizm?

Gluten powoduje komplikacje u osób z nietolerancją tego białka lub celiakią. Z naszego artykułu dowiesz się, jak gluten wpływa na organizm.

Napisane i zweryfikowane przez dietetyk Florencia Villafañe.

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Niektórym gluten nie służy. Wpływ tego białka na organizm różni się zależnie od osoby.Warto wiedzieć, jakie może wywołać komplikacje.

Obecnie znamy różne dolegliwości związane spożyciem tej substancji – najczęstsza jest nietolerancja i celiakia. Obie są reakcją układu odpornościowego na konsumpcję glutenu.

Czym jest gluten?

Gluten to białko, które nie jest jako takie obecne w żywności. Powstaje, gdy owies, żyto, jęczmień i pszenica wchodzą w kontakt z wodą. Spośród zbóż, to ostatnie ma największą zdolność generowania go.

Od 10 000 lat pszenica stanowiła podstawę diety ludzi. Jednak przemysł zmodyfikował ją, by uodpornić ją na szkodniki i warunki pogodowe. Dlatego też jej konsumpcja zaczęła rosnąć. Jej lepkość i elastyczność można dobrze wykorzystać w wypiekach. Sprawdza się też jako dodatek do żywności.

Wobec tego, doszło do nadmiernej ekspozycji ludzi na gluten i zaczęli oni zapadać na powiązane z nim choroby. Co więcej, niektórzy mają do nich predyspozycje genetyczne.

Gluten i jego wpływ na organizm

Naukowe dowody potwierdzają, że spożycie glutenu powoduje niepożądaną reakcję układu trawiennego. 

Oto najbardziej typowe objawy kliniczne:

• Biegunka lub zaparcie.
• Ból brzucha.
• Gazy.
• Uczucie pełności.
• Ból głowy.
• Zmęczenie.
• Depresja.
• Ból mięśni.
• Zapalenie skóry.
• Anemia.
• Drażliwość.

Inne komplikacje

Według badanie opublikowanego w magazynie Revista Medicina Interna, dzieci z celiakią mają często niedowagę, niedobory witamin i zęby w kiepskim stanie.

Ten sam artykuł sugeruje, że objawy u nastolatków i dorosłych są bardziej atypowe. Zasadniczo dotyczą jednak układu trawiennego. Według wytycznych Światowego Towarzystwa Gastroenterologii, spożywanie produktów zawierających gluten może prowadzić też do innych problemów takich jak:

• Zmiany hormonalne.
• Niepłodność.
• Poronienia.
• Opóźnienie procesu dojrzewania.
• Przedwczesna menopauza.
• Problemy z układem kostnym np. osteoporoza.

Osobom z nieleczoną celiakią grozi na dłuższą metę nowotwór jelit, złośliwe guzy węzłów chłonnych oraz przełyku i złamania kości.

Eliminacja glutenu z diety

Udowodniono naukowo, że najlepszym sposobem leczenia wspomnianych chorób jest eliminacja glutenu z diety. Chociaż rezygnacja z pszenicy, owsa, żyta i jęczmienia jest stosunkowo proste, trzeba brać pod uwagę też inne produkty.

Lody, sosy, piwo, whisky i niektóre leki zawierają czasem w składzie gluten. Na szczęście od lat na opakowaniach widnieją napisy “gluten free” lub “bezglutenowy“, co ułatwia identyfikację odpowiednich produktów.

Trzeba jednak pamiętać, że mięso, owoce, warzywa i inne produkty mogą zostać zanieczyszczone glutenem w wyniku kontaktu ze zbożami. Dlatego lepiej kupować żywność pakowaną.

Zdrowa dieta bezglutenowa

Przede wszystkim, restrykcyjna dieta powinna być zbilansowana. Jako alternatywy dla zakazanych zbóż zaleca się więc:

• Ryż.
• Proso.
• Kukurydzę.
• Sorgo.
• Komosę ryżową.
• Amarantus.
• Grykę.

W razie wątpliwości najlepiej skonsultować się ze specjalistą w celu ustalenia indywidualnej diety.

Co jeszcze warto wiedzieć o wpływie glutenu na ciało?

Wpływ glutenu na organizm bywa różny. Niektórzy bez problemu go trawią, a u innych powoduje on choroby układu trawiennego. W razie wystąpienia nadwrażliwości, należy udać się do lekarza po diagnozę. Pacjenci z celiakią czy nietolerancją muszą przestrzegać odpowiedniej diety.